Qəhrəmanlıq və iftixar tariximiz 20 Yanvar şəhidlərinə həsr olunmuş metodiki vəsait Qax– 2018



Yüklə 80,26 Kb.
tarix25.05.2018
ölçüsü80,26 Kb.
#51515

Şəki Regional Mədəniyyət və Turizm İdarəsi

Qax rayon Mərkəzi Kitabxanasının Metodika və biblioqrafiya şöbəsi


Qəhrəmanlıq və iftixar tariximiz
20 Yanvar şəhidlərinə həsr olunmuş

metodiki vəsait


Qax– 2018

«Biz Vətənin azadlığı və müstəqilliyi uğrunda canlarından

keçmiş şəhidlərimizlə fəxr edirik. Onların xatirəsi bizim

qəlblərimizdə həmişə yaşayacaqdır».
Ümummilli lider Heydər Əliyev.

1990 -cı il yanvar ayının 20- si Azərbaycanın müasir tarixinə ən faciəli günlərdən biri kimi daxil olmuşdur. 28 il əvvəl ,1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə azğınlaşmış sovet ordusu, erməni quldur dəstələri ilə birgə Azərbaycan xalqına qarşı terror aktı həyata keçirdi. Azadlıq harayını boğmağa yönəlmiş bu insan qırğını Azərbaycanı müstəqilliyə qovuşdurdu.

Bir gün ərzində Bakıda 170 nəfər öldürüldü, 400-dək insan yaralandı, 800-dən çox adam qanunsuz həbs edildi. Azərbaycanın azadlığı və ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə tarixinə qəhrəmanlıq səhifəsi kimi daxil olmuş bu tarix Azərbaycanda misli görünməmiş faciəyə gətirib çıxardı. Həmin faciəli günlərdə öz ölkəsinin, xalqının azadlığını, şərəf və ləyaqətini hər şeydən uca tutan mərd Vətən övladları canlarından keçərək şəhidlik zirvəsinə ucaldılar.

Vətən öz şəhidlərini heç vaxt unutmayacaq! 20 Yanvar Azərbaycan xalqının hüzn və şərəf günüdür. Xalqımız bu faciədə həyatdan getmiş övladlarına matəm saxlamaqla bərabər, eyni zamanda onların şəhidlik zirvəsinə baxaraq başını dik tutmalıdır. Çünki Vətən və torpaq şəhidləri ilə ucalır.

Bu il 20 yanvar faciəsinin 28- ci il dönümüdür. Hazırda respublikamızın hər yerində bununla əlaqədar silsilə tədbirlər keçirilir. Vətənin azadlığı və suverenliyi uğrunda canlarından keçmiş Azərbaycanın oğul və qızlarının qəhrəmanlıq səlnaməsini təbliğ etmək üçün kitabxanalar qarşısında müəyyən vəzifələr durur. İlk növbədə bütün kitabxanalarda 20 yanvar Ümumxalq hüzn gününə həsr olunmuş tədbirlər planı tərtib edilməlidir. Tədbirlər planında əyani və şifahi təbliğat formalarından: foto sərgi, kitab sərgisi, dəyirmi masa , məruzə , kitab müzakirəsi, ədəbi - bədii kompazisiya,oxucu konfransı, məlumat həftəsi və sair kimi formalarından önəmli şəkildə istifadə edilməlidir. Tədbirləri aşağıdakı başlıqlar altında keçirmək olar: « 20 yanvar – Azadlığa gedən yolun zirvəsi “, “ Qərənfil şəhid qanı “, “ Müqəddəs and yerimiz :1990- cı il 20 yanvar faciəsi “,” 20 yanvar - tariximizin sağalmaz yarası “, “ Müstəqilliyimizin şəhidlik zirvəsi “, “ O qanlı yanvardan 27 il keçir “, “ Torpağı vətən eyləyən oğullar “, “Hünər nəğməsidir şəhid məzarı “ , “ 20 yanvar həm hüzün , həm də qürur günümüzdür “ , “ Başın sağ olsun Vətən ! “, “ Şəhidlər ölməzlik zirvəsindədir” ,” “Azadlıq toxumu səpdi şəhidlər “ , “ 20 yanvar –Qanlı və şanlı tarix “ və sair.

