TüRKÇE Özne (İşi yapan, üstlenen)
Yüklə 1,32 Mb.
|
o Q u> o o 18. Tam dolu bir kovadan 5 tas su alındığında kova-nın — 'i boşalmaktadır. Bu kovaya yarısı doluy- ken 5 tas su konulduğunda kovanın yüzde kaçı boşkahr?(2001KPSS) A) 25 B) 30 C) 35 D) 40 E) 45 
x litre x - 5 Tas = | x — | => 5 - = 5 tas 5 - + 5Tas = ?, 2 = 5 Tas Q0x —=90.000.000 TL olur. 100
= 1 Tas
25 (1 Tas havuzun 25'te birini dolduruyormuş.)  17. Gürsel Servefin bugünkü yaşında iken, Servet 8 yaşında idi. Gürsel bugün 22 yaşında olduğuna göre, Servet bugün kaç yaşındadır? (2001 KMS)
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16 — +#■— = — => % 701 dolu 2 26 10
Bizden boş kısmı istediğinden %30'u boş kalacaktır. (Cevap B)
-MATEMATIK- 43  19. Hiç durmaksızın yol alan bir araç A'dan B'ye saatte Vi km hızla gitmiş, B'den A'ya saatte V2
k  m hızia dönmüş ve bu gidiş dönüşü 10— saat-
0
V p II araç B'den A'ya kaç saatte dönmüştür? (2001 KPSS) A) 5 B) 6 C) 7 D) Ş E) Ş 20. Pazartesi 1. gün olarak alındığında 500. gün hangi gün olur? (2001 KPSS) A) Pazartesi B) Salı C) Çarşamba D) Perşembe E) Cuma
Pazartesi 1. gün ise 500. gün 1 hafta 7 gün olduğuna göre, (mod7) olacaktır. V2
olur.
(Cevap C) = V-t 1 '1 \ gidiş geliş yol değişmez
V2.t2
Xgidiş - Xgeliş Vi.ti=V2.t2 ti +12 = 10- = — saat — = — ise 5 5 V2 11
-> 71 hafta yani 497 gün sonra yins pazartesi olur. O zaman 498. gün 499. gün
Salı Pazartesi 15V9 .t,=V,J 52
 15V2.t1_52.V2
— Vo .1-1 11 5 15V9t 2t, 1  1 1 5
(11)
22 52V. 11 - => ti =— saat (gidiyor) 5 5 21. Bir öğrenci cebindeki parayla 23 tane kalem alırsa cebinde 5 500 000 TL, 26 tane kalem alırsa 1 000 000 TL kalmaktadır. Bu öğrencinin cebin-deki para kaç TL'dir? (2001 KPSS) A) 36 000 000 b) 38 000 000 C) 40 000 000 d) 42 000 000 E) 44 000 000 D- j ı- ■• * j— a * 52 22 30 n Bızden gelışı ıstedığınden t2 = = — = 6 saatte gelir. (Cevap B) 23 Kalem + 5 500 00 = 26 kalem + 1 000 000 4 500 000 _ 3 kalem 3 ~ İ3 1 kalem = 1 500 000 lira ise Cepteki para 23 . (1 500 000) + 5 500 000 = 40 000 000 lira. (Cevap C)
44- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-  22. Mehmet bir işi yalnız başına, Hasan'dan 4 saat daha fazla sürede bitiriyor. İkisi birlikte çalıştıkla-rında aynı işi 2 saat 40 dakikada bitirdiklerine gö-re, Hasan yalnız başına bu işi kaç saatte bitirir? (2001 KPSS)
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 24. Hangi sayının — 'si üç basamaklı en küçük doğal sayının - 'ine eşittir? (2002 KPSS) A) 65 B) 60 C) 45 D) 40 E) 35 Mehmet x +4 Hasan x sürede bitirsin. Hangi sayı = x olsun. — — 100 — ^ basamaklı en küçük doğal sayı 2~ '5 2 8 ikisi birlikte: 2 saat 40 dakika = 2- = - saatte bitiri- 3 3 yorlar.
