Program geliŞTİrmede öĞretmen elkiTA8i prof

1.OO ALMA BASAMAĞINDA HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Kişi nesne ve olguların farkında olmazsa, ona karşı bilişsel, duyuşsal, devinişsel, algısal bir davranış geliştiremez. Bu basamaktaki davranışlar, bilişsel alanın bilgi basamağındaki hatırlama davranışlarıyla iç içedir. Bilmenin içinde farkında olma vardır; ama bilme farkında olmadan daha fazla bir davranıştır; fakat farkında olma, almaya açık olma bir hatırlama değildir; çünkü bir uyarıcının farkına yarma, uyarıcının niteliğini, özelliklerini bilme anlamına gelmeyebilir. Sözgelişi; sosyal bilgilerde, kişilerin farklı düşünce ve inançları olduğunu fark edemeyen bir kişi onlara karşı hiçbir alanda öğrenilmiş bir davranış gösteremez. Kişi önce nesnenin, olgunun farkına varır; ondan sonra uyarıcıya açık olabilir. Daha sonra da kontrollü ve seçici dikkat basamağına geçebilir. Bu düzey aşamalı olarak 1.1 Farkında olma, 1.2 Almaya Açıklık, 1.3 Kontrollü ve Seçici Dikkat olarak alt basamaklara ayrılmıştır. Bu düzeyde hedef yazarken genel ilkelere uyulmalı; hedef ifadesinin sonuna “farkında oluş, dönüklük, duyarlılık, seçicilik gibi ifadeler bulunmalıdır.
Yıllık Düzeyde Hedef

İlköğretim 4. Sınıf: İlimiz, bölgemiz ve yurdumuzla ilgili temel sorunların farkında oluş

Davranışlar

1. En önemli toplumsal sorunları yazma, söyleme

2. En önemli toplumsal sorunları bir dizi seçenek arasından seçip işaretleme

3. En önemli sorunları ifade eden cümlenin doğru ya da yanlış olduğunu yazma, söyleme

Yıllık Düzeyde Hedef

Her okul için: Laboratuardaki araç-gereçlerin farkında oluş

Davranışlar

1. Laboratuardaki araç-gereçlerden en az dördünün adını yazma/söyleme

2. Laboratuardaki en az dört araç-gerecin bulunduğu yeri yazma/söyleme

3. Verilen bir dizi araç-gereç arasından laboratuarda bulunanları seçip işaretleme 4. Laboratuardaki araç-gereçlerle, bulundukları yerleri eşleştirip işaretleme

İlköğretim 4. Sınıf: İlimiz ve bölgemizi tanıyalım ünitesindeki temel toplumsal olguların farkında oluş
Davranışlar

1. Nüfusla ilgili sorunları yazma, söyleme (seçip işaretleme)

2.Geçim kaynaklarıyla ilgili sorunları yazma, söyleme (seçip işaretleme)

3. Ulaşımla ilgili sorunları yazma, söyleme (seçip işaretleme)

4. Ticaretle ilgili sorunları yazma, söyleme (seçip işaretleme)
3.OO DEĞER VERME DÜZEYİNDE HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Bu basamakta sosyal bilgiler için hedefler tutum, inanç ve değerlerle ilgili olabilir. Kişinin uyarıcılara karşı nasıl bir tepkide bulunacağı bu basamakta kestirilebilir. Değerler, tutumlar ve inançlar tümüyle kişi tarafından oluşturulmamıştır. Bu basamakta kişinin duyuşsal tepkileri sınırlı bir kararlılıktan açık bir kararlılığa ve tutarlılığa doğru derecelenebilir. Öğrencinin bir uyarıcıya karşı nasıl bir duyuşsal tepki gösterebileceği, bu basamakta kestirilebilir. Böyle olmakla birlikte kişinin değerlerinin de zamanla değişebileceği unutulmamalıdır. Tutum, inanç ve değerler bu basamağın kapsamı içindedir. Bu basamakta hedef yazarken genel ilkelere uyulmalı; hedef cümlesinin sonuna “düşkünlük, süreklilik, adanmışlık, takdir ediş, kendine iş ediniş, kendini veriş” gibi ifadeler getirilmelidir.
Yıllık ve Ünite Düzeyinde Hedef

