TüRKÇe anlatim biÇİmleri

Yukarıda üç ilimizin Temmuz ayı sıcaklık ortalamaları verilmiştir. Sıcaklıkların farklı olmasının temel nedeni nedir?

1. 
   Batı rüzgarları
   

1. 
   Yıllık yağış miktarı
   

1. 
   Bitki örtüsü
   

1. 
   Karasallık
   

E) Enlem


15. Aşağıdakilerden hangisi Adana bölümünün bir özelliği degildir?

1. 
   İç Anadolu'dan gelen yollar bu bölgedeki Gülek
   ve Servatul boğazlarıyla güneye iner
   

1. 
   Ovalarında nüfus çok yoğundur
   

1. 
   Büyük ve verimli ovalara sahiptir
   

1. 
   Yaz ve kış nüfusu sabittir
   

E) Antalya bölümüne göre nüfus iki kat daha fazla
nüfus almıştır

18. - Etkin deprem alamdır.

65535. 
       Ortalama yükseltisi en az olan bölgemizdir..
       

65535. 
       Tarım arazisi oranı en fazla olan bölgemizdir.
       

Yukarıdaki özelliklere sahip olan coğrafi bölgemiz hangisidir?

1. 
   Karadeniz
   

1. 
   Ege
   

1. 
   Marmara
   

1. 
   Akdeniz
   

E) Doğu Anadolu

-COĞRAFYA-

55


19.



Yukarıdaki Türkiye haritasında işaretli alanlardan hangisinde aynı tür ürünün daha erken olgunlaşması beklenir?

A)l B)ll C)lll D) IV E)V

23. "Engebenin fazla olduğu yerlerde makineli tarım daha zordur." Buna göre aşağıdaki illerden hangisinde makineli tarımın yapılması diğerlerine göre daha zordur.

1. 
   Malatya
   

1. 
   Samsun
   

1. 
   Şanlıurfa
   

1. 
   Artvin
   

E) Denizli


20. Aşağıda verilen göllerden hangileri Göller yöresinde bulunmaktadır?

A) B) C) D) E)

Morgan, Eymir Beyşehir, Eğirdir Eğirdir, Nemrut Burdur, Akşehir Bolluk, Eber

21. Aşağıdaki illerin hangisinde makineli tarımın daha yaygın olması beklenir?

A) Trabzon B) Artvin

C) Giresun D) Rize

E) Samsun

22.1- Ovaların, dağların iç kısımlara kadar uzanması

2. 
   Tarıma dayalı endüstri kuruluşlarının fazla
   olması
   

2. 
   İklimin elverişli olması
   

2. 
   Sulama olanaklarının yeterli olması
   

Ege Bölgesi'nde endüstri ürünlerinin bol olmasında yukarıdakilerden hangisi etkilidir?

1. 
   II
   

1. 
   III ve IV
   

1. 
   Ivelll
   

1. 
   IV
   

E) I

'o

vc

LU

o

ÇÖZÜMLER

1. Denizin ılımanlaştırıcı etkisi ve nem oranının îazlalığı mevsimler arasındaki sıcaklık farkının az olmasını sağlamıştır. Bütün kıyı bölgelerimiz için ortak olan özellîk, d9nize kıyıları olması n9deniyle yaz ve kış sıcaklık farklılıklarının az olmasıdır.

(Cevap D)

Sinop'ta Cam, Karabük ve Ereğli'de Demir-Çelik; Turhal, Çarşamba, Çorum, Merzifon, Kastamonu'da şeker; Samsun vb Tokat'ta sigara sanayi gelişmiştir. Ancak otomotiv sanayi İstanbul, Gebze, Adapazarı, İzmir ve Adana gibi sanayi bölgelerinde kurulmuştur.

(Cevap D)

3. Soruda verilen beş ifade de doğrudur. Ancak V.

ifadeye ek olarak, Karadeniz Bölgesinin çay ve fındık
üretiminde de Türkiye'de birinci olduğunu
söyleyebiliriz.

(Cevap E)

4. Endüstrinin enerji kaynağı olan taş kömürünün B.
Karadeniz'dB çıkarılması doğru cevaptır. Demir-çelik
endüstrisinde ham madde ve enerji kaynağının
nakliyesinin çok masraflı olması sebebiyle işietmeler
geneilikle ham madde yataklarına yakın yerlerde
kurulur.

