T. C. Adnan menderes üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İŞletme anabiLİm dali

1.2. Demografik Yapı

Türkiye son yetmiş üç yılda nüfusunu 5 kat artırırken, aynı dönem içinde Aydın nüfusu 4,5 kat artmıştır. 1927-2000 yılları arasında il nüfusu sürekli bir artış trendi içinde olmuştur. Aydın ili nüfus artış hızı, 1935 yılında Türkiye genel nüfus artışının üstünde gerçekleşmiş, bu tarihten 1950 yılına kadar olan dönemde ise nüfus artış hızı genel nüfus artışının üzerinde gerçekleşmiştir. 1950-1955 yılları arasında nüfus artışı tekrar genel artış hızının üzerine çıkmış, 1960-1980 yılları arası gibi uzun bir dönemde tekrar bir düşüş eğilimine girmiştir. Daha sonraki dönemlerde il nüfus artış hızı Türkiye nüfus artış hızına paralel seyretmiştir.(Genç, 2000: 13). 1927 yılında yapılan ilk nüfus sayımında Aydın ili nüfusu ülke içinde yüzde 1,6’lık bir paya sahip iken, 2000 yılında yapılan nüfus sayımında bu rakam yaklaşık yüzde 1,4’lük bir paya sahip olmuştur. Bu da bize, Aydın İli nüfus artış hızının geçen yıllar itibariyle Türkiye nüfus artış hızının gerisinde kaldığını göstermektedir (atob.org.tr, 30.05.2003).

2000 yılında yapılan nüfus sayımında Aydın il nüfusu 950.757 kişidir. İl idaresi altındaki 17 ilçeden en fazla nüfusa sahip toplam 145.963 kişilik nüfusuyla Nazilli ilçesidir. En az nüfusa sahip ilçe ise, toplam 12.984 kişi ile Buharkenttir. İlin yıllık nüfus artış hızı en yüksek olan ilçesi 2000 nüfus sayımı itibariyle, Didim (Yenihisar), en düşük nüfus artış hızı ise Yenipazar’dır.

Çizelge 29, Aydın ilinin 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarını ortaya koymaktadır Buna göre, turizm sektörünün önde gelen merkezlerinde nüfus artışı oldukça hızlıyken, genel olarak tarımla uğraşan kısmen daha az nüfusa sahip ilçelerde bir azalışın olduğu açıktır. Ancak, diğer tipik Ege şehirlerinde olduğu gibi nüfus sahildeki yerleşim yerlerine yığılmamakta, nispeten iç kısımlardaki Çine, Nazilli, Koçarlı, Bozdoğan gibi belli ilçelerde yoğunlaşmaktadır. Bu durumun, sözkonusu ilçelerin bereketli Büyük Menderes ovalarının üzerine kurulu olması ve belli sanayi kuruluşları sayesinde göç almaları gibi iki önemli sebebi bulunmaktadır.

Çizelge 29. Aydın İli 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları.

İlçesi	2000 Genel Nüfus Sayımı Sonuçlar			Yıllık Nüfus Artış Hızı (%0)
	Toplam	Şehir	Köy	Toplam	Şehir	Köy
Merkez	208.341	143.267	65.074	22,89	29,17	10,30
Bozdoğan	35.190	8.300	26.890	2,19	3,26	1,86
Buharkent	12.984	7.074	5.910	14,79	19,94	8,95
Çine	53.770	17.867	35.903	-0,77	16,15	-8,24
Didim	37.395	25.699	11.696	56,58	81,45	17,12
Germencik	46.821	11.596	34.225	-0,19	-5,77	1,78
İncirliova	40.733	17.548	23.185	14,48	10,05	17,96
Karacasu	21.980	5.915	16.065	-3,67	11,32	-8,66
Karpuzlu	13.207	2.318	10.889	-7,58	-13,16	-6,36
Koçarlı	37.167	8.927	28.240	-5,08	-12,42	-2,64
Köşk	25.321	8.349	16.972	10,30	32,66	0,89
Kuşadası	65.765	477.661	18.104	41,01	40,11	43,43
Kuyucak	31.094	7.282	23.812	-4,68	-6,60	-4,08
Nazilli	145.963	105.665	40.298	18,12	27,47	-2,90
Söke	137.739	62.384	75.355	13,99	20,41	8,98
Sultanhisar	22.795	6.256	16.539	1,08	1,38	0,97
Yenipazar	15.492	7.006	8.486	-12,92	-14,23	-11,83
Toplam	950.757	493.114	457.643	14,21	24,82	3,91

Kaynak: atob.org.tr, 30.05.2003.
1927’de yapılan ilk nüfus sayımında Türkiye Nüfusu 13.648.270 kişi iken, Aydın’ın nüfusu 211.750 kişi olarak tespit edilmiştir. Türkiye’de 1927 yılında 63 il bulunmakta olup, nüfus sayımı sıralamasında Aydın, 26. sırada yer almıştır. İlde kilometrekareye düşen insan sayısı 1927 yılında 28 kişi iken, bu oran 2000 yılında 121 kişi olarak gerçekleşmiştir. Hane halkı büyüklükleri ise yıllar itibariyle düşmektedir. 1955 yılında yapılan sayımda, ortalama hane halkı büyüklüğü 4,9 kişi iken, 2000 yılında 3,7 kişiye düşmüştür (atob.org.tr, 2003).
Çizelge 30.Aydın İli Demografik Bilgiler 2000 yılı (Nüfus Yoğunlukları).

İlçe Sayısı	Köy Sayısı	Nüfus			Ortalama Nüfus Yoğunluğu
		Toplam	Kent Merkezleri	Köyler
17	487	950.757	493.114	457.543	121

Kaynak: atob.org.tr, 2003.

Çizelge 31. Aydın İli Demografik Bilgiler 2000 yılı ( Nüfus Artış Hızı).

Nüfusun Köy Oranı %	Nüfus Artış Hızı			Aydın Şehirleşme Oranı	Türkiye Şehirleşme Oranı
	Ortalama	Şehir	Köy
49	%014	%025	%04	%52	%65

Kaynak: atob.org.tr, 2003.
Yukarıdaki çizelgelerden de görüldüğü gibi kentte şehirleşme oranı Türkiye ortalamasına göre düşük kalmakla beraber, şehirde yaşayan nüfus köy nüfusunun üzerinde gerçekleşmiştir. Bunun en önemli nedenleri, kırsal yörelerden Merkez ilçeye ve diğer büyük ilçelere doğru olan iç göçtür. 1980 sonrası politikaların bir sonucu olarak ortaya çıkan sanayileşme olgusu ve bunun sonucunda ortaya çıkan büyük ve orta ölçekli sanayi işletmelerinin ortaya çıkarmış olduğu işgücü talebi sonucunda kırsal yörelerden (genellikle tarım sektöründen) bu kentlere doğru bir iç göç başlamıştır. Bu dönemde, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinden Aydın Merkez, Söke ve Nazilli’ye doğru bir göç hareketi başlamıştır. İl, en çok Urfa, Diyarbakır, Siirt ve Bitlis’ten göç almıştır.

2000 yılı nüfus sayımına göre, Aydın’da aktif nüfusun yüzde 28’inin tarım sektöründe, yüzde 8’inin devlet hizmetlerinde, yüzde 9’unun imalat sanayinde, yüzde 30’unun toptan ve perakende sektöründe, yüzde 12’sinin inşaat sektöründe ve yüzde 13’ünün diğer sektörlerde çalıştığı anlaşılmaktadır (atob.org.tr, 2003).