İlköğretim: Yurtta barış; dünyada barış ilkesinin önemini takdir ediş

Davranışlar

1. Yeri ve zamanı gelince çekinmeden yurtta barış; dünyada barış ilkesini savunan konuşmalar yapma

2. Bu ilkeyle ilgili toplantılar düzenleme

3. Duvar gazetesine bu ilkeyle ilgili yazılar yazma (resimler yapma)

4. Bu ilkeyi savunan yazıları sürekli okuma

5. Bu ilkeyi savunan yazıları arkadaşlarına okumak için verme (salık verme)

Yıllık ve Ünite Düzeyinde Hedef

İlköğretim: Her türlü eleştiriye açık oluş

Davranışlar

1. Arkadaşlarından kendisini eleştirmelerini isteme

2. Yapılan eleştirileri karşı çıkmadan dinleme

3.Kendini eleştiren kişilere teşekkür etme

4. Kendini eleştiren kişilere küsmeme, kırılmama, saldırmama
Yıllık ve Ünite Düzeyinde Hedef

Tüm okullar: Eğitim ortamını temiz tutmayı kendine iş ediniş

Davranışlar

1. Özgürlükçü, demokratik ortamı savunan konuşmalar yapma

2. Bu tür toplantılarda kendiliğinden görev alma

3. Aldığı görevi eksiksiz yerine getirme

4. Okuldaki demokratik yaşamda kendiliğinden görev alma

5. Çıkar beklemeden, demokratik kuruluşları savunma

6. Özgürlükçü ve demokratik olmayan durumlarla karşılaşınca müdahale etme

7. Belli durumlarda demokratik kurallara uygun karar alma

8. Bir grubu demokratik ilkelere göre yönetme
4.OO ÖRGUTLEME BASAMAĞINDA HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Bu basamakta kişi yeni değerler, duyuşsal alanla ilgili yeni örüntüler oluşturur. Bu basamağa değin hep başkalarınca, ya da toplumca oluşturulan değerleri benimsemiş, savunmuştu. Oysa bu düzeyde, hem başkalarınca ve toplumca oluşturulan değerleri, hem de kendisince benimsenip savunulanları irdeler. Aralarındaki ilişkilere bakar ve bir sonuca varır. Sonuncul olarak da kendi içinde çelişmeyen yeni bir değerler sistemi oluşturur. İşte bunlar, bu basamağın kapsamı içindedir.

Bu basamakta hedef tümcelerinin sonunda “kararlı oluş, kararlılık” gibi ifadeler bulunabilir. Hedefler davranışa dönüştürülürken “her zaman, her durumda, gerektiğinde başvurma, sorma, teşekkür etme, kızmama, darılmama, savunma, kendi değerleriyle ters düşmeme, özgün davranma, gerekçe göstererek açıklama, tutarlı olma” gibi söz öbeklerine yer verilebilir.

Hedef

Tüm okullar ve yaşam: Davranışlarının tutarlılığı konusunda kendini yargılamada kararlı oluş

Davranışlar

1. Her durumda davranışlarını eleştirmek için başkalarına başvurma

2. Bu eleştirileri kızmadan sonuna kadar dinleme

3 Bu eleştirilere her zaman teşekkür etme

4. Kendini eleştirenlere kızmama, darılmama

5.Kendi davranışlarının nedenlerini gerekçe göstererek yazma/söyleme

6. Yapılan eleştirilere göre, gerekiyorsa davranışlarını değiştirme
Hedef

Tüm okullar ve yaşam: Savunduğu siyasi, sosyal, felsefi, bilimsel, sanatsal vb.

görüşün dayandığı ilkeleri tanımada kararlı oluş
Hedef

Tüm okullar ve yaşam: Mesleki sorunlarını giderici yeni değerler oluşturmada kararlılık

Davranışlar

1. Mesleki sorunları giderici yeni değerler oluşturana dek sürekli çalışma

2. Sunulmak üzere, mesleki sorunların çözümüyle ilgili orijinal bir bildiri hazırlayıp yazma

3. Toplantılarda bildiriyi sunma

4. Başka bildirileri eleştirme
5.OO NİTELENMİŞLİK BASAMAĞINDA HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Kişinin bu basamaktaki davranışları onun karakterini yansıtır. Bir bakıma dünya görüşünü, yaşam anlayışını ortaya koyar. Kişin tüm yaşamı boyunca oluşturduğu duyuşsal özellikleri, bu basamakta hem tutarlı olmuş hem de kapsam bakımından genişlemiş ve zenginleşmiştir. Artık kişinin davranışları büyük bir olasılıkla kestirilebilir. Bu basamakta hedef yazarken tümcelerin sonuna “alışkanlık haline getiriş, kişiliğe sahip oluş” gibi ifadeler bulunmalıdır. Davranış tümcelerinin sonunda ise, “her zaman, her durumda v sürekli olarak yapma, savunma, gözden geçirme, hizmet etme, çözme, kullanma” gibi söz öbekleri kullanılmalıdır.
Tüm okullar ve yaşam: Yasalara saygılı olmayı bir alışkanlık haline getiriş