(Cevap E)

5. Marmara Bölgesi zeytinde Edremit ve ayvalık;
Otomotivde İstanbul, Adapazarı, G9bz9 ve Bursa;
İpekli dokumada Gemlik ve Bursa; KonsBrvede ise G.
Marmara'daki üretimi ile Türkiye'deki toplam
üretimleri üzerinde söz sahibidir. Ancak tütün üretimi
ve sanayisinde Samsun ve Tokat ile Karadeniz, İzmir
İİ9 Ege Bölgeleri Türkiye'de söz sahibidir.

(Cevap B)

56-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISİ-


6. Türkiye üzümlerinin %39'unu, sığla yağının %100'ünü (Marmaris'te), İncirin %82'sini Ege bölgesinden elde ederiz.

(Cevap C)

14.Türkiye'de en fazla gölün bulunduğu bölge Akdeniz Bölgesi'dir. Beyşehir Gölü, Eğridir Gölü, Burdur Gölü ve Acıgölden oluşan alana "göller yöresi" denir.

(Cevap E)

7. Gediz nehri Manisa-Kütahya arasında doğup
Gediz'de Ege Denizine dökülür. Ege Bölgesi nehridir.

(Cevap B)

8. Antiklinal harici diğer yer şekilleri çökme sonucu
meydana gelmişlerdir. Horst ve graben çökmenin
direk sonucudur. Delta ovaları ve Menderesler
çöküntülerin verdiği düzlükle oluşmuşlardır. Antiklinal
ise bir kıvrım şeklinin unsurudur ve Ege bölgesi
jeomorfolojisine uygunluk göstermez.

(C9vap D)

15. Çukurova'daki pamuk işçilerine olan ihtiyaçtan dolayı
Adana Bölümü Türkiye'nin en fazla mevsimsel göç
alan bölümüdür.

(Cevap D)

16. Don olayının en çok yaşandığı yer Kars'tır. Kars-
Sarıkamış'ta 90 bin askerimizin donarak öldüğünü
hatırlayınız. İstanbul'un yıllık yağış miktarının
Diyarbakır'dan fazla olduğu da bilinirse doğru cevap
bulunabilir.

(Cevap A)

9. Karadeniz ve Akdeniz kıyı kesimleri sıcaklık, yağış miktarları ve yağış rejimleri yönüyle farklılık gösterir. Bu da tarımsal etkinliklerin farklı olmasını sağlar.

(Cevap E)

17. Sıcaklığın kademeli olarak güneyden kuzeye doğru azalması bize enİ9min etkisini gösteriyor.

(Cevap E)

10. Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde ve dağların kıydan duvar gibi yükseldiği yerlerde falezler görülür. Ege Bölgesi enine kıyı tipi özelliği gösterir V9 kıyı denizden yüksek değildir, bu yüzden falezler görülmez.

(Cevap D)

18. Soruda verilen bilgiİ9ri incelediğimizde bu bölgenin Marmara Bölgesi olduğunu görürüz.

(Cevap C)

H.Verilen bilgiter Ege Bölgesini yansıtmaktadır. Bu özelliklerin her biri Ege bölgesinin diğer bölgelerden kesin ayırt edici özelliğidir.

(C9vap A)

12. Soruda verilen iklim özellikleri Akdeniz iklimine aittir.
Antalya dışındaki iller yukarıda yazılı iklim özelliklerini
yansıtmamaktadır.

(Cevap D)

13. Marmara Bölgesi ortalama yükselîinin 200 m'den
daha az olduğu, Türkiye'd9 yüksekliğin en az olduğu
bölgedir. Ege Bölgesi'nde ise kıyı kesimlerinde
yüksekliğin az olmasına karşın, iç kesimlerinde
yükseklik 800-1000 m arasındadır.

(Cevap A)

19. Kuzey yarım kürede tarım ürünlerinin olgunlaşma dönemi güneyden kuzeye doğru bir sıra izler. En güneyde olan yer ise II numara İİ9 gösterilmiştir.

(Cevap B)

20. Batı Toroslar yayının kuzey bölümünde çok sayıda
göl y9r alır. Buraya göller yöresi denir. Bu yörede;
Beyşehir, Burdur, Suğla, Kovada, Acıgöl, Balda ve
Yarışiı gölleri bulunur.

(Cevap B)

21. Makineli tarıma en elverişli yerler düz alanlardır.
Trabzon, Artvin ve Rize gibi illere göre Samsun
oldukça düz bir yapıya sahiptir. Çarşamba ve Bafra
ovaları genişliği V9 düzlüğü ile makineli tarıma uygun
ovalardır.

