Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
que Prædicatorem voluntarium alere: quidquid de alio genere obligationis sit. Parochorum au- tem sustentatio ex pacto obligat, & ita ex iustitiâ, quemadmodum, & Parochi ex iustitiâ ad prædi- cationem, & aliorum ministeriorum exercitium obligantur. Circa hoc ergo nulla debet esse du- bitatio, neque vano hoc prætextu substantiolis suis miselli isti fraudari. stitutio, post diligentiam, quæ verè talis dici pos- sit, adhibitam, existimat præfatus Auctor Proposit. 2. posse per prædicationem debito satisfieri ex doctrinâ D. Thomæ 2. 2. q. 69. art. 5. ad 3. vbi ait quòd cùm omnino est ignotus is, cui debet fieri restitutio, debet homo restituere secundùm quod potest, scilicet dando in eleëmosynas pro salute ipsius, siue sit mortuus siue sit viuus. Ex quâ S. Doctoris, quæ & aliorum est communis doctri- na, videtur colligi per prædicationem posse fieri restitutionem, quia prædicatio quando ad igno- rantes dirigitur, genus eleëmosynæ spiritualis est, & ita inter opera misericordiæ spiritualia nume- ratur instructio ignorantium: quæ quidem pro salute eius offerri Deo potest, cui erat restitutio facienda: si præsertim in eo oppido fiat, cuius ille erat incola. Sic enim etiam ad propinquos potest fructus peruenire. Sed certè D. Thomas de spirituali eleëmosynâ non loquitur, sed de corporali, quæ tamen in spirituale bonum domi- ni ignoti redundat, vt patet ex illis verbis iam al- latis. Scilicet dando in eleëmosynas pro salute ipsius. Estque id iuxta communem doctrinam de quâ nuper, iuxta quam restitutio in bonis spirituali- bus non admittitur, quando corporalia suppe- tunt: si autem debitor sit pauper, ea posse sibi retinere, multorum sententia est, pro quâ videri potest P. Fagundez Tomo 2. in Decalogum, lib. 7. cap. 22. num. 17. vbi eamdem approbat, addens tamen de Consilio confessarij debere id fieri, vt rectè fiat, quia nemo suæ paupertatis rectus iudex esse potest. Sed certè nullus melior iudex esse videtur, quàm qui in se ipso incommoda pau- pertatis experitur, vt dicere meritò cum Ieremiâ possit Tren. 3. v. 1. Ego vir videns paupertatem meam. Hac ergo stante opinione, si is qui Indis debet pauper sit, non tenetur prædicatione debitum compensare; quòd si necessitas illius vrgeat ob ignorantiam illorum, quæ aliunde suppleri ne- queat, id certè non ex iustitiâ, sed ex charitate proueniet, & ita nihil refert ad negotium restitu- tionis. Erit autem vtilis, & laudabilis ille re- spectus in eo qui propter ipsum voluerit operari.
@@0@ @@1@ Commendatariorum conscientiæ possint.
vtiles excitentur, legibus dispositum est vt tributa non solùm in pecuniâ soluant, sed in iis, quas vocant species, ex agri- cultura scilicet & opere textrino; aliisq́ue iuxta regionum diuersitatem: dum enim ad soluen- dum tributum in iis se exercent, non solùm quæ ad id suppetant, parant, sed & quæ vitæ sustenta- tioni sufficiant. Ex huiusmodi ergo Commen- datariis tributa soluuntur, non tamen omnibus eodem modo; quibusdam enim specierum pre- tium soluitur, iuxta taxam lege præfixam, quid- quid sit de pretio currenti solutionis tempore. Possunt ergo, si velint species designatas contri- buere, aut earum pretium in pecuniâ, quia ad alterutrum tantùm obligantur. Aliis beneficium specierum conceditur (sic vsus loquendi habet) quia in ipsâ commendæ concessione tale eis bene- ficium confertur, vt possint tributarios suos ad species tribuendas obligare. Quod beneficium licet communiter conferri soleat, communiter etiam Commendatarii eo non vtuntur, sed in pecuniâ iuxta moderatum pretium integrum va- lorem accipiunt, pacto cum Indis circa hoc inito, in quod illi libenter concurrunt; quia verò pa- ctiones, quas commendatarij cum tributariis suis facere solent in ordine ad huiusmodi commuta- tiones, minùs fauorabiles; immò & præiudicia- les, illis esse solent, prohibitæ sunt per rescripta Regia, de quibus Dom. Solorzanus Lib. 1. cap. 20. num. 82. & lib. 2. cap. 24. num. 102. & in Politicâ lib. 3. cap. 26. pag. 432. §. Lo quarto. Quibus tamen non obstantibus si pactiones istæ reuerà præiudi- ciales non sint, & Indis ipsis annuentibus, & propendentibus fiant, Protectoriq́ue eorumdem auctoritate firmentur, non videntur improban- dæ, quia proculdubio vtiles illis esse possunt, & ita quando tales, minimè prohibitæ: iuxta