Davranışlar

1. Haksızlığa uğradığı zaman her durumda yasal yollara baş vurma

2. Yasaların gerektiğini her zaman yapma

3. Beğenmediği yasaları değiştirmek için, her zaman yine yasal yolları kullanma
DEVİNiŞSEL ALANLA İLGİLİ HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA

Öğrenilmiş becerilerinin kodlandığı alandır. Kişi kaslarını, vücut organlarından birini, ya da birkaçını veya tümünü kullanarak bazı davranışlar ortaya koyabilir. Bu tür davranışlar doğuştan şifrelenmiş, geçici, ya da öğrenilmiş olabilir. Devinişsel (psikomotor) alanın kapsamına, öğrenilmiş beceriler girer. Sözgelişi; gözümüze şiddetli bir ışık gelince göz kapaklarımızı hemen kaparız. Bu tür davranış da fızikidir; fakat öğrenilmiş değildir; çünkü göz kapağı bu davranışı otomatik olarak yapar. Yani bu davranış doğuştan şifrelenmiştir. Geçici davranışa örnek olarak, sarhoş bir adamın yaptıkları yenilebilir. Gerçi içki içmeyi kişi sonradan öğrenmiştir; fakat gösterilen davranış geçicidir. İçkinin etkisi kalkınca, bu tür davranışları göstermez Oysa otomobili çalıştıracak kişi sırasıyla “kapıyı açar, şoför koltuğuna oturur, emniyet kemerini bağlar, vitesi boşa alır, jikleyi çeker, kontağı açar ve marşa basar” arızasız bir otomobilin soğuk bir günde çalıştırılması, koşullar değişmedikçe her zaman böyle olabilir. Bu örnekte de görüldüğü gibi davranışlar öğrenilmiştir ve süreklidir. İşte bu tür öğrenilmiş davranışların girdiği alana “devinişsel alan “denir.

Bu beceriler de diğer alanlarda olduğu gibi aşamalı şekilde sıralanmıştır. Sosyal bilgiler dersinde “harita, kroki, plan çizme, anket uygulama, vak’a incelemesi yapma, görüşme yapma gibi etkinlikler devinişsel alanın kapsamı içindedir. Bu alan bilişsel ve duyuşsal alanla iç içedir. Ayrıca kişi, bu alanla ilgili davranışları çeşitli düzeylerde öğrenebilir. Bu davranışlar “eline aldığı kumaşın kalitesini söyleme, dikiş makinesini dikişe hazırlama, kalıp hazırlama, kalıbı kumaşa yerleştirme, giysiyi makinede çekme” gibi basitten karmaşığa, kolaydan zora, bir organın hareketinden daha çok organın koordineli hareketine doğru aşamalı olarak sıralanabilir. Kişi bu davranışları taklit ederek gösterebilir. Daha ileri düzeyde onları otomatik olarak yapabilir. En üst düzeyde ise, kişi etkili ve verimli yeni bir davranış örüntüsü gösterebilir.

