Qanunun 1.3; 15.1; 15.2; 16.1; 16.4; 16.5 maddələrinə təklif edilən dəyişiklər və əlavələr QHT-lərin yalnız hüquqi şəxs kimi qeydiyyatdan keçərək fəaliyyət göstərə bilməsini nəzərdə tutur. Qeydiyyatsız fəaliyyət üçün inzibati məsuliyyət müəyyən edilir. Təşkilat qeydiyyatsız fəaliyyıt göstərdikdə onun fəaliyyəti məhkəmə qaydasında qadağan edilir (İnzibati Məcəlləyə bu barədə yeni 299-1-ci maddə təklif edilir). Eyni zamanda 7.1-ci maddəyə edilən əlavə ilə QHT-nin filial və nümayındəlikləri dövlət reyestrinə daxil edilməmişlərsə, fəaliyyət göstərə bilməzlər.
Qanuna təklif edilən yeni 9.5 - ci və 16.3- cü maddələri üzrə təklif edilən əlavə və dəyişikliklər QHT-nin dövlət qeydiyyatına alınmasını cidddi şəkildə çətinləşdirir. Belə ki, qeydiyyat üşün müraciət edən QHT və onun təsisçiləri haqqında məlumatların toplanması ilə bağlı (cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəasitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılması, terrorçuluq və ya terrrorçuluğun maliyyələşdirilməsi ilə əlaqəsinin yoxlanılması və s.) müvafiq icra hakimiyyəti orqanına sorğu göndərilir. Bunula yanaşı təklif edilən yeni 9.3-cü maddəyə görə ləğv edilən QHT-nin təsisçisinə (təsisçilərinə) məhkəmənin qərarı ilə 5 ilədək müddətə digər QHT-nin təsis edilməsi qadağan edilə bilər. QHT-nin qeydə alınınıb-alınmaması bu məlumatlar əsasında həyata keçirilir. Bunlardan başqa Qanuna əlavə edilən yeni 12.1-1 – ci maddə ilə Fondun yradılması üçün nizamnamə kapitalının əlli min manatdan az olmaması tələbi qoyulur. Bunlarla yanaşı Qanuna edilən 13.3-cü maddədə nəzrəd tutulan normanın (QHT-lərin nizamnamələrində dövlət və yerli özünüidarə orqanlarının səlahiyyətlərinin mənimsənilməsinə, bu səlahiyyətləriə müdaxilə edilməsinə, habelə dövlət nəzarəti və yoxlama funskiyalarının nəzərdə tutulmasına yol verilmir) tətbiqi subyektiv mülahizələrə imkan yarada bilər. Bütün bunlar QHT-lərin qeydiyyatı üçün sərt qaydalar yaratmaqla qeydə almadan subyektiv mülahizələrlə imtina üçün imkanlar da yaradacaq.
Qanunun 6.2-ci maddəsinə edilən təklif QHT-lərin yaradıldığı ərazidən kənarda fəaliyyətini subyektiv şərtlərlə məhdudlaşdırır. Burada göstərilir ki, QHT-nin ümumazərbaycan hesab edilməsi üçün təşkilat ölkənin inzibati ərazi vahidlərinin azı 1/3 hissəsində filial və nümayəndəliklərə malik olmalıdır. Regional QHT-lər üç və daha artıq, yerli QHT isə bir inzibati ərazi vahidini əhatə etməlidir.
Təklif edilən yeni 24.2-ci maddə (QHT-lərin əmlakının 50%-dən artıq hissəsi xarici mənbələr hesabına formalaşdırıla bilməz) QHT-lərin müvafiq fəaliyyətlər üzrə maliyyə imkanlarını ən azı yarıbayarı azaldır. Milli donorçuluğun inkişaf etmədiyi, QHT-lərin digər maliyyə resursları olmadığı indiki mərhələdə bu tələb bir sıra hallarda əksər QHT-lərin fəaliyyət göstərə bilməməsinə gətirib çıxaracaq. Digər maliyyə mənbələrini özünün kommersiya fəaliyyəti ilə əldə edəcək QHT-lərə isə, təklif edilən digər əlavə hüquqi imkan verməyəcək. Belə ki, qanuna təklif edilən yeni 22.4-cü maddəyə görə QHT-nin istifadəsindəki vəsaitin 50%-dən artıq hissəsi kommersiya fəaliyyəti nəticəsində əldə edilmişdirsə, müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yazılı müraciətinə əsasın həmin QHT kommersiya təşkilatına çevirilməlidir. Beləliklə, bu dəyişikliklər son nəticədə əksər QHT-lərin fəaliyyətlərinə xitam verilməsinə gətirib çıxara bilər.
Qanuna əlavə edilən 10.4-cü maddə ilə ictimai birliyin dövlət qeydiyyatından sonrakı otuz gün ərzində üzvlərinin reyestr məlumatlarını, reyestrdəki dəyişikliklərlə bağlı məlumatları isə 15 gün müddətində müvafiq icra hakimiyyəti orqanına verilməsi tələbini müəyyən edir. 29-cu maddəyə təklif edilən yeni 29.4-cü maddədə ilə isə QHT-lərin hər il aprelin 1- dən gec olmayaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanına auditor rəyi ilə birlikdə illik maliyyə hesabatının təqdim edilməsini nəzərdə tutur. 29.5-ci maddədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən qanunvericiliyə əməl olunmasına nəzarəti nəzərdə tutur. Bu nəzarətin həyata keçirilməsi qaydası müvafiq icra hakimiyyətinin özünə həvalə edilir. Bütün bunlar dövlət nəzarətini artırmaqla ikiqat hesabatlılıq üçün hüquqi əsaslar yaradır. Bu məsələlər, o cümlədən yeni 31.2-1-ci və 31.6-cı maddələr (məlumatların verilməməsinə görə xəbərdarlığın verilməsi və qeydiyyatın məhkəmə qaydasında ləğvi əsaslarının genişləndirilməsi) dövlət tərəfindən əsassız müdaxilələr yaradır. Üzvlərlə bağlı reyestr məlumatların tələb edilməsi isə təşkilatdaxili məsələlərə müdaxilə ilə yanaşı, həm də şəxsi həyatın toxunulmazlığı prinsipinin pozulmasıdır.
Qanuna əlavələr kimi təklif edilən yeni 7.7-ci, 9.4-cü, 12.5-ci, 16.2-ci maddələrdə xarici qeyri-hökumət təşkilatlarının təsis edilməsi və fəaliyyəti üçün ciddi və ağır şərtlər (müvafiq olaraq dövlətlər arasında beynəlxalq müqavilənin olması, digər halda təsisçilər barədə müvafiq icra hakimiyyətinin rəy verməsi v.s.) müəyyən edilir ki, bu da həmin təşkilatların fəaliyyət imkanlarını məhdudlaşdırır.