regu- lam satis vulgatam Iuris in sexto. Quod ob gratiam alicuius conceditur, non est in eius dispendium retor- quendum. Et ita video à Commendatariis timo- ratæ conscientiæ practicari, vnde circa hoc non est illis scrupulus iniiciendus. mò, & spina in eorum cordibus, pro salute au- tem eorumdem infigenda, qui cùm de speciebus accipiendis agitur, vnam pro alia petunt; quia sibi commodiorem æstimant. Quod quidem si in re aliqua semel, aut iterùm accidat, nec vis ali- qua pauidis eorum animis inferatur, tolerari po- test, neque vt lethalis permutatio ista condem- nari. Id autem frequenter fieri, sine reatu morta- lis culpæ nequit; quia circa frequentiam hanc in- uoluntarij Indi sunt, qui probè cognoscunt per- mutationes tales sibi esse incommodas, vnde si eisdem annuunt, ex timore id faciunt, qui nullos reddit contractus, secundùm plures, & graues Do- ctores, quos adducit Bonacina Tom. 2. disp. 3. de contractibus quæst. 1. puncto 2. §. 3. n. 3. & P. Oñate<-P>@@ <-P>Tom. 1. disput. 3. sect. 13. quos, & sequitur; vel cer- tè nullandos, vt cum aliis tenet ipse Bonacina ibidem, & P. Fagundez lib. 1. de Iustitiâ, cap. 6. cum multis. Ex quo fit in foro conscientiæ teneri eum, qui metum incussit iniustum, ad restitutio- nem damni sic irrogati, quia per iniuriam illatum est, & ita per restitutionem debet inæqualitas ad æqualitatem reuocari. Pro quo citatus Auctor cum Nauarro, Syluestro, & PP. Sancio, Lessio, Reginaldo, & Rebello num. 7. quibus adde Car- dinalem Lugo disp. 22. de Iustitiâ, n. 138. P. Lui- sium Turrianum Disput. 55. de Iustitia, dub. 11. P. Gasparem Hurtadum Disp. 1. de contractibus, Diffic. 5. Vers. Et ob rationem, P. Bauny Lib. 1. de Contra- ctibus, Tractat. 1. Quæst 9. Vers. Infertur primò. Vbi alios adducit, & Bassæum V. Contractus num. 23. non est ergo quod Commendatariis faueat in permutationibus istis quomodocumque libeat opinari; & licet Auctores, qui validum contra- ctum dicunt, rescindendum tamen; addant hoc faciendum; si ita velit, qui metum passus est; vnde dum voluntatem suam non aperit videntur, qui metum incusserunt, iustè possidere: & ita dum Indi rescissionem non petunt, Commendatarios nihil vrgere, quo eorum grauari conscientiæ pos- sint; licèt inquam hoc ita sit, nequit tamen ad ca- sum præsentem accommodari; quia in Indis, vt re- scissionem contractus non petant, perseuerat me- tus, & ita non est eorum expectanda petitio. queat vt contractus non rescindatur, quòd tamen damnificatio non sit recompensanda; etiam Indis nihil petentibus; nullo potest pacto sustineri. Est autem in permutationibus dictis semper damnifi- catio aliqua, dum vnum pro alio exigitur: quod enim datur, eo ipso quòd ab inuito extorquetur, maioris valoris est: sicut enim merces vltroneæ vilescunt, ita quæ vltroneitate nihil, aut parum ha- bent; maioris pretij sunt, vt est communis Theo- logorum, & Iurisperitorum doctrina, de quâ & dictum alibi, & quidem cùm quis rogatur vendit, plus valoris habet res ab eo tradita: ergo cùm in- uitus id dicendum potiùs, quia magis inuolunta- rium est, vt cum communi docet P. Lessius Lib. 2. cap. 15. num. 8. Id autem quod de pretio circa venditionem dicitur, etiam est in quolibet alio contractu dicendum ob eamdem rationem: vnde & in permutationibus de quibus loquimur. conscientia grauari si non sint iis rebus, quas Indi tribuunt, contenti, licèt mediocris valoris sint, sed velint eas esse summæ æstimationis: neque enim est lex, quæ talem æstimationem taxet, immò neque taxare rationabiliter valeret; quia difficil- limè id stare possit, quatenus illæ meliores, & me- liores esse possunt, vnde semper in voluntate Commendatariorum positum esset meliora, & meliora exigere, & dum talia suo iudicio non da- rentur, valoris defectũ pecuniâ supplendum con- tendere, & sic miseros Commendatos tyrannicè diuexare. Pro quo est communis Iurisperitorum sententia, quos adducit Dom. Solorzanus Lib. 1. cap. 20. num. 75. quibuscum & sentit Pharaonius Tract. 1. sess. 30. casu 4. dicentium debitorem tribu- torum, vel aliarum quantitatum, in monetâ quali- bet vsuali soluere posse. Pro quo & est L. 6. Titul. 14. lib. 6. Recopilat. sicut ergo in monetæ contribu-<-P> @@0@ @@1@ bet vsuali fieri solutio potest, ita & in speciebus pariter dicendum propter eamdem rationem. lis indulgenda remissio: dictum à nobis Titul. 1.