Kişi devinişsel alanla ilgili bir davranışı öğrenirken, önce o davranışı gözler; yani gelen uyarıcıları algılar. Sonra aynı davranışı tekrarlamaya çalışır. Bu işe kılavuzlanmış faaliyet denebilir. Daha sonra beceri haline getirebilir. Bu becerileri yeni durumlara uydurabilir. En üst basamakta ise, bu becerileni kullanarak yeni ürünler ortaya koyabilir. Kişinin davranışı gözlemesi, yani algılaması ilk basamaktır; çünkü gözlenmeyen, algılanmayan bir davranış öğrenilemez. Uyarılmadan sonra, kişinin o davranışı, kılavuz denetiminde, ya da örneği göz önünde tutarak tekrarlaması gerekir. Tekrarlama, gözlemeden, uyarılmadan daha karmaşık ve zor bir basamaktır. Öğrenci tekrarlaya tekrarlaya, davranışı beceri haline getirebilir. Beceri halindeki davranış, otomatik olarak istenilen nitelik, süre ve yeterlikte yapılabilir. Bir davranışın bu özelliklerle donanık olması, tekrarlamadan daha zor ve karmaşıktır. Üstelik kişi kılavuzlama etkinlikleri olmadan, davranışı beceri haline getiremez. Öğrenci bu becerileri elde ettikten sonra, o beceriyi, ilk kez karşılaştığı yeni bir durumda da kullanabilir. Sözgelişi viyolonsel çalmasını bilen bir kişi, ilk kez karşılaştığı kemanı da bir İki denemeden sonra aynı ustalıkla icra edebilir. Tüm bu basamaklardan sonra kişi, devinişsel alanda yeni bir davranış modelleri oluşturabilir; yaratabilir. Bu son basamağa ulaşabilmesi için kendinden önceki dört basamağı hakkıyla geçmesi gerekebilir. Örnekte de görüldüğü gibi devinişsel alan; basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta, bir organın hareketinden koordineli harekete ve birbirinin önkoşulu olacak şekilde bilişsel, duyuşsal ve sezgisel alanın basamakları da göz önüne alınarak aşağıda belirtilen şekilde aşamalı olarak sınıflandırılmıştır (Sönmez 1993: 52,99):

1.OOUYARILMA

1.1O Algılama

1.2O Bedensel Kurulma

2.OO KILAVUZ DENETİMİNDE YAPMA

2.1O Kılavuzlayanla Yapma

2.2O Kendi Kendine Yapma

3.OO BECERİ HALİNE GETİRME

3.1O İstenilen Nitelikte Yapma

3.2O İstenilen Nitelik ve Sürede yapma

3.3O İstenilen Nitelik, Süre ve Yeterlikte Yapma

4.OO DURUMA UYDURMA

5.OO YARATMA

1.O UYARILMA BASAMAĞINDA HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Bu basamakta kişi doğru becerinin nasıl yapıldığını önce dikkatlice izler; sonra davranışı yapmak için vücudu istenilen konuma getirir. Bu nedenden dolayı,

devinişsel alanla ilgili davranış modelleri, ya da örnekleri kişiye, istenilen nitelik, süre ve yeterlikte yapılarak sunulmalıdır. Uyarılma hem bilişsel alanın bilgi, duyuşsal alanın alma, hem de sezgisel alanın farkına yarma basamağıyla iç

içedir. Bu basamakta öğrenci edilgen, davranışı yapıp sunan usta, uzman, öğretmen ise etkendir. Sözgelişi; sosyal bilgiler dersinde harita çizme becerisinin kazandırılmasında, haritanın nasıl çizildiğini önce öğretmen gösterir; öğrenci onu dikkatlice izler; daha sonra haritayı çizmek için vücudunu, elini ve parmaklarını uygun duruma getirir. Aynı şekilde müzik dersinde, öğretmen

mandolin çalabilme hedefini öğrencilere kazandırmak istediğinde, önce mandolinin ne olduğunu anlatmalıdır. Adını söylemesi (bilişsel alanın bilgi); öğrencilerin mandolinden gelen uyarıcıların farkına varması (duyuşsal alanın alma ve sezgisel alanın farkına yarma); öğretmenin mandolini kurallarına uygun olarak nasıl çalındığını yeter sayıda çalıp göstermesi ise, öğrencinin uyarılmasıdır. Devinişsel alanda bir becerinin öğretilmesi; yalnız müzik dersi için değil; aynı zamanda beden eğitimi, iş ve teknik eğitimi, ev ekonomisi, sekreterlik vb. becerilerin ağır bastığı tüm alanlarda da böyle olabilir. Bu düzey aşamalı olarak 1.1 Algılama ve 1.2 Bedensel kurulma alt basamaklarına ayrılır.

