Psixologiya

Katta guruxlar psixologiyasiga xos xususiyatlar va ularni ilmiy tadbiq qilish prinsiplari. Katta guruxlar kishilariirg shunday birlashmalariki, undagi odamlar sopi pinalo kunchilikni tashkil etib, ma’lum sinfiy, ilmiy, irkiy, professional belgilar ularning shu guruxga mansubligini ta’mnnlaydi. Katta guruxdarni tashkil etuvchilar kup sonli bulgaship i na ular xulk- atvorini belgilovchi mexanizmlarining uziga xosligi zufayli bulsa kerak, ijtimoiy psixologiyada olimlar «umppcha knchik guruxdarda ish olib borishni afzal kuradilar. Pekin kapa guruxdar, odamlar uyushmasining psixologiyasmni bplish juda katta tarbiyaviy va siyosiy-mafkuraviy axamiyatga zga. 1>u soxadagi tadkikotlarning kamligi bir tomondan, aytib Ugilganidok, kupchilikni kamrab olishdagi kiyinchiliklar bulsa, tskiichi tomondan, katta guruxlar psixologiyasini urganitga kara pin an metodik ishlar zaxirasining kamligidir. Katta I'ypyxiiapiimii psixologiyasini urganishga muljallangan maxsus mezodnkalar ijtimoiy psixologiyada xam, sotsiologiyada xam kam ishlab chikilgan. Masalan, ishchilar yoki ziyolilar sinfi iiciixoaorinicii urganilishi kerak, deylik. Avvalo usha ishchilarpshn sopi kun kolaversa, ishchilarning uzi turli ishlab chikarnsh shprotlarpda ishlayotgan, turli iklim sharoitlarida yashayotgan turli millapa mansub kishilardir. Ularning barchasini kamrab oladnglp hi ona ishonchli metodikani topish masalasi tadkikotchi oldiga juda jiddiy muammolarni kuyadi. Shuning uchun xam xar bir kapa guruxga taallukli bulgan asosiy, yetakchi sifatni totni na shu asosda uning psixologiyasini urganish xozircha ijtimoiy psixologiyadagi asosiy metodologii yullanma bulib kepmokda Kolaversa, katta guruxlar jamiyatning tarixiy tpradkpyotn mobaynida shakllangan guruxlar bulgani uchun xam xar kanday guruxni urganishdan oldin, xox bu sinflar bulsin, xox mshipi nar yoki xalklar psixologiyasi bulsin, uning xayot tarzp, unga xos bulgan odatlar, udumlar, an’analar urganiladi.
Ijtimoiy-psixologik ma’noda, xayot tarzini urganish deganda, u yoki bu guruxga taallukli bulgan kishilar urtasida amalga oshiriladigan mulokot tiplari, uzaro munosabaglarda ustun bulgan psixologik omillar, kizikishlar, kidriyaishr, chxtiyojlar va boshkalar nazarda tutiladi. Apa shulariipg umumiyligi tufayli xar bir shaxeda, ya’ni u yoki bu kapa guruxga mansub bulgan shaxeda tipik xislatlar shakllanadi. Masslan,2000-yillar yoshlariga xos bulgan tipik sifatlar ana shu yoshlar urtasida keng tarkalgan urf-odatlar, moda, suzlashish xususiyatlari, kadriyatlar, kizikishlar va xokazolar tufayli shakllanadi. Shuning uchun xam 20 yoshli kishining psixologiya sini t^lik ravishda urganish uchun undagi bilish jarayonlarining uziga xosligi, shaxsi, xarakteri va boshka individual psixologik xususiyatlaridan tanщari, yana unga uxshash yoshlarda ustun bulgan psixologik xislatlarning kanchalik namoyon bulishini, u mansub bulgan va asosan vaktini utkazadigan guruxdar psixologiyasini, milliy sifatlarini xam nazarda tutish va ularni urganish zarur. Bu degani, xar bir shaxe ongida uning yakka, aloxida orttirgak shaxeiy tajribasiga alokador psixologik tizimlardan tashkari, uning kaysi millat, elat sinfga mansubligiga alokador psixologik xususiyatlar xam mavjuddir va uni ilmiy tadkikotchi inkor etmasligi kerak.