Göç Terimleri Sözlüğü
11
Ayrılma hakkı (righttoleave)
Ayrımcılık (Discrimination)
Ayrımcılık yapılmaması
(non-discrimination)
Az/düşük vasıflı ve yarı-vasıflı
göçmen işçi
(less/low skilled and semi-
skilled migrant worker)
“Herkesin kendi ülkesi dâhil, herhangi bir ülkeden
ayrılma hakkı vardır”
(İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi,
13(2) Maddesi, 1948). Bu hak,1966
tarihli Medeni ve
Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme gibi diğer
uluslararası hukuki belgelerde de öngörülmüştür.
Sözleşme’nin 12(2). Maddesine göre: “Herkes, kendi
ülkesi dâhil, herhangi bir ülkeden ayrılmakta
özgürdür”. Dolaşım özgürlüğünün bir unsuru olan bu
hak herkes için ayrım yapılmaksızın geçerlidir. Ancak,
devletler hukukuna göre, bu hakka bağlı
olarak kişiler
belirli bir ülkenin topraklarına girme hakkına sahip
değildir.
Ayrıca bkz. ‘ülkeden göç’, ‘dolaşım özgürlüğü’, ‘insan
hakları’, ‘uluslararası asgari standart’, ‘geri dönüş’ ve
‘dönüş’.
Lehte ve aleyhte arasında hiçbir makul ayrımın
yapılamadığı bir durumda,
herkese eşit olarak
davranılmaması. Ayrımcılık “ırk, cinsiyet, dil ya da
din” açılarından
(Madde 1(3), 1945 BM Şartı) ya da
“ayrımcılığın
her türü, örneğin ırk, renk, cinsiyet, dil,
din, siyasi ya da başka düşünce,
ulusal ya da toplumsal
köken, mülkiyet ya da diğer statüler”
(Madde. 2,
1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi) açısından
yasaklanmıştır.
Ayrıca bkz. ‘ayrımcılık yapmama’, ‘zulüm’, ‘ırka dayalı
ayrımcılık’, ‘ırkçılık’, ‘yabancı düşmanlığı’.
İnsanların sadece belirli bir kategoriye ait olmalarından
dolayı kendilerine olumsuz bir şekilde ayrımcılık
yapılmasını reddetme. Devletler hukuku ayrımcılık
yapılmasını yasaklamaktadır. Örneğin, 1966 tarihli
Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası
Sözleşme’nin 26. Maddesi uyarınca: “Herkes hukuk
önünde eşittir ve hiçbir ayrım yapılmaksızın
hukukun
sağladığı korumadan eşit olarak yararlanma hakkına
sahiptir. Bu bağlamda, hukuk, her tür ayrımcılığı
yasaklar ve ırk, renk, cinsiyet, dil, din,
siyasi veya başka
görüş, ulusal veya toplumsal köken, mülkiyet, doğum
veya başka bir statü nedeniyle yapılan ayrımcılığa karşı
eşit ve etkili koruma sağlamayı garanti eder.”
Ayrıca bkz. ‘ayrımcılık’ ve ‘insancıl ilkeler’.
Az veya düşük vasıflı ve yarı-vasıflı göçmen
işçinin uluslararası ölçekte kabul gören bir tanımı
bulunmamaktadır. Geniş anlamda, yarı-vasıflı
bir işçi,
azami/optimum verimlilikte çalışabilmesiiçin bir süre
eğitim alması veya işe aşina olması gereken bir kişi olarak