Hedef

İlköğretim 5. sınıf: Fen bilgisi dersinde temel doğal maddeleri çeşitli duyu organları ile tanıyabilme

Davranışlar

1. Verilen bir temel doğal maddenin ne olduğunu iki duyu organını kullanarak yazma/söyleme

2. Verilen bir temel doğal maddenin renginden(görünümünden, sesinden, tadından, kokusundan) ne olduğunu yazma/söyleme

söyleme

Hedef

Tüm okullar: Beden eğitimi dersinde kısa mesafe koşuları için vücudu hazır duruma getirebilme

Davranışlar

1. Yarışın başlangıç çizgisine gelme

2. Eğilme

3. Her İki eli başlangıç çizgisine uygun biçimde yerleştirme

4. Ayaklarını uygun biçimde yerleştirme

5. Başı uygun biçimde tutma.

2.OO KILAVUZ DENETİMİNDE YAPMADA HEDEF VE DAVRANIŞ

YAZMA
Bu basamakta, bir iş, ya da işlemin tümünü oluşturan işlem basamaklarını, öğrencinin işin gerektirdiği sıraya göre, öğretmenle ya da usta ile beraber yapması söz konusudur. Kılavuzlayanla birlikte yaptıktan sonra, öğrenci modelini, örneğini, yapılanları göz önüne alarak kendi kendine yapmaya yönelir, bu edegenlik sırasında özellikle kişi kılavuzlayan, öğretmen ya da usta tarafında sürekli denetim altında tutulur. Yapılan yanlışlar anında düzeltiler; çünkü yapılan yanlış davranış istenme yen yan ürünlere götürebilir ve böyle bir davranışı da silmek kolay değildir. Kişi, bazı işlerin tümünü ilk hamlede öğrenemez. Bu nedenle böyle işlerin tümü, aşamalı olarak sırayla öğrenciye, kılavuz denetiminde adım adım kazandırılmalıdır. Bu adımlar istenilen işin tümünü oluşturacak nitelik ve nicelikte olmalıdır. Adımların sırası, işlem ve işlem basamaklarının doğru analiz edilmesine bağlıdır. Karmaşık bir beceriyi oluşturan her bir parça kolaydan zora, basitten karmaşığa ve becerinin tümünü oluşturacak biçimde sıralanmalıdır. Kişiye, karmaşık bir beceri kılavuz denetiminde kazandırılırken ilk adımda basit ve kolay ile diğerlerine temel olandan başlanmalı; zincirleme ve aşamalı olarak izlenmelidir. Bu basamak Kılavuzlayanla yapma ve Kendi kendine yapma gibi iki alt basamağa ayrılabilir.
Hedef

Endüstri meslek lisesi: Bir dinamoyu öğretmenin yardımıyla sökebilme

Davranışlar (işlem basamakları)

1. Toz kelepçesini çıkarıp alma

2. yay çengellerini kullanarak yayı çekme

3. Kömürleri (fırçaları) çıkaracak kadar yayı kaldırma

4. Dinamo kapak vidalarını sökme

5. Kasnak tarafından çekerek endüviyi komple alarak zorlamadan çıkarma

6. Fırça tutucu kapağını hafifçe plastik çekiçle tıklatarak öne alma

7. Fırçadan kömürleri kurtarma

8. Kömürleri çıkarma (Güngör-OÖztuna 198O: 39,41).
Hedef

İlköğretim: Fen bilgisi dersinde basit deneyleri laboratuarda öğretmenin yardımıyla yapabilme

Hedef

İlköğretim: İş ve teknik eğitimi dersinde bir butonla çalışan zil tesisatını öğretmenin yardımıyla yapabilme

3.OO BECERİ HALİNDE HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Kişi, bu basamakta becerili İnsan durumuna gelir. Hedef davranışları kendi başına, hiç kimseden yardım almadan, o işin gerektirdiği nitelikte yapar. Daha sonra hem gereken nitelikte, hem de belirtilen zamanda işi yapıp ortaya koyar. Sonuncul olarak da hem gereken nitelikte, belirtilen sürede ve yeterlikte işi bitirir.

Bu basamakta hedefler davranışa dönüştürülürken nitelik, süre ve yeterlik hedefte belirtildiği için yazılmayabilir. Eğer iş, işlem basamaklarına ayrılmışsa, bu kez işlem yapraklarında bu özellikler vurgulanır. Eğer iş ve işlem yaprağı belirtilmemişse, davranışlarda bu özelliklere yer verilmelidir. Davranış tümcelerinin sonunda kesme, alma, çakma, biçme vb. sözcükler bulunabilir. Mesleki eğitim ve öğretim yapan tüm okullarda, devinişsel alanla ilgili derslerde, öğrenciler en az bu basamaktaki hedeflerle donanık olarak yetiştirilmelidir. Eğer öğrenciler bu basamakta yetiştirilmemişlerse, eğitimin niteliği çok düşüktür denebilir.

