| 6. İstehsal fondları və onların tərkibi
Maddi nemətlər istehsalı insan əməyinin istehsal vasitələri ilə birləşməsini tələb edir. İstehsal vasitələri istehsal fondları formasında çıxış edərək, əmək vasitələrinə və əmək cisimlərinə bölünür.
Əmək vasitələrinin köməyi ilə insan əmək cisimlərinə təsir göstərir. Əmək cisimləri isə insan əməyinin təsirinə məruz qalır.
Rabitə müəssisələrində istehsal vasitələri əsas və dövriyyə fondlarına ayrılır, yəni istehsal vasitələri əmək vasitələrinə (maşın, alətlər, dəzgahlar, istehsalat binaları və. s) və əmək cisimlərinə (xammal, material, yanacaq və s.) bölünməsi və müəssisə vasitələrin dövriyyəsində onların müxtəlif şəkildə iştirak etməsi təşkil edir.
Əmək vasitələri istehsal əsas fondlarının maddi məzmununu, əmək cisimləri isə dövriyyə istehsal fondlarının maddi əsasını təşkil edir.
Əmək vasitələri və əmək cisimləri məhsulun hazırlanma prosesində müxtəlif rol oynayır. Əmək vasitələri istehsal prosesində dəfələrlə iştirak edir, öz dəyərini hazırlanmış məhsulun (işin, xidmətin) üzərinə tədriclə aşınma dərəcəsindən asılı olaraq, hissə-hissə keçirir və istehsal prosesində öz natural formasını saxlayır (dəyişmir).
Əmək cisimləri isə (xammal, materiallar və s.) bir istehsal tsikli ərzində tamamilə istehlak olunur, hazır məhsulu yaratmaqla özünün natural formasını dəyişir, hazır məhsulun üzərinə birdən-birə tam keçirir və hər bir istehsal tsiklindən sonra ödənilir.
Müəssisənin istehsal fondları, qeyd olunan kimi, əsas fondlara və dövriyyə fondlarına bölünür. Bu bölgünün əsasını əmək vasitələri ilə əmək cisimləri arasındakı fərqlər təşkil edir ki, bunlar da aşağıdakı qatda da göstərilə bilər:
1. Əsas fondlar
2. Dövriyyə fondları
Əsas fondlar:
1. Bir çox istehsal tsiklində iştirak edir.
2. Öz dəyərini uzun müddət ərzində hissələrlə hazır məhsula keçirir.
3. İstehsal prosesində öz natural (istehlak) formasını saxlayır.
Dostları ilə paylaş: | 