sum præsentem applicanda: vbi de Commendatis agimus. Ad species ergo quas per temporum in- clementiam habere minimè potuerunt, tribuen- das, vrgeri tutâ conscientiâ nequeunt. Sicut non tenentur, ad decimas, qui copiam aliquam, ex quâ illas deducerent, ob sterilitatem neutiquam ha- buerunt: sicut autem de tributis, & collectis ad decimas regulariter valet argumentum, vt probat Euerardus loco 72. Pro quo & Doctores adducit D. Solorzanus lib. 1. cap. 21. n. 1. ita potiori iure de decimis ad tributa, quandoquidem decimæ minùs odiosæ sunt, cùm Deo offerantur, non sic tributa, quibus odiosius nihil; licèt iure aliàs debeantur. Cùm ergo decimæ defectus non debeat com-<-P>@@
maior sit domino suo; si autem pactione consti- tutum sit, vt totum tributum in pecuniâ soluatur, & sic in anno sterili Commendatarius id quod in aliis accipiat, non videtur ad restitutionem obli- gandus, quandoquidem erga tributarios Regis tale quid agitur, vt constat ex dictis n. 179. citato ex eo fundamento, quòd vnius anni sterilitas, al- terius abundantiâ compensatur, & ideò pactio præcessit vt scilicet communia essent damna, & commoda Commendatariis, & Commendatis, & hi cùm beneficiunt habeant specierum, & ex eo commoda frequentia reportant, & satis videtur exiguum, quod ex speciebus potest singulis capi- tibus respondere. Et hæc pro Commendatariis sit satis adnotasse, si illud tantùm in fine adda- mus, quæ dicta de Commendatariis sunt ad Pensionarios extendenda, pro quibus videndus Dom. Solorzanus Lib. 2. Cap. 3. & præsertim,
------------------------------------------------------------ EORVM OFFICIALIBVS. stra est tractatio coarctanda; si enim generaliter libeat excurre- re, opus interminabile moliremur. Inter plurima ergo, quæ de Capitulis ciuitatum tractari possent, selectißima pro Indijs assu- mendo, sit pro illis ctores, an pro electione Offi- cialium accipere aliquid possint, & quædam alia circa illud. ficultas, sed ad Indicos Se- natores, vulgò Regidores, eatenus peculiariter spe- ctare potest, quatenus in illis hoc malum fortè fre- quentius, ob terræ opulen- tiam, & ambitionem quorumdam inibi arden- tiùs æstuantem, qui vbi Rex longiùs abest, reguli esse cuiusuis pretij oblatione contendunt. In quâ quidem erunt fortè qui fieri posse affirment, eò quòd hunc præ aliis eligere mera gratia est: ergo potest pro eâ, pretium accipi, sicut & dari: nemo enim gratis tenetur facere id, ad quod non obligatur. Quòd si leges id prohibeant, non videntur in conscientiâ obligare: quia ex nullo capite id constat; & cùm Rex officia Rectorum<-P>@@
decentiæ apparet in eo, quòd officia vendantur, quàm in eo, quòd pro electione annualis Officia- lis aliquid accipiatur. Ideò namque indecens communiter asseritur venditio officiorum, quia minùs apti eo pacto eliguntur, ad augmentum pretij oculis venditoris intentis. Hoc. autem in officiis perpetuis quantum habeat inconuenien- tiæ statim apparet, cùm inconuenientia pariter debeant perdurare. Cùm ergo Rex iis non ob- stantibus ea vendat, circa minora inconuenientia dispensare videtur, quæ in electione annui Offi- cialis occurrere possunt, dum aliquid ab eligente accipitur, qui pro electione suâ ampliora se me- morat contulisse. Et hoc sanè satis verosimile indicium est voluntatis Regis, vt nolit ea ad mor- tale peccatum transgredientes obligari, quod de illius eximiâ nequit præsumi erga subditos pieta- te: iuxta dicta Titul. 2. n. 3. sed solum veniale; probari potest ex aliquorum scriptorum sententiâ, qui dicunt non peccare mortaliter eum, qui cùm habeat facultatem à Re- ge transferendi officium in alium, pro eo pretium accipit. Sic enim tenent Peña, Petrus Soto, Orellana & alij Theologi apud Salonium Tomo 1. q. 63. art. 2. controu. 8. conclus. 4. & Petrum de<-P> @@0@ @@1@ qui, & illam probabilem existimat: sicut & Ioan- nes de la Cruz in Directorio. Part. 1. Præcepto 7. Quæst. 7. Artic. 2. Dub. 10. Conclus. 3. & vi- detur probare Cardinalis Lugo Tom. 2. de Iusti-