Hedef

Kız meslek lisesi: Ekstraforlu baskı dikişini istenilen nitelikte yapabilme

Davranışlar

1. Baskı yapılacak yeri kesme

2. Baskı yapılacak yeri düzeltme

3. Yıkanmış ekstraforu .O5 cm. içerden yerleştirme

4. Teyelleme

5. Makinede çekme

6. Teyelleri sökme

7. Ütüleme

8. Baskı dikişi yapma

9. Tekrar ütüleme

Sağlık koleji: Damardan kanı, kurallara uygun olarak bir dakikada alabilme

Davranış

1. Hastaya ne yapacağını söyleme

2. Hastanın kollarını açma ve kan alınacak kolu belirleme

3. Hastanın pazusunu lastikle kurallara uygun sıkma

4. Hastanın avucunu açıp kapamasını sağlama

4. Kan alınacak yeri alkollü pamukla temizleme

5. Sterilize edilmiş enjektörü alma

6. Uygun damara bir defada kolayca girme

8. Kanı kurallara göre enjektöre çekme

9. Lastiği pazudan çözüp alma

1O. İğneyi damardan çekme

11. Alkollü pamukla iğne yerine bastırma
4.OO DURUMA UYDURMA BASAMAĞINDA HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Kişi, beceri haline getirme basamağında kazandığı davranışları, devinişsel özellikleri ağır basan yeni bir problem durumu kolayca uygular. Bu düzeyde, önceden kazanılan becerilerin alana genellemesi söz konusudur. Ömeğin; belli bir tür keman çalan bir öğrencinin viyolonselle ilk kez karşılaştığında, onu da bir iki deneme sonunda kolayca çalması, ya da belli bir elektrikli freze makinesinde beceri elde eden bir kişinin, başka türden bir freze makinesinde kolayca çalışmasında olduğu gibi. Kemanı belli bir amaç için kullananın onu diğer amaçla da kullanabilmesi; frezede belli bir ürün yaratan kimsenin aynı araçla başka ürünler de elde edebilmesi bu basamağın kapsamı içindedir. Kişi bir iki deneme yapabilir; fakat yeni durumda tek başınadır. Ona yardım eden, yol gösteren kişi yoktur. Böyle olmakla birlikte istenilen beceriyi çok kısa zamanda kolayca kazanabilir.
Hedef

Endüstri meslek lisesi: ilk kez karşılaştığı altı silindirli bir motorun subap ayarını azami yirmi beş dakikada yapabilme

Davranışlar

1 .Motor katoloğuna bakarak subap ayar değerlerini bulma

2. Ateşleme sırasını saptama

3. Katoloğa göre subap ayarı sıcakken yapılacaksa, motoru çalıştırma

4. Motor ısınana dek bekleme

5. Katoloğa göre subap ayarı soğukken yapıtacaksa, motorun iyice soğumasını bekleme

6. Motor çeşidine göre külbütör kapağını ya da yan kapağı açma

7. Kompresyonu düşürme

8. Motoru kolayca çevirmek için bujileri sökme

9. Emme suboplarını saptama

1O. Egzoz suboplarını saptama

11. Kardeş çalışan pistonları saptama

12. Bir numaralı silindirin subap ayarını yapmak için 6 silindirin suboplarını subap bindirmesi durumuna getirme

13. Bu sırada bir numaralı silindirin her iki subabu kapalı, kapalı pistonu Ü.O.N’ da ateşlemeye hazır duruma getirme

14. Kontrol somununu uygun anahtarla gevşetme

15. Uygun şantili seçerek bir numaralı silindirin subap ayarını yapma

16. Ayarın normal olduğunu hissedince ayar vidasını tornavida aya açık ağızlı anahtarla tutarak kontra somununu sıkma

17. Ayarı tekrar kontrol etme

18. Normalse, diğer silindirlerin suboplarını ayarlamak için ateşleme sırasını izleyerek aynı işlemleri yapma

19. Değilse, madde 15’ten 17’ye kadarki işlemleri sırasıyla yineleme

2O. Külbütor ve yan kapağın contasını yerine koyma

21. Külbütor ve yan kapağı takma

22. Külbütor ve yan kapağın cıvatasını sıkma
5.OO YARATMA BASAMAĞINDA HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMA
Bu basamak, özellikle bilişsel alanın sentez, bir dereceye kadar da duyuşsal alanın nitelenmişlik ve sezgisel alanın geçmiş ve gelecekle iletişim kurma basamaklarıyla iç içedir; fakat burada devinişsel alanla ilgili nitelikler ağırlık taşır. Yaratma, yeniden ortaya koyma, benzeri olmayanı yapma, devinişsel özellikleri ağır basan orijinal, benzersiz, yeni davranış örüntüsü oluşturma işidir, Ayrıca orijinal davranış örüntülerinin ekonomik olması, enerjide tasarruf sağlaması ve tutarlı olması da söz konusu olabilir. Yoksa yapılanın aynısı, benzerini yapmak yaratma olamaz.
Hedef

