K in etik
energiyalarning nisbati boshlang'ich energiyaga bog'liq ekan.
Zarrachaning
tezligi kichik bo'lsa,
(Si
» m ic2 +
m xv
2
/
2), (2.88) faqat
massalarga bog'liq bo'lgan o'zgarmasga intiladi: ( — — — ] . Bu kat-
\ m
i +
m
2
J
talik klassik natija bilan mos tushadi.
Zarrachaning energiyasi katta bo'lgan d a
(Si
»
m ic2)
(2.88)
nisbat
nolga intiladi.
Bu holda energiya o'zgarm asga intilishini ko'rsatish
inunkin:
,
( m
2
+ m 22)c2
,
.
~
2 m ,
•
(2'89>
Natijalarni xususiy hollarda ko'rilsa, yuqoridagi natijalar tasdiqla-
nadi.
2.6
2-bobga oid masala va savollar
1. Relyativistik zarrachaning impulsini energiyasi orqali ifodalang.
2. Relyativistik zarrachaning tezligini impulsi orqali ifodalang.
3.
Massasi
m
boigan zarrachaning energiyasi
£
ga teng. Shu zarrachaning
tezligini toping. Norelyativistik va ultrarelyativistik hollarni alohida
ко'rib chiqing.
4. Zarrachaning kinetik energiyasini tezlik va
impuls orqali mos ravishda
t,4/ c 4 va p4/m 4c4 aniqlikda taqribiy ifodalang.
5. Elektronning energiyasi a) elektron lampada 300
eV,
b) sinxrotronda
300
M eV ,
c) protonniki sinxrosiklotronda 680
M eV,
d) sinxrofazo-
tronda 1
GeV
bo'lsa, bu zarrachalarning tezliklari nimaga teng?
6.
K '
sanoq
sistema
К
sanoq sistemaga nisbatan
V
tezlik bilan harakat
lanmoqda.
m
massali zarracha
K '
sistemada
£'
energiyaga ega,
uning
tezligi
v
1
esa
V
bilan
O'
burchak hosil qiladi.
К
sistemada zarrachaning
impulsi va
V
orasidagi burchak
в
ni toping.
К
sistemada zarrachaning
energiyasini
S', 9'
yoki
v ', в
1
orqali ifodalang. Xususan, ultrarel
yativistik
(£'
тс2, V
« c) holni ko'ring. Burchaklar qanday shartni
qanoatlantirganda tg
6
' ~
[tg(0/2)]/-y taqribiy
formuladan foydalanish
mumkin?
■■ fa ’sir integrali (2.7) ni variatsiyalab erkin zarrachaning harakat teng-
lamasini keltirib chiqaring va natijani (2.20) bilan taqqoslang. Ta’sir
integralida Lagranj funksiyasi (2.8) bilan aniqlangan.
8- Uch o'lchovli impulslar fazosida hajm elementi
Dostları ilə paylaş: 
