Raqamli mobil aloqa

•
kafolatlangan yetkazishni ta’minlovchi transport protokolla-
rini qo‘llab-quvvatlash (UDP o‘rniga TCP yoki SCTP);
•
transport va tarmoq sathlarida ma’lumotlarni himoya qilish 
(IPSek yoki TLS);
•
RADIUS protokolidan bosqichli o‘tish (Diameter protokoli 
RADIUS protokoli bilan to‘liq moslashmasligiga qaramasdan);
•
“atribut-qiymat” juftligi (AVP) hamda identifikatorlar uchun 
(8 bit o‘rniga 32 bit) manzil hajmining yetarliligi;
•
“kliyent-server” modelini qo‘llab-quvvatlash;
•
tugunlarni (DNS-serverdan foydalangan holda) dinamik 
tarzda aniqlash;
•
tarmoq tugunlarining funksional imkoniyatlarini moslashtirish;
•
ilovalar sathida ishonchli yetkazish mexanizmini qo‘llab-quv-
vatlash;
•
yuqori sifatli mobillikni qo‘llab-quvvatlash;
•
takomillashgan masshtablanish; 
•
foydalanuvchi buyruqlari va atributlaridan foydalanish.
Shunday qilib, LTE tarmoqlarini joriy qilish operatorlar oldiga 
keng miqyosda, xususan, foydalaniladigan xizmatlar tarifikatsi-
yasini hamda abonentlarga xizmat ko‘rsatish siyosatining boshqa-
ruvini tashkil etish sohalarida ma’lum bir vazifalar qo‘yadi. Bun-
da, bir tarafdan, yuqori tezlikli 4G xizmatlarini jadal ravishda 
joriy etish ehtiyoji va, ikkinchi tarafdan, uskunalarni, jumladan 
OSS/BSS tizimlarini almashtirsh va yangilash uchun bo‘ladigan 
sarf-xarajatlar o‘rtasidagi balansni topa bilish o‘ta muhim vazifa-
ga aylanadi. Shu ma’noda mohirona tashkil etilgan tarifikatsiya 
tizimi hamda daromadlarni va foydalanuvchilarning sodiqligini 
oshirishga qaratilgan “billing” tizimining mavjudligi hal qiluvchi 
omillardan bo‘lishi mumkin.
Nazorat savollari:
1. LTE texnologiyasi haqida umumiy ma’lumotlarni keltiring. 
LTE tizimlari xarakteristikalariga asosiy talablar qanday bo‘lgan?

---

285
2. LTE standartining asosiy texnik xarakteristikalarini keltiring.
3. LTE tizimida ma’lumot uzatish tayanch tarmog‘ining yangi 
arxitekturasi qanday nom oldi? Uning asosiy vazifalari qanday?
4. LTE/SAE arxitekturasida qaysi bo‘limlar asosiy hisoblanadi? 
LTE/SAE umumiy arxitekturasining soddalashtirilgan sxemasini 
chizing.
5. E-UTRAN tarmog‘ining tuzilmasi va funksiyalarini bayon 
eting.
6. MME, S-GW va P-GW tarmoq tugunlarining funksiyalarini 
bayon eting. 
7. GSM va WCDMA/HSPA tarmoqlari LTE/SAE tarmoqlari-
ga qanday ulanadi?
8. EPS nimtizimining vazifasi qanaqa? S1-flex mexanizmi 
nimaga xizmat qiladi? Tarmoqni birgalikda ishlatish qanday 
amalga oshiriladi?
9. LTE/SAE arxitekturasida boshqaruv va abonent sathlarida 
protokol steklarini keltiring.

---

286