20 yanvar- Ümumxalq hüzn günü ! Bu tarixi günü günü hər il qeyd edirik.Belə tədbirləri keçimək bizim vətəndaşlıq borcumuzdur. Aşağıda 20 yanvar facəsinin 28- ci ildönümünə həsr olunmuş “ Müstəqilliyimizin şəhidlik zirvəsi “ adlı ədəbi – bədii kompazisiyanın ssenarisini təqdim edirik.

Səhnə qərənfillərlə bəzədilir. Səhnənin orta divarından Azərbaycanın bayrağı ilə yanaşı qara bayraq da asılır. 20 yanvar faciəsi ilə bağlı sitatlar səhnənin divarında öz əksini tapır.Tədbir matəm mahnısının sədaları altında başlanır. Aparıcılar səhnəyə daxil olur.
I Aparıcı : Xoşbəxtlik gələndə zərif yel kimi gəlir, heç gəlişi də çox bilinmir.
Bədbəxtlik isə tufan kimi gəlir, uçura-uçura, dağıda-dağıda gəlir. Özü də

bədbəxtliyi heç kəs öz xoşuna seçmir, o özü gəlib bizi tapır. Xalqımızın

başına açılan oyunlar, Qanlı 20 Yanvar kimi.
I.Oxucu:      Qatil gülləsinə qurban gedərkən,
Gözünü sabaha dikdi şəhidlər.
Üçrəngli bayrağı öz qanlarıyla
Vətən torpağına çəkdi şəhidlər.

II Oxucu: Zalım öyünməsin zülmləriylə,


Min bir böhtanıyla, min bir şəriylə.
Həqiqət uğrunda ölümləriylə
Ölümü kamına çəkdi şəhidlər.

(B. Vahabzadənin “ Şəhidlər “ poemasından parçalar iki oxucunun ifasında səslənir )

II Aparıcı : 20 Yanvar Azərbaycan vətəndaşının yaddaşına müstəqilliyin

qazanılması uğrunda mübarizənin zirvəsi kimi əbədi həkk olunmuş bir

tarixdir. Məhz bu tarixdə, 1988-ci ildən başlamış xalq hərəkatı özünün

kulminasiya nöqtəsinə çatdı və Azərbaycanın yüzlərlə qəhrəman oğulları

bu yolda, azadlıq və müstəqillik uğrunda şəhid olaraq gələcək nəsillərə

istiqlaliyyət və azadlıq bəxş etdilər.


I Aparıcı : Bəli! 20 Yanvar gecəsində minlərlə Azərbaycan övladını meydanlara,

silahlı rus qəsbkarlarının qarşısına çıxaran qəlblərində gəzdirdikləri

doğma torpağın bütövlüyü, toxunulmazlığı və azadlıq arzusu idi.
Bu faciə bizə müqəddəs bir and yeri miras qoydu. Doğma Bakımızın

Dağüstü parkı kimi tanınan məkan Şəhidlər Xiyabanına döndü.


II Aparıcı :Azərbaycan xalqı şəhidlik zirvəsinə ucalan oğul və qızlarını hər an

hədsiz ehtiramla yad edir və daim yad edəcəkdir. İndi hər bir

azərbaycanlı lazım gələn anda 20 Yanvar şəhidlərinin getdiyi şərəfli yolu

təkrarlamağa hazırdır.Müstəqil dövlətimizin və dövlətçiliyimizin qarantı

da, məhz milli qürurunu,vətəndaşlıq qeyrətini hər şeydən üstün tutan belə

oğulların varlığıdır.