(Cevap E)

-COGRAFYA-

57







ÇIKMIŞ SORULAR ve ÇÖZÜMLERİ

22. Bu bölgemizde endüstri ürünlerinin bol olmasında;

a) Bu ürünlerin yetişebilmesi için uygun klimatik

(iklim) koşulların bulunması

b) Bu ürünlere gereksinim duyan V8 hammaddesi bu

ürünlere dayanan endüstri kuruluşlarının fazla olması
etkili olmuştur.

(Cevap B)

1. Türkiye'de aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisinin yoğun olarak yetiştirildiği yerler kıyı kesimlerinde degildir? (99 DMS OÖ)


A)Çay

C) Şekerpancarı

E) Zeytin

B) Turunçgil D) Fındık

23. Eng^besi en fazla olan ilimizde makineli tarım yapmak daha güç olacaktır. Verilen iilerimizden Artvin en fazla engebeye sahip olan ilimizdir. Ve bu nedenle makineli tarım zordur.

(Cevap D)

llıman kuşağın nemli ve serin yerleri şeker pancarı tarımına en uygun yerlerdir. Yetişme döneminde çok nem ister. Olgunlaşma döneminde ise yağış istemez. Kıyı bölgelerdeki ovalarda daha değerli endüstri bitkileri ekildiğinden şeker pancarı tarımı yapılmaz. Daha çok iç bölgelerde üretilir. İç Anadolu Bölgesi üretimin % 42'sini karşıiar.

(Cevap C)

o

o

V) (Ti CL

2. Aşağıdaki haritada, bir tarım ürününün Karadeniz Bölgesi'nde yetiştirildiği başlıca yerler gösterilmiştir.

Q

LU

>

Bu ürün aşağıdakilerden hangisidir? (99 DMS OÖ)

A) Haşhaş B) Tütün

C) Buğday D) Mercim^k

E) İncir

Sigara endüstrisinin hammaddesi olan tütün kıraç arazide yetişir. Çimlenme döneminde bol su ister. Büyüme döneminde sıcak ve güneşli havaya ihtiyaç duyan bir üründür. Türkiye'deki tütün üretiminin %23'ü Karadeniz Bölgesi'nden sağlanır. Karadeniz Bölgesi'nde tütün üretiminin en çok yapıldığı yerler Orta Karadeniz Bölümü, Niksar ve Erbaa (Tokat) ovalarıdır.

(Cevap B)

58-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-

3. Karadeniz Bölgesi'nde kağıt endüstrisinin bulunduğu merkezler aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? (99 DMS OÖ)

1. 
   Çatalağzı - Samsun
   

1. 
   Karabük - Çorum
   

1. 
   Ereğli - Amasya
   

1. 
   Aksu - Çaycuma
   

E) Sinop - Bafra


6.


Karadeniz bölgesinde kağıt endüstrisinin bulunduğu

yerler;

Aksu - Giresun

Çaycuma - Zonguldak

Taşköprü - Kastamonu

Şıklar incelendiğinde D seçeneğindeki Aksu -

Çaycuma kağıt endüstrisinin bulunduğu yerler

içerisine girmektedir.

(Cevap D)


4. Turunçgillerin Akdeniz Bölgesi'nde fazla ⁷ yetişmesinde aşağıdakilerden hangisi etkilidir? (99 DMS ÖL)

1. 
   Yüzey şekilleri
   

1. 
   Akarsu rejimi
   

1. 
   Akarsu ağı
   

1. 
   İklim
   

E) Jeopolitik yapı


Turunçgiller (Nar9nciy9): Portakal, mandalina, greyfurt, turunç gibi m^yvelerdir. Akdeniz ikliminin özelliklerine uyum göstermiştir. Yetişmek için kış ılıklığı ister. Dona karşı dayanıksızdır. Yaz mevsiminde sulamaya gerek duyar. Kış mevsiminde meyveleri olgunlaşır. Üretimin % 9O'ı Akd^niz Bölgesi'nde (İçel, Antalya, Adana ve Hatay) gerçekleşir.

(Cevap D)

5. Doğu Karadeniz Bölümü'nün kıyı kesimi ile iç kesimi aşağıdakilerin hangisi bakımından benzerlik gösterir? (99 DMS L)

1. 
   Yıllık yağış miktarı
   

1. 
   Dağların uzanış yönü
   

1. 
   Nüfus yoğunluğu
   

1. 
   Yetiştirilen tarım ürünleri
   

E) Ekonomik etkinlikler

Doğu Karadeniz Bölümü'nde dağlar doğu-batı
yönünde V9 kıyıya paralel uzanır. Kıyı ile iç kesimler
arasında dağların uzanış yönünde değişiklik
olmazken, dağların kıyıya paralel uzanması kıyı ile iç
kesimler arasında iklim değişikliğine neden
olmaktadır. (Cevap B)

Aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisinin Türkiye'deki toplam üretiminde Ege Bölgesi'nin payı yaklaşık %80'dir? (99 DMS L)

C) Limon

A) Pamuk B) Ayçiçeği D) Üzüm E) İncir

İncir soğuğa dayanıklı olmadığından Akdeniz İkliminin görüldüğü alanlarda yetiştirilir. Türkiye incir üretiminin %80'i Ege Bölgesi'nde yetiştirilir.

