DİVAN-I HİKMET(12.YÜZYIL)
12.Yüzyıl’da Ahmet Yesevî tarafından yazılmış bir tasavvuf eseridir. Ahmet Yesevi ilk tasavvufçu, eseri de ilk tasavvuf eseridir. Batı Türkistan’ın Sayram kasabasında dünyaya gelen Yesevi, 7 yaşında Yesi’ye gitmiş Arslan Baba’dan el tutmuştur. Arslan Baba ölünce Buhara’ya giden Yesevi, orada Yusuf Hemedani’ye bağlanmıştır. Hemedani ölünce de onun yerine kendisi şeyh olmuştur. Bir süre sonra Yesi’ye dönerek hizmetlerine orada devam etmiştir.
Yesevilik tarikatı Ahmet Yesevi tarafından kurulmuştur. Daha sonra öğrencilerini Anadolu’ya da gönderen Yesevi, Anadolu’nun da Orta Asya gibi İslamlaşmasında etkili olmuştur.
Divan-ı Hikmet, dörtlüklerle yazılmıştır ve şiirlerine hikmet adını vermiştir. Dini-tasavvufi bilgiler şiirlerle yorumlanmıştır. Hikmet adı verilen şiirler 5-25 arasında değişen dörtlüklerden oluşur. Hece ölçüsünün 7’li veya 12’li kalıbı kullanılmıştır. Bu yönüyle eser bir hikmetler divanıdır. Her hikmet koşma tarzı kafiyelendiği için konusunu da düşünerek Anadolu’daki Tekke(tasavvuf) şiirinin ilahileri gibi düşünmek abartı sayılmaz. Dili sade olduğu için halkın anlaması kolay olmuş, böylece Yesevi dini mesajları çok kolay verebilmiştir. Yesevi, Pîr-i Türkistan(Türkistan’ın Bilge Önderi) olarak meşhur olmuştur. Divan-ı Hikmet, 2002 yılında UNESCO tarafından Dünya Tarih eseri olarak kabul görmüştür.
Ahmet Yesevi’nin hayatının bir kısmı menkıbelere dayanır. Tasavvufçuların çoğunda bu böyledir. Menkıbe, öyküsel biyografidir. Bu tür menkıbevi eserlere Menakıpname denmektedir.
Dostları ilə paylaş: |