Konservatuar: Yeni ve orijinal bir beste yapabilme

Davranışlar

1. Bestenin ana duygusu olan motifi oluşturup müzik diliyle yazma/söyleme

2. Gerekiyorsa, motifin ses sınırlarını genişletip müzik diliyle yazma/söyleme

3. Motifi çeşitli yöntemlerle geliştirerek “müzik cümlesini” oluşturup müzik diliyle yazma

4. En az iki, en çok dört müzik cümlesinden dönem oluşturup müzik diliyle yazma

5. Dönemi yeter sayıda tekrar etme

6. En az İki dönemi bir araya getirerek periyot oluşturup müzik diliyle yazma/söyleme

8. Periyodu yeter sayıda tekrar etme

9. Gerekli düzeltmeleri yapıp müzik diliyle yazma/söyleme

1O. Müzik formunu özelliklerine (vals, caz, sonat vb.) bağlı kalarak ve anlam bütünlüğü bozmadan geliştirme çabalarını sürdürüp müzik diliyle yazma/söyleme

11. Besteyi tamamlayıp sunma/çalma/söyleme)
3. İÇERİĞİN DÜZENLENMESİ
İçerik, hedef davranışları kazandıracak biçimde ünite ve konuların düzenlenmesi gibi ele alınabilir. İçerik hedef davranışlar için bir araçtır; çünkü önce hedef ve davranışlar belirlenir; sonra bu hedef ve davranışların kazandırılmasına yardımcı olacak biçimde içerik düzenlenir. Oysa çoğu eğitim sisteminde hedef ve davranışlar değil, tersine içerik ön plana çıkmıştır. Bizim eğitim sisteminde de hedefler değil, eğitim ortamında içerik temele alınmıştır.

Bir içerik; hedef davranışlarla tutarlı, çağdaş bilimsel, sanatsal ve felsefi bilgiyle donanık, öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyine uygun, somuttan soyuta, basitten karmaşığa, kolaydan zora ve birbirinin önkoşulu, bilinenden bilinmeyene, kendi içinde mantıki bir tutarlılığı olacak şekilde düzenlenmelidir. Ayrıca içeriğin “soyutlama, düzey, şema, vardama, materyal örgütleme, alıştırma (soru) , görsel düzen, değişik öğrenme-öğretme etkinlikleri ve içerik” ilkelerine uyması da gerekmektedir.

Hedef-Davranışlar ve İçerik

İçerik, hedef davranışlara göre düzenlenmelidir. Bu düzenleme yapılırken hedefin düzeyi, sınırlama ve basamak göz önüne alınmalıdır. “Yurdumuz, komşularımız ve diğer ülkelerle ilgili temel kavramların anlam bilgisi” temele alınmalı; buradan hareket edilerek aşamalılık ilkesine göre “Yurdumuz, komşularımız ve diğer ülkelerle ilgili temel olguları değerlendirebilme” basamağına dek çıkılmalıdır. İçerik de basit, kolay ve önkoşul oluş özeliğine göre hem kendi içinde, hem de diğer ünitelere göre sıralanmalıdır. Yıllık düzeydeki hedef bir içerikle (muhtevayla) kenetli olduğundan, hedef, içerikte hangi konuların olacağını belirler. Sözgelişi İlköğretim 4. sınıflar sosyal bilgiler için önerilen “ilimiz, bölgemiz ve yurdumuzla ilgili temel kavramların anlam bilgisi” hedefinin konuları il, bölge ve yurtla ilgili olmalıdır. Bir yıl için böyle bir hedef belirlenmişse, içerikte Bulgaristan, Yunanistan. ABD gibi devletler yer alamaz; çünkü hedefte, komşularımız ve diğer ülkeler ifadesi bulunmamaktadır.