1 1 _ı x x + 4 8 x+4+x 3 ~
*=20 2 x = 40
(Cevap D) 16x + 32 = 3x2 + 12x => 3x2 - 4x - 32 = 0 3x 8 x -4
(3x + 8) (x - 4) = 0 => x = — veya x = 4 dür. x = — olamayacağından x = 4 dür. (Cevap B) z: o
w ÜJ § 25. Üç sayının toplamı 425'tir. İkinci sayı birinci îi sayıdan 25 eksik, üçüncü sayıdan ise 50 fazladır. S Bu sayıların en küçüğü kaçtır? (2002 KPSS) A) 175 B) 155 C) 150 D) 120 E) 100 23. Bir manav kilosu x liradan y kilo muz alıyor. Muzun 5 kilosu çürük çıktığına göre, 1 kilo muz kaç liraya mâl olmuştur? ((2001 KMS) KPSS)
xy A) B) C) xy x x + 5 y-5 E) D) xy y + 5
xy y x liradan y kilo muz alınırsa x . y lira verir. 5 kilo çü-
olur. x-y (y-5) rükçıkarsa Maliyet = Bu üç sayı x, y, z olsun. x - 25 = y = z + 50 ve x + y + z = 425 ise x = y + 25 y + 25 + y + y - 50 = 425 z = y - 50 3y - 25 = 425 3y = 450
x = 150 +25 = 175 y = 150 z = 150 -50 = 100 En küçük 100 dür. (Cevap E) (Cevap D) -MATEMATIK- 45
ÇIKMIŞ SORULAR ve ÇÖZÜMLERİ 3. Markaları farklı iki çamaşır makinesinin satış 3 fiyatları oranı — 'tir. Satış fiyatı üzerinden, ucuz 0 olana % 50, pahalı olana % 30 zam yapıldığında bu oran kaç olur? (2002 KPSS) A) Ahmet; Yelda'dan 5 yaş küçük, Mehmet'ten ise 21 yaş büyüktür. Yelda bugün 42 yaşında oldu-ğuna göre, 2 yıl sonra Ahmet ile Mehmet'in yaş-ları toplamı kaç olacaktır? (2002 KPSS) A) 60 B) 57 C) 53 D) 37 E) 21 2 yıl sonra Ahmet = Yelda - 5 Ahmet = Mehmet + 21 Yelda 42 ise Ahmet = 37 + 2 = 39 Mehmet = 16 + 2= 18 (Cevap B) 57
B) — D) 11
12 13 1. E) 12 10 9 Ucuzolan 300 x L olsun Pahalı olan 500x Ucuz olana % 50 zam 450x _ 9 Pahalı olana % 30 zam 650x 13 (Cevap A) Bir sınıftaki kitap almak isteye öğrenciler 2500'er lira topladıklarında 5000 lira eksik, 3000'er lira topladıklarında 5000 lira fazla paraları oluyor. Sı-nıf mevcudu kaçtır? (2002 KPSS) A) 28 B) 26 C) 24 D) 22 E) 20 cr UJ Q Cfi
cn a. o UJ > Sınıfta x öğrenci olsun. 2500x + 5000 = 3000x - 5000 10000 = 5Ö0x x = 20 kişi 2. Maliyet fiyatı üzerinden % 25 kârla satılan bir malın maliyet fiyatının, satış fiyatına oranı kaçtır? (2002 KPSS)
(Cevap E) 5. 250 m2lik bir bahçe 2 işçi tarafından 5 saatte çapalandığına göre, 1500 m2 lik bir bahçe 3 işçi tarafından kaç saatte çapalanır? (İşçilerin çalış-ma hızları aynıdır) (2002 KPSS) A) 20 B) 22 C) 30 D) 35 E) 40 Maliyet fiyatı = 100xolsun. Satış fiyatı % 25 kârla = 125x Orantı kuralım. 6 /250 m2 -> (2 işçi -» 5 saat) = 10 saat çalışır katı l
\1500 m2 -> (3 işçi -» x saat) = 60 saat çalışır. Maliyet 100x 4
  Satış fiyatı 125x 5
x = 20 saat (Cevap B) (Cevap A) 46- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGİSI- 6. Bir otomobil K kentinden L kentine saatte 80 km hızla gitmiş, 60 km hızla geri dönmüştür. Dönüş süresi gidiş süresinden 1 saat fazla olduğuna göre, K ve L kentleri arası kaç kilometredir? (2002 KPSS)
A) 200 B) 240 C) 280 D) 360 E) 380 Kız Erkek Toplam 3x 4x 7x 3x = 21 => x = 7 olur. Toplam öğrenci sayısı 7 . 7 = 49 bulunur.
