Shaxs va jamiyat

vii bob. mustaqil O‘zbekistonning ijtimoiy-madaniy tavsifi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

178
olib borildi. qabul qilingan qonunlarga ko‘ra O‘zbekiston fuqarolari 
mulkdor sifatida turar joy, pul mablag‘lari, turli korxonalar, transport 
vositalariga egalik qilishlari mumkin. ularning manbalari mehnat 
daromadlari, tadbirkorlik faoliyati, o‘z xo‘jaligini yurgizish, merosga 
qolgan mulklar va hokazolar bo‘lishi lozim.
davlat tomonidan yuqorida keltirilgan va boshqa ko‘plab 
tadbirlarni amalga oshirilishi «o‘zbek modeli»ning hayotiyligini 
ko‘rsatdi.
sovet davlati sharoitlarida O‘zbekistonda 
rasman ikkita sinf – ishchilar va jamoa 
xo‘jaligi a’zolari bo‘lgan dehqonlar va 
hamda ulardan yetishib chiqqan ziyolilar 
qatlami bor, deb hisoblanilardi. tegishli tarzda bularning maqomi ham 
belgilab qo‘yilgan edi. hozirgi vaqtda bozor munosabatlari sharoitida 
ahvol qaysi tomonga o‘zgardi?
ma’lumki, barcha jamiyatlarda, agar totalitar (sovet davlati, mao 
sze-dun davri xitoy) jamiyatlarini hisobga olmaganda, aholining 
asosiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha uchta qatlami farqlandi. iqtisodiy 
jihatdan bular katta daromad egalari bo‘lgan ozchilik – boylar, eng 
kichik daromad oluvchilar – kambag‘allar va ular o‘rtasida turuvchi 
nisbatan ko‘p sonli o‘rta qatlamdir. bunday ko‘rsatkichlar konkret 
ko‘rinishlariga ko‘ra turli mamlakatlarda turlichadir. masalan, 
Rossiyada eng ko‘p va eng kichik ish haqini boylar va kambag‘allar 
olishadi. O‘rta qatlam soni birmuncha kattaroqdir.
Odatda, jamiyatning mo‘tadil rivojlanishi o‘rta qatlamning 
ahvoliga hal qiluvchi darajada bog‘liq. O‘zbekistonda bu sohada olib 
borilayotgan siyosatga ko‘ra, haddan tashqari katta boylar ham, haddan 
ziyod kambag‘allar ham bo‘lmasligi lozim. bunga erishish uchun 
kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish, ma’naviyat sohasi xodimlarini 
davlat yo‘li bilan qo‘llab-quvvatlashni muttasil davom ettirish zarur 
bo‘ladi. hozirgi vaqtda mamlakat rahbariyatining bu sohadagi
faoliyati real natijalar bera boshladi: aholining o‘rtacha oylik ish haqi 
200 amerika dollaridan oshib ketdi. mamlakat iqtisodiy qudratining 
oshib borishi, ko‘pgina zarur mahsulotlarning ommaviy ishlab 
chiqarish bilan istiqbolda kambag‘allar sonining yanada ozayishi, o‘rta 
sinfning esa soni va salmog‘i toboro oshib borishi bashorat qilinadi. 
zero, ommaviy ishlab chiqarish moddiy sharoitnigina yaxshilab