I Aparıcı :Ulu öndər 20 Yanvar hadisələrinə ilk siyasi qiymət verərək bu faciəni

törədənlərin kimliyini dünya ictimaiyyətinə çatdırdı. O ağır günlərdə

xalqı ilə həmrəy oldu, xalqın sınmış inamını özünə qaytardı.
İnsan üçün ən müqəddəs şəxs onu dünyaya gətirən anadırsa, onu

müqəddəsliyə bağlayan vasitə Vətən torpağıdır. Çünki ana öz övladını

onun özü üçün də müqəddəs olan Vətən torpağında dünyaya gətirir. Vətən

bizim şöhrətimiz, qeyrətimiz, ülviyyətimizdir. 

II Aparıcı:İnsan üçün ən ümdə olanı Vətən torpağının azadlığı və

toxunulmazlığıdır. Azadlıq heç kimə xoşluqla verilmir. Azadlıq qanla,

canla qazanılır, qorunur və gələcək nəsillərə əmanət verilir. Azərbaycan

xalqı da əsrlərlə azadlıq uğrunda çarpışmış, istiqlal naminə mübarizə

aparmışdır.

I Oxucu : Şəhidlik – Əbədi bir həyat demək

Şəhidlik – Əbədi səadət demək

Şəhidlik cihaddır- İbadət demək

Səf - səf ibadətə durdu şəhidlər

“... Onlar diridirlər...” – Quran ayəsi!

Şəhidin qanıdır hürlük mayası.

Azadlıq! - məqsədi , amal , qayəsi

Bu yolda canını verdi şəhidlər.

Əsrlərdən bəri o qanlı bayraq

Hay salır , hayqırır dalğalanaraq.

Haqsızın önünü haqla alaraq

Haqqın qalasını qurdu şəhidlər

I Aparıcı :Ötən əsrin sonlarından millətimizin başına gələn fəlakətlər,

üzləşdiyimiz ağrı-acılar, şəhidlik, qaçqınlıq, köçkünlük, Qarabağ

dərdi, Vətən həsrəti ədəbiyyatımıza da öz təsirini göstərdi. 


Yazıçı və şairlərimiz bir-birinin səsini, harayını tamamlayan, eyni

ağrını, eyni dərdi özlərinə məxsus sözlə poeziyamızda, nəsrimizdə

naxışladılar.
II Aparıcı: 1990-cı il 20 Yanvarın şənbə gecəsində Bakıda törədilən vəhşət

və dəhşətdən 28 il keçsə də, ölümə ölməzlik yazan şəhidlərimiz

unudulmayıb. Əslində, o gecə haqsızlığın üstündən haqqa körpü

salanlar mənəviyyat dünyasında tarixləşdirdiyi Şəhidlik zirvəsini

daha da əbədiləşdirdilər.

O gecə ucalan ana fəryadları dünyanın məhvərinə çevrildi. Haqq

bayrağını qaldıranlar düşmənin qara bağrını öz şücaəti və hünərləri

ilə dəldilər. Xalq şairi Məmməd Araz bu hünərin şəninə deyirdi:

"Mərd oğullar - mərdliyilə öyünməzlər, torpaq altda ölümlüyə

gömülməzlər".

I Aparıcı :20 Yanvar faciəsi ürəkləri tar-mar etdi. Hər tərəfi bürümüş qırmızı

qərənfillərin harayı o dövrdə Məmməd Aslanın misraları ilə

anaların ağısına qarışdı:

II oxucu Bu qara yazılara,


Bu körpə quzulara,
Quruyan arzulara,
Ağla, qərənfil, ağla!
(M. Aslanın “ Ağla ,Qərənfil Ağla “ şeirini oxucu axıracan söyləyir )
II Aparıcı:Bütün bu göz yaşlarının, sarsıntının içindəsə Məmməd Arazın

başqa bir şeirindəki poetik toxtaqlıq qolumuzdan tutaraq bizi

vüqara, qürura, ağlamamağa səsləyirdi:

III Oxucu : Pəncərəni külək döyüb ağlasa,

Eyvanına quşlar qonub ağlasa,

Ürəyini nalən yonub ağlasa,

İçində yan, ağı deyib , ağlama,

Ağlamağın yeri deyil, ağlama!