(Cevap C)   > 80 km 60 km <
80t = 60 (t +1) 3 saat gidiş 80t = 60t + 60 4 saat geliş 20t = 60 t = 3 saat x = 80 . 3 = 60 . 4 = 240 km (Cevap B) 7. Özge'nin yaşı, babasının yaşının — katıdır.
A) 6 B) 8 C) 10 D) 11 E) 12 Özge Babası 2x 11x 2x + 36 = 11x olduğundan x = 4 ve Özge'nin yaşı 2 . 4 = 8olur. (Cevap B)
Bir iskeleden K'ye 30, L'ye 60, M'ye 90 dakikada bir vapur kalkmaktadır. Bu üç vapur iskeleden ilk kez saat 8.30 da aynı anda hareket etmektedir, Bu üç vapur, ikinci kez saat kaçta aynı anda hareket edecektir? (2003 KPSS) A) 11.00 B) 11.30 C) 12.00 D) 12.30 E) 13.30
180 Bu üç vapur 180 dakikada bir, birlikte hareket etmek-tedir. = 3 saat olur. 60 İkinci kez birlikte, 8.30+ 3.00 = 11.30 daha-reket ederler. (Cevap B) 20 kg tuzlu sudaki tuz oranı ağırlıkça % 16 dır.
A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 3,5 E) 4 16 8. Bir sınıfın yoklama listesinden rasgele okunan bir ismin erkek öğrenciye ait olma oiasıhğı - dir. Bu sınıfta 21 kız öğrenci olduğuna göre, toplam kaç öğrenci vardır? (2003 KPSS) A) 35 B) 42 C) 49 D) 63 E) 70 3,2 Tuzmiktarı: 20- 100 Tuz miktarı değişmediğinden 3 2 1
20-x 5
(Cevap E) -MATEMATIK- 47  11. Bir araç gideceği yolun yarısını gittikten sonra, hızmı 2 katına çıkarıyor.
Araç bu yolun tamamını 9 saatte gittiğine göre, yolun ikinci yarısını kaç saatte gitmiştir? (2003 KPSS) A) 7 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 13. A sayısı B sayısının %25 i, B sayısı da C sayısının °/o 12 sidir.
A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 37 25 İACİ yolunu — saatte,
Yolun ikinci yarısını 3 saatte almıştır. (CevapD)
"ü £T UJ O co A= B- B= C-
12 100 (Cevap A) o UJ > 10..
12. Ayşe bir işi, Esra'nın bitirdiği sürenin yarısı kadar 14. Bir malın alış fiyatının 4 katı, satış fiyatının —üne sürede bitirebilmektedir. . . eşıttır.
Aynı işi ikisi birlikte 2 günde bitirdiklerine göre, Esra tek başına kaç günde bitirebilir? (2003 KPSS)
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 Buna göre, bu mal % kaç kârla satılmaktadır? (2003/2 KPSS) A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 40 işı: x günde 2x günde x: alış fiyatı y: satış fiyatı
_L J_-_L x 2x 2 (2) (1) (x) 10 12 4x= —y =>y= —x 3 y y 10 2+1=x 3=x Esra işi 2.3 = 6 günde bitirir. 12 2x 20x Kar = y-x = —x-x = — =— 10 10 100 (Cevap B)
(Cevap C) 48- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- 15. Bir mal, bakkalda (2a - 5 000 000) TL ye, markette ise (5a -14 000 000) TL ye satılıyor.
