Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

1 .4.2. M ik r o p r o ts e s s o m i u m u m la s h tir ilg a n sx e m a si.
1. 
A L Q o d a t b o ’y ich a , tez ishlovchi k o ’ch ir ish registrlari a s o s id a tu zilgan 
ikkilik 
k o d larin i j a m g ’a r u v c h is id a n
tas hkil
t o p g an . 
R e g is tr la r o p eran d larn i 
v a q ti n c h a s a q las h v a s u ris h u c h u n h a m ishlatiladi. B u q u r i lm a u sh b u am alla rni 
bajaradi: q o ’shish, a y irish , k o ’ch irish , m a n t i q iy "I", m a n t i q iy "ILI", ikki m oduli
b o ’yic h a q o ' s h i s h v a su ri sh . A L Q a m a lla r in in g belg ilari h a m d a M P n in g holati 
h o lat registrini tas h k il e tu v c h i n iah s u s tr ig g e r la r d a saq lan ad i.
A L Q da ikkit a kirish va ch iq ish portla ri bor. “ K iris h ” porti A L Q g a beril gan 
s o ’zni ( q iy m a tn i) kiritish u c h u n kerak. " C h iq ish " porti e s a s h u n d a y beril gan s o ’zni 
c h iq a ris h u c h u n kerak.
S h u n g a o ’x s h a s h m a n tiq iy s x e m a l a r b itt a yok i bir n e c h t a kirish p ortla riga va 
b itt a g in a c hiq ish p o r tig a e g a b o ’ladi. Ikk ala k iris h porti b u fe rl a r bilan t a ’m in la n g an ,
u lar n in g o ’rnini q i y m a t la r n i (b e rilg an la rn i) v a q ti n c h a sa q lo v ch i bu ferli re gis trlar 
ba ja rad i. H a r bir p o rt o ’z in i n g buferli registri bilan b o g ’langan. Buferli registrlar 
A L Q u c h u n b itt a b e r ilg a n s o ’zni sa q las h q o b i ly a t ig a ega.
Ikki ta kirish p ortla ri A L Q g a ichki sh in a la r d a n y o k i a k k u m u l y a to r deb 
ata luvchi m a h s u s re g is trd a n kattalik larni q abul q i li s h g a i m k o n beradi.
A L Q n in g c h iq is h porti beril g an s o ’zni a k k u m u l y a t o r g a y u b o r is h uc h u n kerak. 
A k k u m u l y a t o r A L Q n in g c h iq ish portid an y u b o r i lg a n yoki x o tiradan c h iq a rib
o lin g a n " beril gan s o ’zni" sa qlas h u c h u n b e lg ilan g a n . Miso l u c h u n A L Q ikkita 
ka tta lik ni q o ’sh a y o t g a n d a a n a sh u la rd an bittasi a k k u m u l y a t o r d a turadi. Q o ’shish 
b a ja rilg a n d an keyin na ti ja (b e ri lg an s o ’z) A L Q g a s a q l a n i s h g a yub o rila d i.
39

---

Buyruqlar
deshifratori
Boshqaruvchi
nur ilma
Buyruq la r registri 
Ц-» 
Adre sl ar registri 
U m u m iy registrlar
Stek
Stekni k o ’rsatkichi
Indeksli registrlar
Buyr uq la r sanagichi
Holat registri
Holat registri
X otiraga t o g ' r i kirishni 
tash k il etu v ch i reg istr
Natijani y ig ' u v c h i
registr (A K )
A LQ
BSH
Adreslar buferli 
registri
' Q S H
ASH
QSII
I.-1-rasm. Hitt a k r is ta lli riv o jla n g a n M P m a n tiq iy tu zilis h i
B eril g an s o ' z l a r n i n g q iy m a t la r in i o ’z g artir ish va tek s h ir i s h k e rak b o ’lg an d a
h a m A L Q dan f o y d a la n s a b o 'l a d i . A L Q n in g b a ja r a d i g a n v azifas i (fu n k s iy a s i) M P
t u rla rig a b o g ' l i q va h a r xil tu rd ag i m a s h in a l a r u c h u n h a r xildir.
K o ' p c h i l i k M P d a A L Q b a ja r a d ig a n tipik a m a l la r q u y id a g ila r d ir : q o 's h i s h ,
a yirish. 1. ILL I LI ni in k o r qilish , a y la n tir ish , o ’n g t o m o n g a s urish, c h a p t o m o n g a
su rish , m u s b a t o rttirm a. m a n f i y o r t ti r m a kabi a m a lla rd ir.
2. 
M P registrlari. R e g is tr l a r h a r q a n d a y M P n i n g m u h i m tark ib iy q is m la r id a n
biridirlar. U la r M P a s o s iy f u n k ts iy ala rin i a m a l g a o s h i r i s h d a q a tn a s h a d ila r . Bu y e rd a
o lti ta registrni k o ’rib c h iq a m iz .
40

---