( M. Arazın “ Ata millət , ana millət , ağlama “ şeirini oxucu axıracan söyləyir)
I Aparıcı :Göz yaşını silən olsa, ağlamaq əzab deyil - söyləyiblər. Əliyalın,

silahsız ölümün üstünə gedən oğulların ağlagəlməz şəkildə qətlə

yetirilməsi ürəkləri necə sızlada, yandıra bilməzdi?! Xalq şairi Qabilin

qələmə aldığı “ Mərsiyəsində “ xalqımızın ağrıları duyulur.Gecəni atəş ilə

qırmızı qan eylədilər,xalqımı – millətimi gülləbaran eylədilər”.

IVOxucu:Tutulub vahimədən nitq bu gün, dil bu səhər,

Bəzəyib Abşeronu qanlı qərənfil bu səhər,

Bakı fəryad eləyir,gözdən axır sel bu səhər,

Gəmilər nalə çəkir, ərşə çıxır zil bu səhər

Gecəni atəş ilə qırmızı qan eylədilər,

Xalqımı- millətimi qülləbaran eylədilər.

( Qabilin 20 yanvar şəhidlərinə həsr olunmuş “ Mərsiyə “sini oxucu axıracan söyləyir)


II Aparıcı :Şairlər son dərəcə kövrək və həssas olurlar. Bakının fəryad edən

küçələrinə, nalə çəkən gəmilərə, ərşə çıxan ahlara biganə

qalmaq mümkün deyildi. Xalq şairi N. Həsənzadə duyduğu bu

ağrıları içindən keçirərək həyəcanını şeirlə dilə gətirdi:


I Oxucu: Dayanın, Şəhidlər xiyabanıdı,

Yas toya qarışıb, toy yasa burda.

Qızıl qumaşlarda qara xonçalar,

Nişan gətiriblər bir qıza burda.

( N.Həsənzadənin “ Şəhidlər xiyabanı seirini “ oxucu axıracan söyləyir)

I Aparıcı :O gün təkcə igidlərimizi, bir sözlə, insanlarımızı qətlə yetirmədilər. O

gün həm də toyların, şən məclislərin bəzəyi, sevgililərin əzizi olan

qərənfili də şəhid etdilər. Düz 28 ildir ki, bu günahsız təbiət gözəlləri yeni

bir adla yaşayır - şəhid gül!

Qərənfilim, danış, din,


Səni dinləmək çətin.
Toyuma gəlməliydin,
Yasıma gətirdilər.
I Aparıcı :O gün ən dözülməz, ən ağır hal anaların ovqatı idi. Xalq yazıçısı Əzizə

Cəfərzadə bütövlükdə bu dərdlərin əlində yumağa dönmüş Azərbaycan

anasının ağlar simasına çevrilmişdi. İndi də gözlərimizdən çəkilmir ki,

şəhidlərin dəfnində ağ saçlarını əlləri ilə xışmalayaraq bədahətən dilinə

gələn bayatılarla necə şivən qoparırdı:
I Oxucu:Ağlaram ağlar kimi,

Dərdim var dağlar kimi

Xəzəl olub töküldüm

Viranə bağlar kimi


* * *

Tərlanın bağdadı gəl,

Şamaman tağdadı gəi

Üzüyün sandığımda

Qurbanın bağdadı gəl

I I Aparıcı :Nahid Hacızadənin o illərdə yazdığı şeirləri dillər əzbərinə çevrildi.

Bəstəkarlar ona musiqi libası geyindirdilər. Müğənnilər şövqlə oxudular.

Bir daha bəyan olundu ki, min bir işğalçı gələ, yeri-göyü od bürüyə,

mərd xalqı heç zaman əymək olmaz. Ürəyimiz göynədi, gözümüzdən yaş

axdı, amma bütün sınaqlardan qalib çıxmağı bacardıq. Elə buna görə də

Nahid Hacızadənin şeirlərindəki haray müvazinətimizi itirməməyə,

mübarizəyə səsləyirdi:

Qalx, qalx, ulu torpaq,
Qalx, qalx, ulu bayraq.
Qalx, qalx, sən ey mərd xalq,
Yer titrəsin məhvərindən!