Bakkal ve market bu malı aynı fiyattan satın alıp kârla sattıklarına ve bakkalın kârı marketinkinden fazla olduğuna göre, a hangi değerler arasında-dır? (2003/2 KPSS)
0 2,5 .106< a<2,8 .106 2,5 .106 < a < 3.106 E) 2,8 .1066 Yol: A km olsun. A A 1 saatte — km yürür ve — km koşar. x y t saat yürürse t. — km x t saatte koşarsa t. — km gider. y A A x-v t. — +t. — =Adan t=—— x y x + y Alış :xTLolsun. Bakkal:2a-5 000 000-xTL Market: 5a -14 000 000 - x TL kâr eder. 2a - 5 000 000 - x < 5a - 14 000 000 - x 3a < 9 000 000 a < 3 000 000 2a - 5 000 000 > 0 dan a > 2,5 .1 000 000 5a - 14 000 000 > 0 dan a > 2,8 .1 000 000 2,8 106 (Cevap E) o > fi2 'a m p Toplam süre 2t = —— dir. x + y (Cevap C)
16. Engin, yürüyerek x saatte aldığı yolu koşarak y saatte alıyor.
Engin bu yolu, bir süre yürüyüp sonra avnı süre koşarak toplam kaç saatte alır? (2003/2 KPSS) x + y B) C) 2xy x 2x + 2y xy xy E) 2x + 2y D)
17. Tek başlarına, aralıksız çalışarak Ahmet I. işi ve II. işi, Burak ise III. işi bitiriyor. (2003/2 KPSS) Buna göre, Ahmet, Burak'tan kaç saat fazla ça-hşmıştır? (2003/2 KPSS) A) 7 B) 9 C) 11 D) 13 E) 17 -MATEMATIK- 49 Ahmet, I ve II. işi 6 + 8 = 14 saatte, Buraklll. işi 3 saatte bitirir.
Ahmet, 14-3 = 11 saat Burak'tan fazla çalışmıştır. (Cevap C) Ahmet 6 günde I. işi, 3 Burak 6 günde III. işi bitirir ve II. işin - ünü ya- 4
par. ü kalır. İkisi birlikte II. işi, 18. Ahmet ve Burak birlikte çalışarak I. işi a, II. işi b, işi c saatte bitiriyor. (Cevap E) Ui co
111 8 .. . 1 — = —+— =^> x = - gunde ve - unu ıse x 8 4 3 4 8 1 2 ... = — gunde yaparlar. 3 4 3
2 20 Uç işi 6 + — = — günde bitirirler. O ö (Cevap C) V2 2  0. İki araçtan biri, ABC eşke-nar üçgeni şeklindeki bir pistin A köşesinden, [AB] yönünde, vi hızıyla diğeri aynı anda, aynı köşeden [AC] yönünde, V2 hızıyla hareket ediyor.
Bu iki araç ilk kez [BC] üzerinde D noktasında karşılaştıklarına ve İBDİ =3İDC| olduğuna gö- re, — oranı kaçtır? (2003/2 KPSS) v2
A) -5
4k  19. Ahmet I. işte çalışırken, Burak III. işi bitirip ara ver-meden II. işte çalışıyor. Ahmet I. işi bitirdikten he-men sonra Burak ile birlikte II. işte çalışıyor.