tur esse in eligente accepto pretio ob fundamen- tum, quod adducit Ledesma, ex eo quòd habeat licentiam ad transferendum officium, & ex acce- ptatione pretij nullum Reipublicæ detrimentum sequatur; cùm supponatur eum, in quem est fa- cienda translatio, futurum idoneum; neque ipsi electo damnum aliquod infertur, cùm nullum habeat ius ad officium gratis habendum, & me- liùs illi sit, illud pretio aliquo dato frui, quàm penitus eo carere. Quæ quidem casui, de quo a- gimus, possunt pariformiter applicari. Et de duobus postremis constat: circa primum autem; etsi qui pretio accepto eligit, non transferat of- ficium; habet tamen absolutè facultatem eligen- di, & valde materialiter videtur se habere, quod ad suum officium eligat, vel ad aliud, cùm in pro- hibenda lucrosa venditione idem in omnibus re- spectus habeatur: nihilominus mortaliter pretium accipientes pro officialium electione, quæ fieri solet ad Reipublicæ admi- nistrationem. Videtur clarum ex L. 8. Tit. 2. lib. 7.
feriùs: Y la persona que lo compare, ô aquien se re- nunciare, ô Comprare voto para lo auer, ô lo vbiere por ruegode otras personas a su pedimiento, o por causa suya directa, ô indirectamente, no pueda auer, ni aya el tal officio, puesto, que nos le hagamos merced de el, por vir- tud de la renunciacion. Sic lex; quæ quidem circa materiam versatur grauissimam, & si intentio non obligandi grauiter in legislatore deesset, nullius momenti redderetur; ex quibus obliga- tionem sub mortali colligi diximus Titulo 2.
pœnam assignet, neque fundata in præsumptio- ne, vt constat; neque vsu reiecta, quia illius ob- seruantia viget in gremio præcipuo Senatorum: ergo nullum est indicium, vt obligationis vim illi detrahere debeamus. dictâ lege pariter prohibentur pretium accipi, & intercessione tertiæ personæ moueri, & ita ad- ditur: ô lo vbiere por ruego de otras personas à su pe- dimiento. Et antea immediatè post adducta: Ni ruego de otras personas por interceßion, ô causa del que vbiere de serelegido. &c. Atqui propter intercessio- nem eligere non videtur esse peccatum graue; vn- de intercessiones frequentissimè occurrunt, idque sine graui scrupulo; & satis durum esset interces- sorum myriades de lethali reatu condemnare. Sed<-P>@@
hibet intercessionum respectu omnimodis ope- rari; sed ne intercessio vnica sit caussa electionis, nullis aliis requisitis consideratis: sic enim ini- quissima electio esset; etiam si aliàs benemeriti sit, quia totum quod ad benemerita attinet, materia- liter se habet: vnde si talis non esset, eodem mo- do eligeretur; stante eadem formali ratione ope- randi: idem enim inquantùm idem, semper est natum facere idem. Quia verò lex humana actus internos directè prohibere non potest; si quis re ipsa propter intercessionem eligat; id tamen ex- teriùs non significet, non facit contra legem; pec- cabit tamen mortaliter contra legem naturalem, iuxta quam tenetur eligere dignum, secundùm quod dignus est; quod tamen non præstat, cùm re ipsa propter intercessionem eligat, & ita digni- tas materialiter tantùm se habeat. Sic ergo nihil est in lege dictâ, ex quo obligatio tantùm leuis possit coniectari. Et ita grauem agnoscunt communiter Scriptores, & vti certum pro eorum examine in confessione statuit Remigius, in Pra- xi Praxi Parochorum fol. 302. num. 7. cum P. Les- sio, Corduba & aliis. Et Cardinalis Lugo suprà. Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|