Q. Y. MƏMMƏdov m. M. İSmayilov b I t k I Ç İ L i K

Bioloji xüsusiyyətləri. 
Temperatura az tələbkar ensizyarpaq, çox tələbkar isə ağ lüpindir. 
Toxumları 4-5 
0
C temperaturda cücərir. Ensizyarpaq lüpinin cücərtiləri – 5 
0
C şaxtaya dözür, Sarı 
lüpin - 2-3 
0
C-də məhv olur. Ağ lüpin isə mənfi temperatura tamamilə dözmür.
Lüpin nəmliyə çox tələbat göstərən bitkidir, ona görə də rütubət çox olan torpaqlarda 
becərilir. Uzun gün bitkisidir.
Dayaz şum, şoran, şorakət və əhəngli torpaqlar lüpin üçün yararsızdır.
 
Becərilmə texnologiyası. 
Yaşıl gübrə yaxud yaşıl kütlə məqsədi ilə lüpin adətən məşğullu 
herikdə yerləşdirilir. Yazlıq taxıllardan sonra yaşıl gübrə üçün kövşənlik əkinlərdə becərilir. Lüpin 
ikitərəfli – həm yaşıl gübrə, həm də yem kimi istifadə rlunur. Yem üçün bitkini çiçəkləmə fazasında 
biçirlər, sonra isə payızda böyümüş xoranı yaşıl gübrə kimi torpağa çevirirlər. 
Toxum məqsədi ilə lüpin payızlıqlar və başdan-başa becərilən bitkilərdən sonra 
növbələndirilir. 
Yaşıl kütləni paxla bağlama fazasında biçərək qarğıdalı ilə siloslaşdırırlar. 
Lüpin qönçələmə fazasına qədər zəif inkişaf etdiyindən alaq otlarından əziyyət çəkir. Səpinə 
qədər hər hektar torpağa 3-5 kq prometrin herbisidinin çilənməsi alaqlanmanı 80-90 % azaldır.
Təzə tarlalarda səpin qabağı lüpin toxumlarının rizotorfinlə (nitragin) işlənilməsi 
(yoluxdurulması) zəruridir. Toxum məqsədi ilə səpinlər erkən müddətdə aparılır, ancaq yaşıl kütlə 
üçün tarla işləri başladıqdan 15-20 gün sonra səpmək olar. 
Lüpin cərgəvi üsulla, ağ lüpin isə gencərgəli cərgəarası 45 sm olmaqla səpilir. 

---

201 
Ensizyarpq və Sarı lüpinin səpin norması hektara 1,2-1,4 mln. ədəd cücərmə qabiliyyətli 
toxum, ağ lüpin isə 0,5-0,8 mln. ədəd götürülür. 
Çıxışdan əvvəl və çıxışdan sonra lüpin əkinlərini malalamaq məsləhət görülmür, beə ki, 
kövrək cücərtilər mala ilə güclü zədələnirlər. 
Lüpinin paxlası və toxumu bir bərabərdə yetişmir. Yetişmiş toxumların tökülməməsi üçün 
paxlaların 70-80 %-i qonurlaşanda iki mərhələli yığıma başlanılır, bu vaxt toxum bərkiyir. Nəmlik 
çox olduqda biçilmiş lüpini yaxşı qurutmaq lazımdır ki, açılmış paxlalardan toxum tökülərək itkiyə 
yol verilməsin.
Paxlalar eyni bərabərdə yetişmədikdə və ya soyuq havada yetişmə gecikərsə yığımdan əvvəl 
yarpaqları qurutmaq lazımdır. Bunun üçün bitki defoliantlarla çilənir. Belə qurutma yetişməni 
sürətləndirir. Toxumların bir bərabərdə quruması yığımı və toxumun aşağı rütubətdə saxlanılmasını 
yaxşılaşdırır.