Tkip kuruluş Kongresi Belgeleri

Proleter devrim görevlerini o kadar net bir biçimde formüle eden, bizim için asgari-azami program yoktur, bizim en yakın hedefimiz sosyalizmi kurmaktır, diyen Rosa Luxemburg, tam da bu sözlerini noktaladığı paragrafın ardından, bu kez taktik alana geçiyor. Devrimin o an içinde bulunduğu safhayı, onu izleyecek yeni gelişme safhalarını hesaba katan doğru bir taktik çizgi izlemenin sorunlarına geçiyor ve bunun önemini vurguluyor.(155)

****************************************************

V. BÖLÜM

Reform istemleri üzerine ek tartışma

Cihan: İkinci Enternasyonal oportünizmi yığınların acil iktisadi, sosyal, siyasal istemleri uğruna mücadeleyi kendi içinde amaçlaştırdı, bunu kapitalizmin islah edilmesi ve sözde demokratikleştirilmesi programı haline getirdi, bu anlamda da karşı-devrimci bir zemine kaydı. Oysa devrimci açıdan sözkonusu olan, bu istemler uğruna mücadeleyi kapitalizmi devirme mücadelesine bağlamak, bu perspektifle ele almaktır. Mesele aslında reform-devrim diyalektiği denilen ilişki alanının kendisinden başka birşey değil. Sorunu şöyle de formüle edebiliriz: Reformları kendi içinde amaçlaştırıp bağımsız bir program haline mi getireceğiz, yoksa reformlar uğruna mücadeleyi proleter devrim mücadelesinin yan ürünü olarak mı ele alacağız? Bu iki ele alışı birbirinden bir uçurum ayırmaktadır. İlki tarihsel ve güncel olarak reformizmin, ikincisi devrimci Marksizmin(156) platformudur. Marksizm burjuva demokratik istemleri her zaman proleter devrimin yan ürünleri, proleter devrim içinde birer reform istemi olarak tanımlar. Lenin, temel önemde yazı ve konuşmalarında, bunun Ekim Devrimi’nin tarihsel pratiği içinde doğrulandığını altını çizerek belirtir.

Sorun böyle ele alınıp böyle kavrandığında, iktisadi ve demokratik reformların bir programda proleter devrim hedefine bağlı olarak, bu şaşmaz eksene tabi olarak formüle edilmesi de yerli yerine oturur. Bütün devrimci programlar, yalnızca nihai hedefleri değil, yalnızca gündemdeki stratejik hedefleri de değil, yanısıra işçi sınıfını (onunla birlikte elbetteki öteki çalışan katmanları da) fiziki ve moral çürümeden koruyacak, dahası, bunların elde edilmesi çabası içinde işçi sınıfına mücadele yeteneği, kapasitesi ve deneyimi kazandıracak istemleri de içerirler. Hiçbir ciddi marksist program bunu dışlamamıştır. Marksist programlarda işçi sınıfının korunmasına ilişkin istemler mutlaka vardır, olmaması mümkün değil. Zira özelle genel, taktikle strateji, iktisadi mücadele ile siyasal mücadele, reformlar uğruna mücadele ile devrim mücadelesi arasında, tüm bu kategoriler arasında program üzerinden de somut organik bir bağ kurmak zorundasınız. Gerçek yaşam içinde biribirinden ayrılamaz olan bu kategoriler arasında, program çerçevesinde de bir bütünlük kurmak zorundasınız. Önemli olan bu bağın kavranışı ve tanımıdır.

Biz programımıza teorik olarak alındığında bu düzende de gerçekleştirilebilir olan şeyler koyarsak programımız reformizme kayma potansiyeli taşır demek, böyle bir iddia ileri sürmek, kavrayışsızlık ürünü bir davranış olabilir ancak. Tam tersine, eğer programınız bu sorunu kendi bütünsel devrimci mantığı içinde içermez ve çözmezse, asıl o zaman fiilen reformizme kayma tehlikesi doğar. Zira programın stratejik amacına ilişkin genel devrimci hedef ve istemleri ile kendi başına yığınların kazanılamayacağını görmek, fiiliyatta bir başka platformu,(157)bir başka programı ihtiyaç haline getirir. Devrim programı kağıt üzerinde kalır ve gerçek yaşamda reformlara dayalı fiili program politik eksene dönüşür. Bu ise programla politik eylem, strateji ile taktik arasındaki bağı koparır ve ortaya dört dörtlük bir pratik reformizm çıkar.

Sorunun Demokrasi ve Devrim konulu konferansta ayrıntılı olarak tartışılmış başka yönleri de var. Burada, yığınlar için acil ve hayati önemde olan bir dizi iktisadi ve demokratik isteme ilişkin “reform” tanımını, bir teorik tanımlama olarak anlamak durumundayız. Gerçek yaşamda bunlar ancak devrim mücadelesi içinde, az-çok sisteme karşı cepheden bir mücadele perspektifi içinde elde edilebilir olan, çoğu kere de yalnızca devrimlerle elde edilebilen devrimci istemlerdir. Teorik olarak alındığında, demokratik siyasal istemlerin tümü kapitalizm koşullarında gerçekleştirilebilinir, diyoruz. Ama ekliyoruz; gerçekte bu önlemlerin hepsi kapitalizmde yalnızca eksik ve güdük olarak, çarpıtılmış ve çoğu kere içi boşaltılmış olarak, iğreti ve geçici olarak gerçekleşir. Bununla ne anlatmak istiyoruz? Az önce hatırlattığım gerçeği. Yani bu istemlerin gerçekten ve tam olarak, kalıcı bir biçimde gerçekleşmesinin ancak devrimle, sözkonusu olan kapitalist bir ülkeyse, ancak proleter devrimle mümkün olabileceğini, bu istemler uğruna mücadelelerin mutlaka bu perspektif içinde ele alınması gerektiğini anlatmak istiyoruz, bunu anlatmış oluyoruz.

Dahası var. Vardığı çağdaş gelişme aşamasında, bizzat kapitalizmin kendisi, bütün bu sorunları yeniden yeniden üreten bir iktisadi-toplumsal zemin oluşturur. Teoriye ilişkin olanla gerçek yaşama ilişkin olan bu iki gerçekliği, birarada kavramak ve anlamak zorundayız. Örneğin, işin içerisine siyaset, militarizm, kültür, diplomasi girmeden, salt iktisadi-mali ilişkiler çerçevesinde kalarak da, tekeller yeryüzüne yayılma imkanına sahiptirler. Salt iktisadi açıdan alındığında teorik olarak kimse bunun olamayacağını iddia edemez. Ama bu salt teorik iktisadi(158)bir soyutlamadır. Oysa gerçek yaşamda, toplumsal ilişkiler alanının tümü içiçedir, onları biribirinden ayırmak, tek başına varsaymak mümkün değildir.

Kapitalizm salt iktisadi ilişkiler içerisinde varolabiliyor mu? Teorik olarak alındığında, diyor Lenin, salt iktisadi ve mali araçlarla tekellerin başka ülkelerin pazarını, ekonomik kaynaklarını ele geçirmesi, bunlar üzerinde egemenlik kurması mümkündür. Ama gerçek yaşamda ekonomik araçları mutlaka siyasi, diplomatik, askeri, kültürel araçlar tamamlar. İşin içerisine baskı, tehdit şantaj vb. türden yasadışı yollar da dahil, her yol ve yöntem girer.