T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği hayvan yetiŞTİRİCİLİĞİ ve sağLIĞi aricilik iÇİn hazirlik ankara, 2015

Tarımsal mücadelede arıların korunması için alınabilecek önlemler

 

• 
  Daha az risk taşıyan bir arılık yeri seçilmelidir.
  
• 
  Kolay taşınabilen, havalandırması iyi, gezginci arıcılık için uygun kovanlar kullanılmalıdır.
  
• 
  Kısa süre etkili ilaçlar kullanılarak yapılan ilaçlamalarda, kovan içerisine su emdirilmiş sünger bırakmak, yeterli havalandırma sağlamak ve kovanların üzerine ıslak çuval veya bez örtmek suretiyle arılar 1-2 gün kapalı tutulabilir.
  
• 
  Uzun süre kalıcı etkili ve arılar için çok tehlikeli ilaçların kullanılması durumunda koloniler ilaçlama sahasından en az 7-8 km uzaklıkta emin bir yere taşınmalıdır.
  
• 
  Arılıkta suluk bulundurularak arıların tehlikeli olabilecek başka kaynaklardan su almaları en aza indirilmelidir.
  
• 
  Bir zorunluluk yoksa ilaçlamalar bitkilerin çiçeklenme dönemlerinde yapılmamalıdır.
  
• 
  Arılar için daha az tehlikeli olan ilaçlar seçilmelidir. Toz ilaçlar yerine sıvı ilaçlar tercih edilmelidir.
  
• 
  İlaçlamalar arıların kovanda oldukları akşam saatlerinde yapılmalıdır.
  
• 
  Kullanılan ilaç ve ilaç atıkları sulara bulaştırılmamalıdır.
  
• 
  Bitki üreticisi, ne zaman ilaçlama yapacağını ve hangi ilaçları kullanacağını çevresindeki arıcılara önceden bildirmelidir.
  

Havanın açık, yağışsız, sıcak ve rüzgârsız olduğu bir gün bölgenizde bulunan arıcılık işletmesine giderek aşağıdaki işlem basamakları ve öneriler doğrultusunda arılı kovan üzerinde inceleme yapınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları	Öneriler
İş kıyafeti giyiniz.	Arıcı elbisesi, maske, eldiven, çizme giymelisiniz.
Arıların işleyişini gözlemleyiniz.	Uygun bir yerde durarak arıların kovana giriş çıkışlarını ve çalışma düzenlerini inceleyebilirsiniz.
Arıların anatomik yapılarını inceleyiniz.	Ölmüş bir arı üzerinde büyüteç kullanarak inceleme yapabilirsiniz.
Arılıkta bulunan arıların ırkını tespit ediniz.	Arılık sahibinden arıların ırkı hakkında bilgi alabilirsiniz. Aldığınız bu bilgileri daha önce edindiğiniz bilgilerle karşılaştırabilirsiniz.
Kovanının açılması ve incelenebilmesi için gerekli araç gereci hazırlayınız.	El demiri, arıcı körüğü, yakıt, kâğıt, tutuşturucu temin etmelisiniz. Körüğü tekniğine uygun şekilde yakmalısınız.
Kovanın kapağını ve örtü tahtasını açınız.	Uçuş deliğinden körükle tütsü vererek tekniğine uygun şekilde kovan kapağını açmalısınız. Körükle çerçeveler üzerine tütsü vermelisiniz.
Arılı çerçeveleri sıralı bir şekilde inceleyiniz.	Çerçeveyi kovandan yavaşça ve dikkatli bir şekilde dışarı çıkararak çerçeveleri sırasıyla kontrol etmelisiniz. Çerçevelerin dış görünüşünü incelemelisiniz. Çerçevelerdeki bal ve polen varlığını kontrol etmelisiniz.
Arılı çerçeve üzerinde işçi arı, erkek arı ve ana arıyı ayırt ediniz.	Çerçeve kontrolü sırasında ana arıyı bulup kontrol etmelisiniz. İşçi arıları ve erkek arıları inceleyebilirsiniz.
İncelediğiniz çerçeveyi kovana düzgün bir şekilde yerleştirerek kovanı kapatınız.	Çerçevelerin arasındaki mesafeyi ayarlayarak kovana yerleştirebilirsiniz. Örtü tahtalarını ve örtü bezini sırayla yerleştirerek kovan kapağını kapatmalısınız.
Yaptığınız incelemeleri ve edindiğiniz bilgileri kayıt altına alınız.	Yaptığınız inceleme ve edindiğiniz bilgilerden sunu hazırlayarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Bu faaliyet sonunda kazanımlarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

DEĞERLENDİRME_Aşağıdaki_soruları_dikkatlice_okuyunuz_ve_doğru_seçeneği_işaretleyiniz.'>ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. 
   Zoolojik tasnifte bal arılarının ait olduğu cins aşağıdakilerden hangisidir?
   

1. 
   Apis
   
2. 
   Hymenoptera
   
3. 
   Apidae
   
4. 
   Mellifera
   
5. 
   İnsecta
   

2.Arıların bacak ve kanat organları vücudunun neresindedir?

1. 
   Abdomen
   
2. 
   Thoraks
   
3. 
   Segment
   
4. 
   Caput
   
5. 
   Cephalus
   

3.Ana arının kuluçka süresi ortalama kaç gündür? 

1. 
   16
   
2. 
   21
   
3. 
   24
   
4. 
   28
   
5. 
   30 
   
   
   

4.Arı kokuları hangi organı ile hisseder?

1. 
   Burnuyla hisseder.
   
2. 
   Ayağıyla hisseder.
   
3. 
   Anteniyle hisseder.
   
4. 
   Diliyle hisseder.
   
5. 
   Hissetmezler.
   

5. Erkek arının kovandaki görevi nedir? 

1. 
   Bekçilik yapmaktır.
   
2. 
   Balmumu üretmektir. 
   
3. 
   Ana arıyı beslemektir. 
   
4. 
   Çiftleşmektir.
   
5. 
   Polen taşımaktır.
   

6.Arılarının delik ve çatlakları onarmak için kullandığı madde aşağıdakilerden hangisidir?

1. 
   Balmumudur. 
   
2. 
   Baldır.
   
3. 
   Arı sütüdür.
   
4. 
   Polendir. 
   
5. 
   Propolistir.
   

7.Ana arı için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 

1. 
   Normal koşullarda koloninin yumurtlayan tek bireyidir.
   
2. 
   Gözleri en çok gelişmiş bireydir.
   
3. 
   Ana arıda zehir kesesi daha az gelişmiştir. 
   
4. 
   Vücut yapıları ince uzundur.
   
5. 
   Ana arılar, döllendiği hâlde dölsüz yumurta bırakabilir. 
   

8.Bal arısının 100 m’den yakın mesafedeki besin kaynaklarını diğer arılara bildirdiği dansın adı nedir?

1. 
   Abdomen sallama dansı denir.
   
2. 
   Temizlik dansı denir.
   
3. 
   Dairesel dans denir.
   
4. 
   Alarm dansı denir.
   
5. 
   Kuyruk sallama dansı denir.
   

9.Kovanda bekçilik görevini kaç günlük işçi arılar yapar?

1. 
   0-3 günlük
   
2. 
   3-6 günlük
   
3. 
   5-15 günlük
   
4. 
   18-20 günlük
   
5. 
   20-22 günlük
   

10. Bal arısı kolonilerinde çoğalma içgüdüsü ve yeni bir koloni oluşturmak üzere ana arının bir kısım işçi arı ile birlikte kovanını terk etmesine ne denir? 

1. 
   Bal ve polen toplama uçuşu denir. 
   
2. 
   Apiterapi denir.
   
3. 
   Çiftleşme uçuşu denir.
   
4. 
   Polinasyon denir.
   
5. 
   Oğul verme denir.
   

11. En çok propolis üreten ve en uzun dilli arı ırkı aşağıdakilerden hangisidir? 

1. 
   Kafkas 
   
2. 
   Karniyol
   
3. 
   Anadolu 
   
4. 
   İtalyan 
   
5. 
   Kıbrıs
   

12. Arılık yeri seçimi ve kovanların yerleştirilmesinde aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 

1. 
   Kovan uçuş deliği yönü güneye bakmalıdır. 
   
2. 
   Kovanların yönü doğu ve güney doğrultuları arasındaki açı üzerinde olmalıdır.
   
3. 
   İşlek yola yakın olmalıdır. 
   
4. 
   Flora yapısı bakımından zengin bölgede bulundurulmalıdır. 
   
5. 
   Kovanlar biraz öne eğimli yerleştirilmelidir.
   

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖĞRENME KAZANIMI

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

Arıcılık için gerekli araç gereci tanıyarak kullanabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Kaynak kitaplardan ve Yerel Ağ’dan (İnternet’ten) yararlanarak arıcılıkta kullanılan araç gereçleri araştırınız.

Bölgenizdeki arıcılık işletmelerine giderek arıcılıkta kullanılan araç gereçleri inceleyiniz.

Edindiğiniz bilgileri resim ve fotoğraflarla destekleyerek uyarıcı pano hazırlayınız. Bilgilerinizi arkadaşlarınızla ve öğretmeninizle paylaşınız.

2. ARICILIĞA HAZIRLIK
Arıcılık yapabilmek için yeterli bilgi ve beceri yanında bazı kişisel özelliklere de sahip olmak gerekir. Arıcılığa başlarken arıcılık için gerekli araç gereçler ve bu araçların özellikleri iyi bilinmelidir. Arıcılıkta kullanılan araç gereçler; arıların barınma yerleri olan arı kovanları ve kovanı oluşturan dip tahtası, kuluçkalık, çerçeveler, ballık, örtü tahtası, kovan kapağı ile arıcı körüğü, el demiri, arıcı fırçası, iş kıyafetleri, bölme tahtası, ana arı kafesi vb. diğer malzemelerden meydana gelir.
2.1. Arıcının Özellikleri

• 
  Yeterli arıcılık bilgisine sahip olmalı ve arıcılıkla ilgili kitap, dergi vb. yayınları takip etmelidir. Yenilikleri takip etmek ve uygulamak konusunda araştırmacı ve girişimci olmalıdır.
  
• 
  Arıcılık sektöründe görev yapan tüm sektör paydaşları ile iletişim hâlinde olmalı ve seminer, konferans vb. eğitim faaliyetlerine katılım sağlamalıdır.
  
• 
  Ürettiği ürünü piyasa şartlarında pazarlayabilmek ve arıcılık faaliyetleri ile ilgili yardımlardan faydalanabilmek için arıcılıkla ilgili örgütlenmelere üye olmalıdır. Üretim planlanması, pazar ve pazarlama koşulları konusunda bilgi sahibi olmalıdır.
  
• 
  Arı kolonilerindeki değişimler, mevcut durum ve yapılan işlemler gibi konularda kayıt defteri tutma yeteneğine sahip olmalıdır.
  
• 
  Arılarla çalışırken sakin, seri, titiz ve sağlık koşullarına uyan bir yapıya sahip olmalı; günlük yaşamında da temizliğine dikkat etmelidir.
  
• 
  İnsanlara bir gıda maddesi, onların sağlıklarına katkı ve destek sağlayan bir ürünü ürettiğinin bilincinde olmalı; üretim ve sağlık koşullarına dikkat etmelidir.
  
• 
  İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olan ve tescilli olmayan ilaçların kullanılmaması konusunda duyarlı olmalıdır.
  
• 
  Arı sokmalarına karşı alerjisi, uzun süre ayakta durmasına engel bel fıtığı vb. bir rahatsızlığı olmamalıdır. Arıcılık yapacak kişilerin arı alerjisi olup olmadığı saptanmalıdır. Bunun için bir sağlık kuruluşunda arı alerjisi testi yaptırmalıdır.
  

2.2. İş Güvenliği ve İlk Yardım

• 
  Arıcının alerjisi olmasa bile herhangi bir arı alerjisi durumuna karşı, arılıkta bir ecza dolabı içinde alerjiye karşı ilaç seti bulundurulmalıdır.
  
• 
  Arı sokması sonucunda sokulan yerdeki doku kızarıp şişer. Bir müddet sonra sokulan yerde kaşıntı oluşur. Bu aşamaya kadar belirtiler de herhangi bir tehlike söz konusu değildir. Arı sokması sonucunda bütün vücutta kızarma, kaşıntı ve yumuşak dokularda şişme oluyorsa sorun var demektir. İleriki aşamada solunum güçlüğü, çarpıntı, kusma, karın ağrısı ve baygınlık görülebilir. Boğaz kaslarının kasılması ve yutak bölgesinin şişmesi ile nefes almak zorlaşır ve hasta yaşamını kaybeder. Alerjik reaksiyon 12-30 dakika içinde gelişmektedir. Bu nedenle en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna gidilmesi şarttır.
  
• 
  Arı sokması hâlinde arının iğnesi, zehir kesesinin olduğu kısımdan tutularak çıkarılmamalıdır. Bu durumda kesede bulunan tüm zehir vücuda boşalır. İğne, bir cımbız veya bıçak yardımıyla kesenin altından tutularak çekilmelidir.
  

Resim 1.1: Arı iğnesinin çıkarılması

• 
  Temiz ve açık renkli giyecekler giyilmelidir. Arılara maskesiz yaklaşılmamalı, kovan açılmamalıdır. Maskenin beyaz renkte olmasına dikkat edilmelidir.
  
• 
  El demiri olmadan kovan açılmamalı, kovan içerisinde herhangi bir uygulamaya başlanmamalıdır.
  
• 
  Kovana yaklaşmadan önce körük yakılmış olmalıdır. Arıların kanatlarını yakmaması ve kızdırmaması için körüğün çalışırken alev veya kıvılcım çıkarmamasına dikkat edilmelidir. Uygun malzemeden oluşan yakıt kullanılarak soğuk duman oluşturulmalıdır.
  
• 
  Arılarla çalışırken kenarda durulmalı ve giriş deliğinin önü kapatılmamalı, güneş arkaya alınmalıdır.
  
• 
  Kovan giriş deliğinden 1-2 dakika duman verilip bekleyerek arıların sakinleştirilmesi sağlanmalıdır.
  
• 
  Ana arının ikinci çerçevede olma olasılığı az olduğu için önce ikinci çerçeveyi çıkarmalı sonra diğer çerçeveler alınıp incelenmelidir.
  
• 
  Hızlı hareketler arıların saldırma ve sokmasına neden olacağından yavaş çalışılmalıdır. Arılık içerisinde el kol hareketleri yapılmamalıdır.
  
• 
  Parfüm gibi kokular dökünerek arılık içerisine girilmemeli ve kovan kontrolü yapılmamalıdır.
  
• 
  Yağmacılığa meydan vermemek için ballı petekler dışarıda bırakılmamalı veya unutulmamalıdır. Şuruplama yapılırken şurubun etrafa dökülmemesine dikkat edilmelidir.
  

2.3. Arı Kovanları ve Özellikleri

 

Arıcılıkta kullanılan araç gereçlerin başında kovanlar gelir. Arılar doğal şartlarda ağaç ve taş kovuklarını barınak olarak kullanır. Ancak arıcılığın gelişmesiyle birlikte arılar insanlar tarafından değişik barınaklara alınmıştır. Arıcılığın gelişme sürecinde arı barınakları da geliştirilmiş, günümüzde modern kovanlar üretilmiştir. Eski sistemden modern arıcılığa geçiş çerçeveli kovanların kullanılmasıyla mümkün olmuştur.

Arıcılıkta ileri ülkelerde eski tip kovanlar yerini modern kovanlara bırakmasına rağmen ülkemizde az da olsa ilkel ve modern kovanları yan yana görmek mümkündür. Modern kovanlar, arı ticaretinin daha uygun koşullarda ve daha kolay yapılabilmesine olanak sağlar.
Modern kovanlardan daha yüksek verim alınabilmesi, arıların bakım ve beslemelerinde çalışma kolaylığı sağlaması, gezginci arıcılık yapanlar için arı naklinin kolaylaşması gibi nedenlerle çerçeveli modern kovan kullanımı ülkemizde ve tüm dünyada hızla yaygınlaşmıştır. Kovanlar iki gruba ayrılabilir.