İçeriğin neliğini belirleyen ikinci özellik ise hedefte geçen “temel” sözcüğüdür. Her türlü özellik değil, temel özelliklerin verileceği vurgulanmıştır. İlköğretim birinci kademe için içeriğin sınırlandırılması gerekmektedir; çünkü. öğrencinin yaşı, genel ve özel yeteneği, ilgisi, güdülenmişliği, özgüveni vb., yani hazırbulunuşluk düzeyi, her tür bilgi, beceri ve duygunun öğretilmesine elverişli değildir.

İçerikte nelerin verileceğini belirleyen üçüncü özellik; hedefin basamak düzeyidir. Yukarıdaki hedefte “kavramların anlam bilgisi” ifadesi bulunmaktadır. Bu ifadeye göre kavramların ne anlama geldiği içerikte belirtilmelidir. Tüm bu söylenenleri aşağıda örnek olarak verilen hedef ve davranışlarda görebiliriz.

Ünite Düzeyinde hedef

İlimiz ve bölgemizin doğal durumu ünitesinde geçen temel kavramların anlam bilgisi

Davranışlar

1. “Dağ, yayla, ova, vadi, iklim, bozkır, maki” kavramlarının ne anlama geldiğini yazma/söyleme

2. Yukarıdaki kavramların tanımlarını, bir dizi tanım arasından seçip işaretleme
Hedef davranışa bakılınca içeriğin ne olacağı bellidir. İçerikte; ilimiz ve bölgemizin doğal durumuyla ilgili temel kavramların ne anlama geldiği vurgulanmalıdır; çünkü hedef ifadesi bunu belirtmektedir. Davranışlarda ise, temel kavramların hangileri olduğu söylenmiştir. Bunlar “dağ, yayla, ova, vadi, iklim, bozkır, maki” kavramları ve bunların tanımlarıdır. İçerikte başkalarına yer verilemez; çünkü bunlar temel kavramlardır.
İlköğretim 1,2,3. sınıflarda üç; 4. ve 5. sınıflarda bir ünitede zorunluluk olmadıkça yedi kavramdan fazlasına yer verilmemelidir; çünkü bir ünite birinci, ikinci ve üçüncü sınıflar için üçten; dördüncü ve beşinci sınıflar için yediden fazla kavramla ifade edilirse, öğrenci açısından anlaşılması, o kavramların tekrarlanması zorlaşabilir. Ayrıca, öğretilecek kavramlar somuttan soyuta, kolaydan zora, basitten karmaşığa ve birbirinin önkoşulu olacak şekilde sıralanmalıdır. Yukarıdaki kavramlarda önce dağ öğretilmeli; sonra yayla, daha sonra ova, vadi, iklim, bozkır, maki birbirini izlemelidir; çünkü dağın öğrenilmesi yaylanın; yaylanın öğrenilmesi ovanın; ovanın öğrenilmesi vadinin öğrenilmesini kolaylaştırabilir. Böyle olmakla beraber öğrencinin yaşadığı coğrafi çevre dikkate alındığında; eğer öğrenci ovada yaşıyorsa, bu kez birinci kavram ova; yok eğer vadide yaşıyorsa, birinci kavram vadi olmalıdır; çünkü ayrıca hedef davranışlar yakın çevre ve zamandan uzağa doğru da sıralanmalıdır, Bu, öğrencinin bildiğinden başlayıp bilinmeyene gitme ilkesini de birlikte getirir. Kavramların doğru sıralanışını belirlemek için deneysel araştırmalar her okul, sınıf, ders, ünite düzeyinde ve her bölgede yapılmalıdır. Bunun için önce ünite analizine gidilmelidir. Deneysel olarak ünite analizi yapıldıktan sonra, o ünitede öğrenciye kazandırılacak kavramlar, olgular, sınıflamalar, ilkeler, açıklamalar, ilkeleri ‘uygulama, analiz etme, sentez ve değerlendirmeler, duyuşsal, devinişsel ve sezgisel hedef davranışlar saptanmalıdır. İçeriğin neliği, hedef ve davranışların düzeyine göre değişebilir. “Kavramların anlam bilgisinin” neliği, “temel ilkeleri açıklayabilme” hedefıni desteklemeli; fakat, ondan farklı olmalıdır. Aynı mantıkla “ilkeleri kullanabilme”, “temel İlişkileri saptayabilmeden” farklı olmalı; ama “kavramlardan saptayabilmeğe”, oradan da “yeni ve özgün bir plan oluşturabilmeğe, değerlendirmeğe, değer vermeğe, kendi başına yapabilmeğe” dek aşamalı ve birbirini destekler biçimde sıralanmalıdır.