Shaxs va jamiyat

Siyosiy jarayonlar
vii bob. mustaqil O‘zbekistonning ijtimoiy-madaniy tavsifi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

160
ikkinchi holda esa, garchi muayyan o‘rinlarda ijodiylik qatnashsa-
da, qabul qilingan ijtimoiy-siyosiy tartibga ko‘ra faoliyat amalga 
oshiriladi. bunday faoliyat ko‘proq funksionallikka xizmat qiladi.
Oldinroq ham qarab o‘tilganidek, siyosiy tizimda barcha 
munosabatlar hokimiyatga, dastavval, uning davlat shakliga aloqador 
hisoblanadi. mustaqillikni qo‘lga kiritilishi birinchi o‘rinda tegishli 
davlat hokimiyatini tashkil etishni shart etib qo‘yadi. «Jahon tajribasi 
shundan dalolat beradiki, o‘z davlatchiligini qo‘lga kiritish milliy 
va ijtimoiy ozodlikka erishish hech qayerda yengil va osonlikcha 
bo‘lmagan. mustaqillikka erishgan har bir mamlakat o‘z taraqqiyot 
yo‘lini izlaydi, yangi jamiyat barpo etishda o‘z andozasini ishlab 
chiqishga intiladi. ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy vaziyat, odamlar o‘rta-
sida tarkib topgan munosabatlar, ularning dunyoqarashi, jumladan, 
diniy e’tiqodi, ruhiyati va xulq-atvor normalari shuni taqozo etadi»
1
.
bu jihat O‘zbekistonda xarizmatik rahbar i.karimov siyosiy 
faoliyati natijasi o‘laroq, sovet davrining so‘nggi yillaridayoq bu kabi 
masalalar kun tartibiga qo‘yilib ma’lum jihatlari bilan hal etilgan edi. 
Chunonchi, 1990-yilda «ittifoqdosh respublikalar» deb atalgan sovet 
tuzilmalari ichida birinchi bo‘lib bu yerda prezidentlik
2
boshqaruvi 
yo‘lga qo‘yildi, shuningdek, qator jamoat harakatchiliklari ish 
boshladilar. bular faoliyatida, siyosiy jarayonlarda taomilda bo‘lgan 
hamkorlik, raqobat, kurash, to‘qnashuv, konsensus va hokazolar 
mavjud edi. 
siyosiy jarayon asosida yotgan faollik kishilarning stixiyali, 
tor maqsadni ko‘zlagan yoki ijtimoiy yo‘naltirilgan tarzlarda ham 
namoyon bo‘lishi mumkin. so‘nggi jihatni shaxsning davlat va 
jamiyat hayotiga doir masalalar hal qilinishida bevosita, to‘g‘ridan 
to‘g‘ri (saylov, umumiy so‘rov, miting, namoyish va h.k.) ishtirokida 
va bavosita, vakolatli demokratiya atributiv tashkilotlari munosabatida
(masalan, o‘z huquqlarining bir qismini turli organlarga saylangan 
deputatlarga berishida) ko‘rish mumkin.
1
I. A. Karimov. «O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura». 
1-jild. «O‘zbekiston». 1996, 40-bet.
2
«markazdan bo‘layotgan turli zararli ta’sirlardan xalqimizni himoya qilish, 
mustaqil siyosatimizni ishlab chiqish va amalga oshirish maqsadidan... prezident-
lik boshqaruvi joriy etildi».
islom karimov. «yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch». t., «ma’naviyat», 
2008, 72-bet.