Siffeyn müharibəsinin səBƏBLƏri imam (ə)-in müaviyəYƏ QƏti söZÜ

XƏVARICIN RÜSVAYÇI NÜMAYIŞI

"Xəvaric" kəlməsi kəlam elmində və tarixdə çox işlənən sözlərdəndir. Ərəb dilində hökumətlərə qarşı qiyam edən, dövrün hökumətinə qarşı çıxıb onu qanuni bilməyənlərə xəvaric deyirlər. Amma kəlam və tarix alimlərinin terminologiyasında bu kəlmə Əli (ə) qoşununda azlıq təşkil edən, Əbu Musa və Əmr Asın həkəmiyyətini qəbul qəbul etdiyinə görə Imam (ə)-dan ayrılanlara deyilir. Bu şəxslər "la hukmə illa lillah" sözünü öz şüarları seçmişdilər. Məhz bu şüara görə miləl və nihəl (dinlərdən və məzhəblərdən bəhs edən) elmində onları "mühəkkimə" adlandırırlar.

Imam (ə) qəbul etdirilən müqavilədən sonra döyüş meydanını tərk edib Kufəyə qayıtmaq və Əbu Musa ilə Əmr Asın qəzavətinin nəticəsini gözləməyi məsləhət gördü. O həzrət Kufəyə daxil olanda öz ordusunda parçalanma ilə qarşılaşdı. Sayı on iki min nəfərə çatan bir qoşun bölməsi Kufəyə daxil olmaqdan imtina etdilər və həkəmiyyətə etiraz əlaməti olaraq bəziləri Hərura adlı bir kəndə getdilər, bəziləri isə Nüxeylə düşərgəsində məskən saldılar.

Xəvaric həkəmiyyəti bir növ "Osmanın qanlı köynəyi" kimi əldə əsas tutaraq onun Imam (ə)-ın üzünə çəkirdilər. Halbuki elə onların özləri "Quranlar nizə başına vurulan gün"də həkəmiyyəti qəbul etmək üçün Imam (ə)-ı təzyiqə məruz qoydular, hətta onu ölümlə belə, təhdid etdilər. Amma çox keçmədən bəhanə axtarmaq və iğtişaş salmaq niyyəti ilə öz fikirlərindən dönərək onu, hətta şirk və dindən çıxmaq qədər günah və qanunsuz bir iş hesab etdilər, özləri tövbə etdilər, Imam (ə)-dan da tələb etdilər ki, o da öz "günahını" boynuna alıb sonra tövbə etsin, həkəmiyyətin nəticəsi elan olunmazdan qabaq yenidən qoşun yeridib Müaviyə ilə müharibəni davam etdirsin.

Amma Əli (ə) günaha yaxın düşən, qanunsuz bir işi qəbul edən və bağlanan əhdnaməni pozan bir adam deyildi. Imam (ə) onların parçalanmalarına əhəmiyyət vermədi, Kufəyə daxil olandan sonra adi qaydada yaşamağa başladı. Amma inadkar xəvariclər öz mənfur məqsədlərinə çatmaq üçün müxtəlif tədbirlərə əl atırdılar. O cümlədən:

1-Imam (ə)-ı əhdnaməni pozmağa vadar etmək üçün onunla xüsusi görüşlər keçirmək;

2-Camaat namazında iştirak etməmək;

3-Məsciddə Imam (ə)-ın əleyhinə kəskin şüarlar vermək;

4-Əli (ə)-ı və Siffeyn əhdnaməsini möhtərəm sayanların hamısını kafir hesab etmək;

5-Ayrı-ayrı şəxsiyyətlərə sui-qəsd etmək, Iraqda təhlükəsizliyi aradan aparmaq;

6-Silahlı qiyam edib Imam (ə)-ın hökuməti ilə qarşılaşmaq.

Bunların müqabilində Imam (ə) da onların fitnəsini yatırtmaq üçün bəzi işlər görürdü. O işlər aşağıdakılarda xülasələnir:

1-Siffeyndə həkəmiyyət barədə özünün seçdiyi mövqeyi aydınlaşdıraraq, onunla elə əvvəldən müxalif olduğunu, təzyiqdən başqa bir şeyin onu imzalamağa məcbur etmədiyini aşkar etmək.

2-Özünün məntiqi və kəsərli sözləri ilə onların bütün iradlarına cavab vermək.

3-Ibni Abbas kimi şəxsiyyətləri göndərərək onların fikirlərini aydınlaşdırıb düz yola hidayət etmək.

4-Ümumi halda onların sükut edənlərinə, hərçənd rəy və fikirləri dəyişməsə belə, başqa müsəlmanlarla heç bir təfavütləri olmayacağını demək. Buna görə də onların payını beytül-maldan verirdi, maaşlarını da kəsməmişdi.

5-Əbdüllah ibni Xubbabı və onun hamilə arvadını qətlə yetirən xəvaricləri təqib etmək.

6-Onların silahlı qiyamlarına cavab verib fəsadın kökünü kəsmək.

Bu bəndlərdə qeyd olunanlar bizim bəhsimizin əsas mövzusunu təşkil edir. Xoşbəxtlikdən tarixdə bu hadisələr dəqiq şəkildə yazılıb saxlanmışdır. Biz onların hamısını aşağıda qeyd edirik: