Güvenilirliği
Said b. Müseyyeb’in biyografisi Şii ve Sünni rical kitaplarında vardır. Ehl-i Sünnet’in Ahmed b. Hanbel ve Ebu Zer’a gibi bazı âlimleri onu mevsuk kabul etmişlerdir.875 Zehebi, Ehl-i Sünnet’in altı sahihinde ondan rivayet nakledildiğini bildirmiştir.876
Şii kaynaklarda onu öven ve yeren çok sayıda rivayet gelmiştir. Ayetullah Hoi, övgü rivayetlerini senedlerinin zayıflığı veya mürsel olmaları bakımından hasarlı saymış ve sadece bir rivayetin senedini kabul etmiştir. Fakat onun da mevsuk olduğuna delaletini kabul etmemiştir.877 Burada örnek olarak bir rivayeti zikredeceğiz:
Şeyh Kuleyni, Muhammed b. Yahya’dan, o Ahmed b. Muhammed’den, o Abdullah b. Ahmed’den, o da İbrahim b. Hasan’dan şöyle dediğini nakletmiştir: Vehb b. Hafs bana İshak b. Cerir’den İmam Sadık’ın (a.s) şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Said b. Müseyyeb, Kasım b. Muhammed b. Ebibekr ve Ebu Halid Kabuli, Ali b. el-Hüseyin’in (a.s) sika ravilerindendi...”878
Ayetullah Hoi, bu rivayeti aktardıktan sonra şöyle buyurmuştur: “Bu rivayet, seneddeki İbrahim b. Hasan nedeniyle zayıftır. Çünkü o meçhul biridir.”879
Onun kınandığına delalet eden rivayetler konusunda şöyle buyurmuştur:
Onlar arasında Said’in İmam Zeynülabidin’in (a.s) cenaze namazını kılmaktan kaçındığına dair şöhret bulmuş bir rivayet vardır. Fakat bu haber sadece iki mürsel rivayette zikredildiği için sabit değildir. Buna ilaveten, bir grup da Said’in 94 senesinde veya daha önce, İmam Seccad’ın (a.s) 95 yılındaki vefatından önce vefat ettiğini belirtmiştir.880 Onu yeren rivayetler arasında şöyle bir rivayet vardır: “O, Ehl-i Sünnet’in görüşüne uygun fetva veriyordu. Bu sayede Haccac’ın elinden kurtuldu ve öldürülmedi.” Bu rivayet sened açısından zayıftır. Senedinin sahih olduğu farzedilse bile zarar vermez, çünkü takiyye nedeniyle fetvalarının Ehl-i Sünnet’in görüşüne uygun olma ihtimali vardır.
Sonda ise şöyle buyurmuştur: Zikrettiklerimizin tamamından çıkardığımız sonuç şudur ki, sahih görüş bu şahıs hakkında “tevakkuf” etmektir. Çünkü onu öven ve yeren rivayetlerin hiçbiri kâfi değildir.881
Ünlü rical âlimi Mamekani onu mevsuk göstermiştir.882 Şuşteri de her ne kadar onun güvenilirliğine açıklama getirmemişse de şu beyanla onu övmüştür: “Bu adam büyük bir şahsiyettir. Nasıl ki İmamlarımızın yüceliği herkes nezdinde apaçık bir gerçekse onların Şiileri de böyledir. Şii ve Sünnilerden az sayıdaki kişinin [onu yeren] sözünün itibarı yoktur. Buna ek olarak, Müfid’in Erkan’ından nakledilmiş [onu zayıf gösteren] şeyler, muhtemelen Ehl-i Sünnet karşısında cedel amacıyla sarfedilmiş olmalıdır.883
Muhaddis Kummi demiştir ki: “Onun mürsellerinin en sahih mürseller olduğunda ittifak edilmiştir.”884
Üstadı
Tefsir, fıkıh ve diğer ilimlerde üstadının kim olduğu konusunda elimizde bir haber yoktur. Fakat Şeyh Tusi onu İmam Seccad’ın (a.s) ashabından saymış ve şöyle buyurmuştur: “Hazret’ten dinlemiş ve rivayet etmiştir.”885 Medine’de ikamet ettiği ve İmam Seccad’ın (a.s) ashabından olduğu886 hesaba katılırsa ilminin asli kısmını Hazret’ten öğrendiği uzak ihtimal değildir.
“Müminlerin Emiri Ali (a.s) Said b. Müseyyeb’i eğitti. Dedesi Hazan, onun eğitimini Hazret’e vasiyet etmişti.”887 denildiği hatırlanırsa bilgi ve kemalatının büyük bölümünü Hazret’in lütfuna borçlu olduğu ve Hz. Ali’nin onun ilk üstadlığını yaptığı söylenebilir.
Dostları ilə paylaş: |