Çalışmaya aynı anda başladıklarına göre, ikisi bu üç işi toplam kaç saatte bitirir? (2003/2 KPSS) D) 125 E) 7 ' 15 ' A) * B) ü C) ™ 2 3 3 C) B) - 5
. .. 7k 5k zamanlar eşıt = — = — Vi V2
— = - olur. V2 5 4k D) 9- E) H 7 7 3 50- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 3 21. -i suyla dolu olan bir havuza 200 litre daha su akıtılınca havuzdan 70 litre su taşmıştır. Buna göre, havuzun tamamı kaç litre su alır? (2003/2 KPSS) A) 300 B) 325 C) 375 D) 400 E) 450 23. Bankaya yatırılan paranın bir yılda yıllık %32 faiz oranı a milyon TL'dir. Yıllık %24 faiz oranı üze-rinden ise (a-24000 000)TL'dir. Bankaya yatırılan para kaç TL'dir? (2004 KPSS)
E) 200 000 000 Havuz: x litre 3x + 200 = x + 70 130=— ise325 = x 5 (Cevap B) A) D) B) E) 22. Ali a günde, Bekir b günde, ikisi 3 günde bir işi bitirmektedirler. Buna göre a'nın eşiti kaçtır? (2004 KPSS) C) 2b b + 2 b-2 2b b-2
b + 3 3b b A.n.t 1ÖÖ" Faiz Formülü: F = A: Anapara n: Faiz oranı t: Zaman Buna göre; Ax32x1
100 R=a = Ax24x1 100 F2 = (a-24.000.000) = o Ç/5 ui 1. denklemi 2. denklemde yerine koyarsak 32A-24.000.000= 24A 100 100
= 24.000.000 Ali 1 gündeişin —'sını a Bekir 1 günde işin - 'sini yapıyor. b İkisi birlikte ve 3 günde işin tamamı bitiyor ise;
8A = 24.000.000 100 A = 300.000.000 — + — I.3 = 1 ifadesi elde edilir. b (Cevap C) ]_ a_]_ J__J L a b 3 a 3 b (b) (3) 1 _b-3 a~ 3b 3b b-3
(Cevap E) -MATEMATIK- 51 80x - 80x. 64x = 40.000.000 24. AB = 12 |CD| = 8 A ile C noktasından aynı anda hareket eden iki araç birbirine doğru gittiklerinde B noktasında, aynı yönde hareket ettiklerinde D noktasında karşılaşıyorlar. Buna göre; x = ? (2004 KPSS) A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 Birim zamanda alınan yolların uzunluğunu orantılar- 12 20 + x sak — = -—- => 20x + x2 = 96 x 8 ^x2 + 20x-96 = 0 x=24 x -4 x2 + 20x - 96 = (x + 24) (x - 4) = 0=> x = 4 Ö2 'CD cr UJ o w m CL (Cevap A) 25. Mehmet'in parası Emine'nin parasının - 'i kadardır. — Emine Mehmet'e 42 000 0000 verince paraları e-şit oluyor. Mehmet'in başlangıçtaki parası ne ka-dardır? (2004 KPSS) 26. Bir malın satış fiyatı önce %20 indiriliyor sonra etiket fiyatı üzerinden tekrar %20 indirim yapıldı-ğında mal 40 000 0000 TL'ye satılıyor. İlk alış fi-yatı kaç TL'dir? (2004 KPSS) A) 55 000 000 B) 57 500 000 C) 60 000 000 D) 62 500 000 E) 65 000 000 ÇÖZÜM: Malın ilk satış fiyatını 100x kabul edelim. ilk indirim- 20 ÎÖÖ = 80x olarak den sonraki fiyatı 100x - 100 : bulunur.
80x üzerinden yapılan 2. %20'lik indirim sonunda fi-yat _20_ 100 = 64x olarak hesaplanır. 64 alışfiyatı 100x = 62.500.000 = 625.000 (Cevap D) B) 1 0000 000 D) 14 000 000 A) 8 000 000 C) 12 000 000 E) 16 000 000 Mehmet'in parasını M ile gösterelim Emine'nin parasını E ile gösterelim 8M = Eveya |M=- E - 42.000.000 = M + 42.000.000 => E - M = 84.000.000 I. denklemden son elde edilen denklemde yerine ko-nulursa 8M - M = 84.000.000 7M = 84.000.000 M = 12.000.000 bulunur. (Cevap C) "S 27.
41 öğrenci bulunan bir servis otobüsünden 10 kız 10 erkek inince geriye kalan erkek öğrencile-rin sayısı, geriye kalan kız öğrencilerin sayısının 2 katı oluyor. İlk durumdaki kız öğrencilerin sayı-sı kaçtır? (2004 KPSS) A)17 B) 18 C)23 D) 25 E) 27 Erkek = E, Kız = K ile gösterirsek 41 - 20 = 21 geriye kalan öğrenci sayısı Erkek öğrenci Kız öğrenci 2K K ~
2K + K = 21 3K = 21 K = 7 son durumdaki kız öğrenci sayısı İlk durumdaki kız öğrenci sayısı = 10 + 7 = 17 olur. (Cevap A) 52- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 28. 25 YKR ve 1 YTL den oluşan 50 adet madeni para boş bir kumbaraya atılıyor. Bu kumbara-da toplam 35 YTL para biriktiğine göre; kum-barada kaç adet 1 YTL vardır? (2005 KPSS)
A)30 B)24 C) 18 D) 15 E) 10 elmalara x, portakallara y diyelim. x+y = 72 2 2x
elmaların —'i — 25YKR=- YTLolur. 4 25 YKR -> x tane 1 YTL -> y tane olsun. x+y = 50 tane 1 V portakalların — 'ü — dür. Satılanları çıkaralım. 4 4
x — +y = 35 YTL biriken para 4 alt alta toplayıp yok etme metodunu kullanalım.
