Türk edebiyati-10 ÜNİTE: tariH İÇİnde türk edebiyati edebiyat-tariH İLİŞKİSİ

EVEREKLİ(DEVELİLİ) SEYRANİ

Aruz ve heceyi kullanan şairlerdendir. Yine de asıl gücünü koşma, semai, destan, devriye ve nefeslerinde göstermiştir. Yaşadığı dönemdeki olayları sert bir dille hicvetmiştir. Nef’i gibi adeta gıdasını hicivlerinden almaktadır. Haksızlığa, kötü devlet adamlarına karşı sert eleştiriler getirmiştir. Tanzimat döneminin getirdiği bazı yenilikler de onun sert yergilerine maruz kalmıştır.

ÂŞIK EDEBİYATININ ÖZETİ:

1. 
   Âşık edebiyatında koşma, semai, varsağı, destan nazım biçimleri bulunur.
   
2. 
   Koşma, lirik konuları işler. Bu yönüyle gazel ve koşuklar gibidir.
   
3. 
   Semai, biçim bakımından koşma gibidir. 8’li ölçüyle söylenir.
   
4. 
   Semai, ezgisi bakımından koşmadan daha kıvraktır.
   
5. 
   Varsak Türklerinin adını verdiği nazım biçimi varsağı adını almıştır.
   
6. 
   Uzun konular için destan nazım biçimi kullanılır.
   
7. 
   16.Yüzyıl, halk şiirinin hazırlanma safhasıdır. Olgunluk dönemi 17.Yüzyıl’dadır.
   
8. 
   En çok şiir yazan Âşık Ömer, en çok varsağı yazan Karacaoğlan’dır.
   
9. 
   Karacaoğlan, her gittiği yörede bir güzele şiirler söylemiştir.
   
10. 
    Karacaoğlan yapmacıksızdır, sözünü budaktan esirgemez, sanat yapmaya tenezzül etmez.
    
11. 
    Kayıkçı Kul Mustafa, asker şairlerdendir. Yapay bir destanı vardır: Genç Osman Destanı.
    
12. 
    Köroğlu, koçaklamalarıyla bilinir; 16.Yüzyıl şairidir.
    
13. 
    Gevheri, hem aruzu hem de heceyi kullanmış, kendi adıyla anılan bir musiki makamının oluşmasına sebep olmuştur.
    
14. 
    18.Yüzyıl’dan başlayarak halk şairleri divan şiirine öykünmüşler, aruzlu şiirler de yazmışlardır.
    
15. 
    Semai’nin aruzlu biçimi de vardır.
    
16. 
    Avşar Türklerinin mağduriyetlerini savunan ve koçaklamalarıyla ünlü olan şair Dadaloğlu’dur.
    
17. 
    Rusların işgali üzerine şiir yazan kişi Bayburtlu Zihni’dir.
    
18. 
    Erzurumlu Emrah, Âşık Şenlik, Narmanlı Sümmani, Ruhsati 19.Yüzyıl’da kendi ekollerini kurmuşlardır.
    
19. 
    19.Yüzyıl’da halk şairleri divan şairleri gibi kendilerine divan tertip etmeye başlamışlardır.
    
20. 
    Everekli Seyrani ve Bayburtlu Zihni hicivde öne çıkmıştır. Dertli’nin de hicivleri vardır.
    
21. 
    Köroğlu, Kayıkçı Kul Mustafa, Karacaoğlan, Dadaloğlu, divan şiirinden etkilenmeyen şairlerdir.