( N. Hacızadənin “ Ulu Torpaq” şeirinə E.Mansurovun bəstələdiyi mahnı səslənir)

II Aparıcı :Şairin qənaəti də çox düşündürücüdür. Ağlama, mərdlərin, mərdi ol,

namərdlərin var.Şəhidlər heç zaman sadə insanlar kimi dünyasını

dəyişmirlər. Onlar bu yurdun ömrünə öz ömürlərini calayırlar. Şəhid

ömrünün qarşısında əbədiyyət kəlməsi belə sönük görünür. Şair Musa

Ələkbərli dediyi kimi:

Torpağını əyninə


Geyinənlər basılmaz.
Öz şəhid ömrü ilə
Öyünənlər basılmaz.

II Aparıcı: Əslində, oğlu ölən ağlayar, öldürülən ağlamaz. Şəhid qisası isə heç

vaxt qiyamətə saxlanmaz. Bu qürurlu gündə başımızı dik tutmağı,

qəmdən sıyrılıb çıxmağı bacardıq. Zülüm-zülüm ağlasaq da,

şəhidlərimizin şərafətli ölümünün önündə sağ qalmağımızın xəcalətini

çəksək də, millət öz qəhrəmanlığı, hünəri ilə öyündü. Xalq şairi B.

Vahabzadənin dediyi kimi : Şəhidlər göstərdi ölümləriylə, ölüm

aşağıdır Vətən eşqindən.

IV Oxucu:Baxıb sinələrdən axan al qana,

Buludlar kişnədi, göy qan ağladı.

O şənbə gecəsi Vətən başına

Elə Vətən boyda qara bağladı.

Dözdü böhtana da, dözdü şərə də,

Yedi şəkər kimi hər dərdi xalqım.

Azadlıq yolunda ölümlərə də,

Hazır olduğunu göstərdi xalqım.

III Oxucu:Azadlıq verilmir, alınır,

dayan!


Onun elçisidir, ölüm ,qan-qada.

Ölümə , cəfaya hazır olmayan,

Millət hazır deyil azadlığa da.

Yalın əllər ilə tanklar üstünə,

Atılan cavanlar eşq olsun sizə!

Siz təsdiq etdiniz azadlığın da

Halal olduğunu millətimizə !
I Aparıcı :Şəhidlik, həqiqətən də, qeyrət və hünər zirvəsidir. Hər kəsin də taleyinə

bu müqəddəsliyə qovuşmaq yazılmır. Bəlkə də ona görə Şəhidlər

xiyabanı nəsillərin əbədi ziyarətgahına çevrilir. Həmişə onlarla fəxr edirik.

Hər kəs bir ömrün sahibidir. Az-çox yaşamağından asılı olmayaraq bir gün

son gəlir. Şəhidlər isə adilikdən çox uzaqdırlar. Onlar ölməzliyə qovuşublar.

Nura qənşər bir yolun əbədi yolçularıdır:


Boy verir ürəkdə hünər nəğməsi,
Nəsillər dinləyir bu məğrur səsi.
Şəhidlər - Vətənin qələbə rəmzi,
Şəhid oğulları Vətən yaşadır!

I I Aparıcı :Azərbaycan bizə ulu babalarımızın müqəddəs əmanəti, ərmağanıdır. Bu

torpağın hər bir qarışı ölüm-dirim çarpışmalarında şəhid olmuş ata-

babalarımızın qanından yoğrulmuşdur. Odur ki, bu gün damarlarında ulu

babalarımızın qanı axan hər bir azərbaycanlı torpağını, azadlığını qanları,

canları bahasına qorumağa hazırdır.