(Cevap E)

•*

ız	(20
o	\C\J
>-
	A)
Ui C£>	B)
O
O C*l	C)
o	D)

Doğu Karadeniz dağlarının Karadeniz kıyılan boyunca uzanması, bu kıyı kesiminin aşağıdaki özelliklerinden hangisi üzerinde etkili değildir? (2000 DMS)

Doğal limanların az olması

Yıllık yağış tutarının fazla olması

Tarım alanlarının sınırlı olması

Kıyı boylarında nüfus yoğunluğunun fazla

olması

Kıyı balıkçılığının gelişmiş olması

E)

Karadeniz'de dağların kıyıya paralel uzanması sonucunda:

65535. 
       Falezli kıyı tipi oluşmuştur. Bölgenin kıyı kesimi ile
       iç kesimi arasında ulaşım zorlukları görülmektedir.
       

65535. 
       Bölgenin kuzeye bakan yamaçlarında, yamaç
       yağışları artmıştır.
       

65535. 
       Kıyı kesim ile iç kesim arasında önemli iklim
       farklılıkları ve buna bağlı olarak da tarımı yapılan
       ürün çeşidinde değişiklikler görülmektedir.
       

65535. 
       Kıyıların fazla girintili çıkıntılı olmamasına yol
       açmıştır. Bu yüzden kıyılarda doğai limanlar azdır.
       

65535. 
       Kıyı ile iç kısımlar arasında tabii ve beşeri
       bakımdan farklılık vardır.
       

65535. 
       Dağlık ve engebeli olması tarım alanlarının az ve
       dağınık olmasına yol açmıştır.
       

Buna göre; kıyı balıkçılığının gelişmiş olmasında dağların kıyı boyunca uzanmasının etkisi yoktur.

(Cevap E)

-COGRAFYA-

59

A) B) C) D) E)
8.

9.

Aşağıdaki bölümlerden hangilerinde, sisli ve bulutlu ortamlarda yetişen ladin, şimşir, fındık gibi bitkiler en yaygındır? (2000 DMS)

Doğu Karadeniz İç Batı Anadolu Güney Marmara Orta Fırat Yukarı Sakarya

Sisli ve bulutlu ortamlarda yetişen lâdin, şimşir ve fındık gibi bitkiler Doğu Karadeniz'de daha yaygındır.

(Cevap A)

Antalya bölümü ve Ege Bölümünün kıyı kesimlerinde iklimin benzerlik göstermesine karşın Ege Bölümünde tarımsai etkinliklerin daha yoğun olması, Ege bölümünün aşağıdaki özelliklerinden en çok hangisiyle ilgilidir? (2000 DMS)

11.1. Karadeniz

2. 
   Marmara
   

2. 
   Güneydoğu Anadolu
   

2. 
   İç Anadolu
   

Yukarıdaki bölgelerin hangileri ortalama yükselti bakımından birbirine en vakmdır? (2000 KMS)

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) II ve IV

E) lllvelV

65535. 
       Marmara Bölgesi ortalama yükseltisi en az olan
       bölgemizdir.
       

65535. 
       Güney Doğu Anadolu Bölgesi yer şekilleri 500-
       800 metre arasında yükseltiye sahip sade bir
       bölgedir.
       

Marmara Bölgesinin ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinin Ortalama yükseltileri birbirine en yakındır.

(Cevap C)

1. 
   Ovaların geniş yer tutmasıyla
   

1. 
   Yıllık yağış tutarının daha fazla olmasıyla
   

1. 
   Güneş ışınlarının düşme açısıyla
   

1. 
   Enlem farkı olmasıyla
   

E) Demiryolu taşımacılığının gelişmiş olmasıyla

"ü cc aı Q tn

(fl


Ege Bölgesi'nde, tarım en önemli gelir kaynağı olma özelliğini korumaktadır. Bunda verimli alüvyal ovaların geniş yer tutmasının ve iklim şartlarının büyük etkisi vardır. Ayrıca Ege Bölgesinde yetişen bitkiler karlılığı yüksek olan endüstriyel bitkilerdir.

(Cevap A)