Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi ds
Yüklə 1,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
| “jamoatchilik
immunitetini” shakllantirish, bugunning dolzarb masalasi bo‘lib qolmoqda. Umuman olganda jamoatchilik nazoratini olib borish vakolatiga ega bo‘lgan institutsional tizim elementlari faoliyatini jonlantirish, ularni harakatlantiruvchi ijtimoiy motivlarni oshirishda quyidagi omillarga e’tiborni qaratish natijasida ijobiy yutuqlarni qo‘lga kiritish mumkin bo‘ladi: 80 birinchisi, fuqarolik institutlari – o‘z faoliyatiga nisbatan pozitiv jamoatchilik fikrini shakllantirishga erishishi kerak. Chunki, jamoatchilik nazoratini olib borish vakolatiga ega bo‘lgan institutning avvalo xalq orasida obro‘yi baland bo‘lishi, uning davlat organlariga ta’sir o‘tkazishiga imkon beradi. Boshqacha aytganda, xalqning qo‘llab quvvatloviga erishish orqali samarali jamoatchilik nazoratini olib borish mumkin. Bu borada muhtaram Prezidentimiz shunday fikrni keltirib o‘tgan edi: “bugungi kunda siyosiy partiyalar o‘z elektoratiga bergan va’dalarini, saylovoldi dasturlarini to‘la va samarali bajarmoqda, deb aytolmaymiz. Ular hanuzgacha mamlakatimiz ijtimoiy-siyosiy hayotida, fuqarolar ongida o‘zining mustahkam o‘rnini egallay olmadi”[2; 542-b.]. Demak, siyosiy partiyalar o‘rtasida o‘zaro tenglik, shaffoflik, adolatli raqobat muhitini yaratmas ekanmiz, bu institut tomonidan olib borilayotgan jamoatchilik nazorati samarasizligicha qolaveradi. Ikkinchisi, davlat organlari faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini olib boruvchi, kuchli ta’sirga ega bo‘lgan subyektiv institutlardan yana biri ommaviy axborot vositalari hisoblanadi. Bugungi kunda OAV tom ma’noda "To‘rtinchi hokimiyat"ga aylanib bormoqda. Oshkoralik va so‘z erkinligi bu – davr talabi, bugun dunyoda olib borilayotgan islohotlarning talabi. Xolis va adolatli jurnalist va blogerlarning tanqidiy chiqishlari eskicha qolipda ishlaydigan rahbarlarning faoliyatidagi xato-kamchiliklarni ko‘rsatib, ularni ish uslubini o‘zgartirish va mas’uliyatini oshirishga majbur qilmoqda[5; 118-119-b.]. Shu sababli, yaqin kelajakda OAV – jamoatchilik nazoratini olib borish bo‘yicha, qolgan institutsional tizimlarga nisbatan “drayver” darajasiga erishishiga shubha yo‘q. Ammo xohlaymizmi yo‘qmi davlat hokimiyati “katta kuchga” ega komplekslashgan tizim bo‘lib, u har qanday jamoatchilik nazorati bo‘g‘iniga ta’sir etish imkoniyatiga ega hisoblanadi. Bu o‘z navbatida OAVning turkumlashishiga olib keladi. Masalan, davlat ta’sridagi yoki davlat ta’siridan tashqaridagi ommaviy axborot vositalari. So‘nggi tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, keyingi vaqtlarda “davlat ta’sirida bo‘lgan ommaviy axborot vositalari”ga nisbatan jamoatchilik fikri passivlashib bormoqda. Albatta bunday yondashuv, jamoatchilik nazorati xavfsizligiga o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi. Chunki, tabiiy ravishda davlat “qaramog‘idagi” OAV 81 imkoniyatlari, nodavlat notijorat maqomidagi ommaviy axborot vositalariga nisbatan yuqori mavqeda bo‘ladi. XX asrga kelib media axborot maydonining kengayishi, insonlar hayotiga ijtimoiy tarmoqlar, virtual olamini (onlayn OAV, internet) kirib kelishi natijasida, OAVning jamoatchilik fikriga ta’sir etish doirasida katta o‘zgarishlar sodir bo‘lib, jamoatchilik nazoratini olib borish jihatidan ham boshqa institutsional tizimlardan o‘zib ketdi. Ammo axborot xavfsizligini ta’minlash, fuqarolarga ishonchli axborot yetkazish, keng jamoatchilik auditoriyasiga ega bo‘lgan onlayn OAV saytlaridagi beqarorlik, dezinformatsion ma’lumotlarning “filtrlanmasdan ijtimoiy muomilaga chiqarilishi” elektron OAVga bo‘lgan jamoatchilik fikri passivlashishiga ham olib kelmoqda. Aynan shu holatdan foydalangan ayrim hukumat vakillarining – OAV shaffofligini to‘sishga urinishi ham kuzatilmoqda. Masalan, 2022 yil fevral oyida boshlangan Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi ziddiyatli voqealarni yoritib boruvchi va shu orqali jamoatchilik fikrini Rossiya hukumat rahbarlari faoliyatiga nisbatan shakllantirib kelayotgan OAV faoliyatini cheklovchi taqiq ishlab chiqildi. Yüklə 1,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|