Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

 
Barit BaSO
4
– Grekcha-“baros”-og`irlik demakdir. Bu mineralning katta 
solishtirma og`irlikka ega ekanligi qo`lga olish bilanoq seziladi. Kam sonli bariyli 
minerallar orasida barit asosiy mineral bo`lib, suvsiz sulfatlar orasida angidriddan 
keyin eng ko`p tarqalgandir. Zich dag`al donador massali rombli mineral xolatda 

---

uchraydi. Qattiqligi 3,0-3,5 solishtirma og`irligi 4,3-4,6 g/sm
3
ulanish tekisligi 
mukammal, rangi kulrang, oq, qizg`ish va xavorang; kislotalarda erimaydi. Barit 
tabiatda har xil yo`llar bilan, lekin faqat kislorodning partsial bosimi ortiq bo`lgan va 
ancha past temperaturali sharoitlarda paydo bo`ladi. Shunung uchun ham u boshqa 
suvsiz sulfatlar kabi, magmatogen mineral sifatida magmatik jinslarda ham, yer 
chuqurida hosil bo`lgan metamorfik jinslarda ham uchraydi.
Barit turli sanoat tarmoqlarida keng qo`llaniladi. 
1.
Mayda qilib yanchilgan kukunini «gil eritma» tarkibuga qo`shib neft konlarini 
parmalashda gaz otilib chiqishiga qarshi va sochiluvchan jinslar orasida o`tkazilgan 
skvajina devorlarini mustahkamlash maqsadida sementlash uchun ishlatiladi. 
2.
Ximiya sanoatida har xil preparatlar ham tuzlar tayyorlanadigan xom ashyo 
bo`lib, bu preparat va tuzlardan pirotexnikada, qo`nchilik ishlarida (teri junlarini 
tozalash uchun), qand-shakar ishlab chiqarishda, foto qog`ozlari tayyorlashda, 
keramikada emallar emallar ishlab chiqarish uchun, yuqori nur sindirish koeffisentiga 
ega bo`lgan alohida shisha navlari tayyorlashda, meditsinada va boshqa maqsadlarda 
qo`llaniladi. 
3.
Rezina va qog`oz sanoatida qo`shimcha va og`irlashtiruvchi sifatida 
ishlatiladi. 
4.
Lak-buyoq sanoatida yuqori sifatli belila, rangli buyoqlar va boshqalar ishlab 
chiqarishda qo`llaniladi. 
5.
Xizmatchilarni rentgen nurlarining ta`siridan saqlash maqsadida rentgen 
laboratoriyalari devorlari shuvog`ining asosiy qismi sifatida ishlatiladi. 
6.
Bariy metali ba`zi radiolampalarni tayyorlashda ishlatiladi.