II Aparıcı :Ulu öndərin layiqli davamçısı, dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin

Azərbaycan ordusunun daha da qüdrətlənməsi, ən müasir döyüş

silahları ilə təchiz edilməsi üçün həyata keçirdiyi siyasətin nəticəsidir ki,

bu gün Milli Ordumuz düşmənin hər hansı bir təcavüzünə layiqincə

cavab verməyə qadirdir.
I Aparıcı :İnanırıq ki, biz, şəhidlərin ruhunu sevindirəcək, onların səpdiyi azadlıq

toxumunun cücərtilərini göyərdəcək, Qarabağ torpağını, eləcə də işğal

altında olan bütün torpaqlarımızı düşməndən azad edəcək, şəhidlərimizin

qisasını alacağıq. Azərbaycanı bir daha dünyaya layiqincə tanıdacağıq.


 İgid oğulların qəhrəmanlığı,
  Tanıdar xalqını bütün cahana.
 Vətənçün canından keçən oğullar,
 Azadlıq bəxş edər Azərbaycana!

( Son )


Tədbirlərin keçirilməsinə kömək məqsədilə vəsaitə ədəbiyyat siyahısı əlavə edirik.

ƏDƏBİYYAT:

  • Kəngərli,Q. Qanlı Şənbəyə gedən yol.Xronika.-Bakı : Azərbaycan Ensiklopediyası, 1997.- s.64

  • Vəliyev, İ. Qara gündəlik .- Bakı : Azərbaycan Ensiklopediyası,1997.-134s

  • Qəhrəmanov, P.Cəlladımız zalım idi...-Bakı :Azərbaycan Ensiklopediyası,1997.- 144 s.

  • Vahabzadə ,B .Şənbə gecəsinə gedən yol.-Bakı: Azərnəşr.-334s.

  • Vahabzadə, B. Eşq olsun sizə //Seçilmiş əsərləri. iki cilddə. II cild.- Bakı: “ Öndər “,2004.- s.283- 288.

  • Kəsəmənli, N. 20 yanvar //Seçilmiş əsərləri.-Bakı : “ Şərq- Qərb”, 2004 .-s.244-245.

  • Aslan, M.Ağla , qərənfil ağla //Seçilmiş əsərləri .- Bakı: “ Avroasiya Pres “, 2006.- s.88-93.

  • Aslan, M. Məzarsız şəhidə ağı //Seşilmiş əsərləri.- Bakı: “ Avroasiya Pres, 2006.-s.96-97

  • Rüstəmxanlı , S.Ölümün görüşünə gedən qız //Seçilmiş əsərləri .-Bakı: “ Şərq- Qərb “, 2004.- s194-196.

  • Həsənzadə, N. Şəhidlər xiyabanı // Seçilmiş əsərləri .-Bakı :” Şərq-Qərb “, 2004.- s .40-41.

  • Qabil . Mərsiyə: 20 yanvar şəhidlərinə // Seçilmiş əsərləri.- Bakı :” Şərq- Qərb”, 2004 .-s.110-111.

  • Yaqub , Z .Şəhid qanı //Seçilmiş əsərləri iki cilddə.cI.-Bakı : “ Şərq-

Qərb”,2006.- s.86

Dövri Mətbuat:

  • Əliyeva Nurlana. Milli Azadlıq arzusunun oyanış günü- 20 yanvar

[ Mətn] / N .Əiyeva //Səs.-2014.- 15 yanvar.-s.7

  • Abbaslı Tahir. O gecə... (qanlı yanvar)[ Mətn] / T. Abbaslı //Mədəniyyət .- 2014.- 17 yanvar.-s.6

  • Tağıyeva Süsən . Şəhidlər unudulmur, qəhrəmanlar yaddan çıxmır

[ Mətn ] / S. Tağıyeva // İki Sahil .- 2014.-22 yanvar .-s.20

  • Abdullayeva Tərlan. 20 yanvar şəhidlərinin ruhu bizi qəhrəmanlığa səsləyir [ Mətn] T. Abdullayeva // Əkinçi .- 2014.- 20 yanvar.- s.2

Tərtib etdi: Metodika və biblioqrafiya şöbəsinin müdiri R. Xəlilova
Yüklə 80,26 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin