Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
num. 78. P. Thomas Sancius. Tomo 1. Consiliorum. lib. 3. Cap. vnico Dub. 1. num. 27. & 28. P. Fra- gosus Tom. 1. Pag. 417. num. 42. vt alios omit- tam. nego enim ex eo quòd Senatores officia emerint, vendere posse; quandoquidem eis expressè pro- hibetur, non obstante emptione & licet in illa non leuia inconuenientia sint, ex eo non sequi- tur inconuenientia alia addenda, ne inconue- nientium cumulo bonum publicum opprima- tur. Nec verum est abusum ex electione lucra- tiua annuorum Officialium ob breuius tempus minoribus esse inconuenientibus expositum: nam reuerà tempus breuius non est collectiuè, dum vna electio aliam subsequitur, & omnes ac- cepto pretio constant; vnde inconuenientia fiunt perpetua. Ex opinione autem illâ de renuntia- tione officij non sequitur, quod intenditur: quia Rex talem officij translationem concedens, non videtur circa modum translationis talis prorsus inuitus: quia cùm Rex ipse vendere illud soleat, dum copiam transferendi facit, circa venditionem etiam annuit, vel certè non penitus illi videtur displicere, dum eam non prohibet. Circa ele- ctiones autem à Senatoribus faciendas volunta- tem suam omnibus reddit promulgatione legis manifestam, & ita de vno ad aliud fieri nequi ar- gumentum. Neque est eadem ratio de electione, & translatione officij: hæc enim Regio nomine fit; illa autem secus; in hac non apparet trans- ferentis turpitudo, secus in illâ; subornationes enim in habentibus publica officia turpissimæ iu- dicantur ab omnibus, quia Officium non ad pu- blicam vtilitatem, pro quâ institutum est, sed ad priuatam inclinatur. Item qui vendit, iudex non est, nec publici officij actum exercet in eius tran- slatione; cùm tamen Senator eligens, publico fun- gatur munere, & ita quod accipit subornatio est; quod dici nequit, cùm officium vendit, sicut de nullo alio, id, quod suum est vendente. aliquid pro electione non obligatur ad restitu-<-P> @@0@ @@1@ quam cum multis tenet P. Sancius. suprà n. 29. & 30. Cardinalis Lugo n. 77. & seqq. P. Frago- sus suprà pag. 416. num. 41. vbi alios adducit. Quando scilicet id, quod datur; ex mera libera- litate tribuitur, licet leges municipales prohi- beant, quia non impediunt dominij translatio- nem. Quam limitationem cùm alij etiam adii- ciant, oportet illam, vt expedita decisio ista ma- neat; explicari. Omnis certè, qui vt officium obtineat aliquid confert, credendus est liberali- ter offerre, etiamsi inuitus conferat, quatenus gratius illi esset, si officium merè gratis offerre- tur. Quod patet ex eo, quòd officium ita habe- re velit, vt illius acceptio legitima sit, nec sit illi restituendi illud obligatio. Cùm ergo, si libera- liter non tribuat, quod pro suffragio electoris tribuit, acceptio officij nulla sit, vt ex verbis le- gis constat adductio num. 3. No pueda auer, ni
datio liberalis censenda sit. Quòd quidem si non ita debeat intelligi, quod Auctores sententiæ propositæ affirmant, minimè consonum esse po- test. Nemo enim electori ita liberaliter tribuit, vt electione non stante esset aliquatenus tributurus. Tribuit ergo ad obtinendam electionem; & quomodo dici potest liberaliter tribuere? Certè nisi ad explicationem traditam non habeatur re- cursus: non video quomodo possit sustineri. Tri- buit ergo liberaliter quatenus & si officium non obtineat, non sit datum, repetiturus: vel quia suffragium emere non intendit, sed gratum se pro eodem exhibere. Vnde si tantùm promisit, & officium assecutus est ante impletam promis- sionem, ad nihil tenetur ex iustitiâ, sicut & non adepto: licet autem qui tribuit ob electionem obtinendam non habeat expressè omnes dictos respectus, cùm tamen ita velit tribuere, vt electio ex eo non reddatur nulla, credendus est iuxta il- los confusè conceptos operari. nes, eas etiam, vt à nobis sunt explicatæ, prohi- bere, & consequenter electionem propter eas fa- ctam, esse nullam: nam etiam sub prædictis re- spectibus eadem habent inconuenientia, & cùm ad modum interiorem operandi spectent, ad fo- rum externum & humanas leges non spectant. Est quidem valida instantia, & propter quam op- posita sententia videtur similior vero, vnde & eam grauissimi Doctores complectuntur, vt vi- deri potest apud P. Sancium, suprà num. 28. Nos autem vt eam quam vt valde probabilem ob Au- ctorum eam sequentium multitudinem, & gra- uitatem proposuimus, iuxta modum aliquem ve- rosimilem explicemus, prædicto modo philoso- phati sumus: & ad instantiam dicimus, illam qui- dem esse vrgentissimam; sed nihilominus domi- nij translationem non prohiberi, quando datum liberale est sub respectibus explicatis, qui merè interni non sunt, quando iuxta illos debet, quod tribuitur, regulari, vt scilicet impleatur, aut non impleatur promissio, & quod datum est, repeta- tur. Quæ explicatio si adhuc non penitus vi- deatur satisfacere, quærant aliam sententiæ hu- juscemodi sectatores. Pro cuius probatione ex- plicatio dicta sufficiat, dum tantùm intendimus eius probabilitatem ostendere, ne Senatorum<-P>@@ <-P>conscientias minimè ad restitutionem procliues videamus remediis facilioribus defraudare. Ex- optandum equidem asylum coram supremo Iu- dice reis probabilis opinio, quando præsertim de molestissimo agitur restitutionis onere, cui pas- sim hominum agmina miseranda succumbunt. in illa soleant delinquere Senatores, vbi & de iuramenti obligatione. Romanis Ædilibus videntur respon- dere, de quibus Tullius lib. 3. de legi-
sed cum potestate ampliori; sunt enim iudices ordinarij, etiam vbi Regales Audientiæ sunt, & & Togati iudices criminum, ac Prouinciæ: & quandoque etiam vbi & simul Prætores, exiguo profectò fructu; si tamen aliquo, inconuenien- tibus ex eorum electione, & administratione mi- nimè compensando. Sunt ergo illi ad solatium potiùs ciuitatum, quàm ad considerabilem vtili- tatem huc vsque conseruati, vt scilicet ciuibus ho- norifica aliqua officia suppetant, ne gubernatio tota extraneis deferatur: & duo solent annuatim eligi, nec modicis frequenter turbis, nisi vbi Proregis auctoritas iis potest obuiare. Et quod ad electionem attinet, quatenus non sine subor- nationibus esse solet, iam dictum à nobis, nunc circa alia non nihil oportet adiiciamus. oriuntur turbæ, & inimicitiæ inter ciues; occa- sione electionum, grauissimè peccant, sicut & supremi Gubernatores, qui hæc scientes non stu- dent efficaciter factiones huiusmodi dissoluere, etiam relegatione eorum, qui vix aliter conquie- scent. Res est plana, & pro eâ Regiæ extant sche- dulæ, de quibus Dom. Solorzanus lib. 4. cap. 1.
749. in fine. Et inter alias peculiaris extat, in quâ iubet Phillippus Tertius sacrosanctæ memo- riæ Rex, vt officia Decurionum, seu Vrbicorum Senatorum inquietis Decurionibus adimantur, & alia circa electionem per sortes faciendam in vrnam missas, quæ tamen non vbique sunt re- cepta. Esse autem illam licitam, quando de ele- ctione ad officia sæcularia agitur; communis est resolutio, pro quâ Auctores congerit P. Tho- mas Sancius lib. 2. Decalogi Cap. 38. num. 37. & 38. de quo etiam Diana num. sequenti allegan- dus, & ratio est quia sortes hoc modo nihil aliud includunt, quàm humanum quemdam contra- ctum, quo ex communi consensu habentium ius ad aliquid id inter ipsos sorte diuiditur, vt illius sit, cui sors obtigerit. Videtur autem ratio dicta in casu præsenti cessare; quia sortes non exer- centur ex communi sensu, sed ex Regis imperio. Nihilominus potest illa sustineri; quia licet ex imperio Regis id fiat, Respublica tamen ius om-<-P> @0@ @@1@ stulit, vt id circa illas disponat, quod commodius arbitrabitur, lubente ergo illo vt hoc modo fiant; communis circa illum consenfus est, & ita nul- lius iniuria, vnde possit electio reprobari. Si au- tem quispiam velit tunc non esse consensum, ex quo habeatur iuris singulorum cessio, vt videtur officium, cui sors obtigerit; dici potest illum non esse necessarium; vt sortes licitæ sint; quia vel stare possunt ex communi consensu, vel ex Su- perioris imperio, & ita potest in definitione sor- tium diuisoriarum apponi. peccari grauiter solet propter ineptorum designa- tionem, quia vel iuuenes parum cordati, & mo- ribus improbatis, aut senes ad vigilias, & actio- nes alias, quæ expeditos exigunt, prorsus inuali- di, aut lucrum ex illa facturi hesterni incolæ, & ita ignoti, sicut & Reipublicæ status ignari, vel aliter incapaces eliguntur. Et electores tales prorsus esse damnabiles res est adeò perspicua, vt non egeat probatione; & magis profectò damnabiles in vrbanis Senatoribus, quàm si à superiori potestate descenderent. Illi enim tam- quam Reipublicæ immediati curatores, in quos illa curam omnem sui ipsius transtulit, qui & membra illius præcipua, specialissimâ obligatio- ne tenentur, ad prouidendum ipsi optimos iudi- ces, ex quibus eiusdem bonum magna ex parte, immò & potiori, dependet. Et circa hoc qui- dem nequeunt se electores isti ea opinione tueri, quæ in electionibus ad sæcularia officia non esse obligationem ad digniores eligendos affirmat: non enim modò de dignis & dignioribus sermo est, sed de indignis, in quorum electione omnes graue peccatum recognoscunt. Quod licet adeò exploratum sit; oportet tamen inculcari; quia plures circa hoc miserè errant cum magno Rei- publicæ dispendio, vnde siue ignorantia, siue in- curia, aut incogitantia debet frequentiùs incusari. Si præsertim addamus teneri illos ad restitutio- nem omnium damnorum, quæ ex prauâ fuerint electione secuta. Quod quidem videtur indubi- tabile, & vt tale illud docent Doctores, quos ad- ducit Diana Parte 2. Tract. 2. Miscellaneo. Resolut. 67. In qua quidem de obligatione agit circa di- gniorum electionem, & ex multis Auctoribus probat Senatores ad illam teneri cum onere re- stitutiones: quamuis alij apud eumdem contra- rium teneant. In quâ quidem controuersiâ vt benigniùs cum Senatoribus agamus, vt medium saltem teneant, eosdem possumus admonere. Non equidem digniores eligant, sed neque indignos: erimus ergo dignorum electione contenti: cùm præsertim inter homines sæculares non sit ita fa- cilè excessum dignitatis explorare. Et ita quoli- bet sibi bene viso, non ex passione, sed bono zelo agentibus, se obligationi suæ satisfecisse; subla- tis conscientiæ remorsibus, per me licet arbi- trentur.
Addendum in fine cum Diana, sic nonnullis immutatis. Scripsi ad instantiam. N. Faxit Deus vt sint profutura, si non ad electionem dignioris, saltem ad abominationem eius, quâ indigni ad Reipublicæ re- gimen prouehuntur. aliquam Hispanorum pertinentium gubernatio-<-P>@@
gi, qui dicitur iudex Naturalium seu Indigena- rum. In cuius electione ratio in primis haben- da Indorum, vt scilicet talis illis tradatur Iudex, qui eorum possit bonum spirituale, & politicum promouere. Quod dum non attenditur, grauis in electione culpa admiscetur. Et vt, quæ de illo dici possunt, breuiter complectamur: talis præ- fectura Indis debet esse prorsus innoxia: vnde ad propria commoda ministeriis Indorum vti ne- queunt magis, quàm si Hispani essent, vt de Commendatariis dicebamus. Si secus faciant, præter grauia in eo peccata reperta; restitutionis oneri subiacebunt. nes, & alias, juramentum ita obligat; quod de fideliter agendo officio; ac præsertim dum de electionibus agitur, solent præstare Senatores, vt si indignos eligant, rei sint violati iuramenti: si autem dignos, licet non digniores, non ita; sic Diana cum aliis suprà Dicto Quarto. Fundamen- tum est idem quod de Prætoribus agentes, Tit. 6. Cap. 1. iuxta receptissimam doctrinam stabiliui- mus: Iuramentum scilicet non addere nouam obligationem extensiuè, sed eâ suppositâ, iuxta ipsam obligare. Cùm ergo Senatores ad electio- nem dignorum, reiectis indignis, grauiter vrgean- tur: sacrilegi erunt indignos eligentes: & cùm aliàs non obligentur secundùm probabilem opi- nionem ad electionem digniorum, saltem sub mortali eos omittere graue sacrilegium non e- rit; immò neque leue, si recto animo proceda- tur iuxta num. 10. si quis autem manifestè depre- hendat maiorem alicuius dignitatem, & propter humanum aliquem respectum minùs dignum e- ligat, nullo modo videtur excusari posse à pecca- to veniali graui, quandoquidem & digniori ali- qualem iniuriam irrogat, qui vti melior Reipu- blicæ pars maius habet ius ad honorifica munera, & insuper causa est aliquorum damnorum, quæ Reipublicæ obuenire possunt, aut saltem minus bonæ administrationis, quæ vix intelligi potest quomodo stare sine damnis multis possit, quan- do, vt alia desint, ipsa boni diminutio damnum est, eius præsertim comparatione, qui ad bonum procurandum obligatur. tiæ foro specialius explicatæ. cernit, ne scilicet turpibus amoribus implicati, ineptos se ad aliorum cor- rectionem reddant. Sint ergo casti, vel saltem cauti, quamuis difficile valde sit vt turpis possit conuersationis successiuus tractus occultari. Scā- dalum certè in illis grauius peccatum est, nec tan- tùm aggrauans circumstantia, sed mutans spe- ciem ob specialem officij qualitatem; oriter enim non solùm ex violatâ communi lege charitatis, aut virtutis specialis, contra quam est scandalum, secundùm diuersas opiniones; sed ex eo quòd contra officij propriam institutionem agitur, ad<-P> @@0@ @@1@ destinati. Vnde communiter Doctores circum- stantiam hanc, vt specialem, & ita in confessione aperiendam contestantur: estque prima respectu aliarum, quæ vulgari carmine designantur, scili- cet Quis. Et ita tenent in speciali, quos adducit P. Fagundez Lib. 4. in præcepta Ecclesiæ Cap. 4.
speciem mutet, affirmet, confitendam tamen iuxta suam opinionem de obligatione confiten- di circumstantias aggrauantes de qua Cap. 2. sed certè rationem adductam specialis obligationis ratione officij non tangit, sicut neque alij non pauci, vnde pariter loquuntur de Prælato, & vi- ro graui, quorum praua exempla specialiùs indu- cunt ad præiudicialem imitationem; cùm tamen certum sit diuersæ rationis esse obligationem, quę est in Prælato, ac iudice, ab eâ quæ in viro gra- ui est.
dex Reipublicæ faciat, sunt qui censeant non es- se circumstantiam notabiliter aggrauantem, quia est obligationis transgressio eiusdem speciei, sci- licet in genere iustitiæ; ex iustitiâ enim tenetur quis non furari, & ex iustitiâ etiam tenetur iu- dex ciuium bona custodire; multiplicatio autem obligationum in eodem genere non aggrauat notabiliter, vnde neque violatio ex eo notabili- ter aggrauatur, sicut in faciente plures scripturas de eadem re, & promissionem infringente. Sic citatus Auctor suprà Cap. 3. num. 2. cum Henrico & Palacio. Apud eumdem tamen ibidem. Ioan- nes de Medina, & Bartholomæus de Medina; circũstantiam notabiliter aggrauantem esse cen- sent, & necessariò in confessione aperiendam. Addunt tamen priores id intelligendum secluso scandalo & quidem cùm sententiæ istæ bonos Auctores habeant, licebit illas in praxi amplecti, & id quod de furto dictum est ad luxuriam trās- ferre. Tenetur enim quis in eo genere prauum exemplum non præbere, ita vt ex eo alij ad simi- lia non sint verosimiliter inducendi: quæ obli- gatio in iudice quidem est, sed ei similis, quæ in viro alio graui; non enim esse maior potest; nisi quatenus magis ex eo moueri possunt, qui vi- derint, aut scierint; atqui hoc non solùm in Iu- dice sed in alio grādis auctoritatis contingere po- test; quòd si dicas plus mouere exemplum iudi- cis, quia cùm ipse in eo genere apertè delinquat, non poterit alios similiter peccantes corrigere, & sic luxuriæ regnum propagabitur: id non vide- tur vrgere, quia totum illud reducitur ad amplio- rem peccandi licentiam, quæ circumstantia non mutat speciem, quia magis, & minus non variant illam iuxta receptissimum axioma. Licebit ergo, vt dixi, commodâ hac adhibitâ explicatione sen- tentias dictas amplecti. dissimo fundamento innititur, cui non plenè fit satis per adducta: Ratione enim officij specialis obligatio est, vt negare potest nemo; quia ea non oritur ex communi lege charitatis, nec specialis virtutis Castitatis, vt etiam est planum, quia illæ rationes sunt communes omnibus: ergo ex spe- ciali titulo officij: atqui obligatio talis non est leuis, cùm circa materiam grauissimam versetur, & ex quâ salus populorum pendet; ergo est gra-<-P>@@
talis. Vnusquisque ergo in suo sensu abundet: & sit probabile, quod Doctores citati conten- dunt, mihi contrarium solidiori videtur ratione fundatum & quidem Sancti Patres grauissimè in- uehuntur in eos, qui in dignitate positi, licentiùs peccant, eorum specialem malitiam perpenden- tes, quia ex officio ad rectè agendum astringun- tur. Quæ sanè ponderationes, admonitiones, & increpationes nullius essent roboris, quando- quidem rectores populorum ad nihil speciale, quod obligationem sub mortali inducat, & ape- riri in confessione debeat, sunt adstricti. Talis il- la Diui Isidori Lib. 2. officiorum. Cap. 5. sic lo- cuti; quia fronte subditos arguere poterit, cùm illi
illa Diui Gregorij Magni sententia: Pastoralis cu- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|