^ = 15
4 x = 20 olur. x + y = 50 tane 20 + y = 50 y = 30 olur. 1 YTL'den 30 tane vardır. (Cevap A) ■z. o A) UJ satılınca kasada kalan elma ve portakallar birbirine eşit oluyor. 3x 3y x y 4x 5 ~ 4 5~4 5 x + y = 72 x = 40 olur. (Cevap B)
A(B+C) .. B+C 100(B+C) A 100A 100 100(A + B) 29. Bir kasada toplam 72 adet elma ve portakal var-
2 1
dır. Bu kasadan elmaların -'si, portakalların — 'i 5 4 satılıyor. Son durumda kasada bulunan elma ve porta-kal sayısı birbirine eşit olduğuna göre; baş-langıçta kaç tane elma vardır? (2005 KPSS) A)36 B)40 C)42 D) 56 E) 72 Toplam para: A YTL, Harcanan para: B+C
100 x A B + C D x = olur. (Cevap A) -MATEMATIK- 53 31. Eda'nın yaşı 13, annesinin yaşı ise 37'dir. Kaç yıl sonra Eda'nın yaşı ile annesinin yaşı top-lamı, Eda'nın bugünkü yaşının 6 katına eşittir? (2005 KPSS)
A)35 B)24 C) 18 D) 14 E) 10 Edanınyaşı 13 Annesinin yaşı 37 t yıl sonra 13 +1 ve 37 +1 olurlar. Toplamları 13 +1 + 37 +1 = 50 + 2t 50 + 2t = 13 . 6 2t = 78 - 50 t = 14olur. (Cevap D) f = A. n . t formülünden işlemi yaparız. % 30 faizle 1 yıllığına;
32. Ali parasını 1 yıllığına %30 basit faizle bankaya yatırmaktadır. Eğer Ali parasını % 45 basit faizle bankaya yatırsa idi 90 YTL fazla faiz kazanacaktı. Buna göre Ali'nin başlangıçta kaç parası var-dır? (2005 KPSS) A)360 B)400 C)600 D) 720 E) 800 cc m o C/3
tn D.
(Cevap C)
54- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
CUMHURİYET DÖNEMİ CUMHURİYET'İN İLANI Mustafa Kemal, 1921 Anayasası'nın ilk maddelerinde yer alan "Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir." ve "Milli iradeyi millet namına temsil eden tek yetkili organ Türkiye Büyük Millet Meclisidir." ifadelerini "cumhuriyet" olarak yorumlamıştır. 26 Ekim 1923'te ortaya çıkan bir hükümet buhranı sonucunda Baş vekil Ali Fethi Bey Hükümeti istifa etti, fakat yeni bakanlar kurulu seçilemedi. Çünkü anayasaya göre bakanların tek tek meclis oylaması ile seçilmesi gerekiyordu. Hiçbir aday çoğunluğu sağlayamadı. 28 Ekimde Çankaya'da yeni hükümet teşekkülü ile ilgili çalışmalar sırasında cumhuriyetin ilanı karalaştmldı. TBMM, 29 Ekim 1923 tarihinde 364 sayılı kararla Cumhuriyeti ilan etti. Cumhuriyetin ilanı ile 1921 Anayasası'nın 1, 2, 4, 10, 11 ve 12. maddeleri şu şekilde değiştirilmiştir:
4. madde: Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur. Meclis Hükümetin ayrıldığı idare konularında Bakanlar Kurulu vasıtasıyla yönetilir. 10. madde: Türkiye Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından ve kendi üyeleri arasından bir seçim dönemi için seçilir. Cumhurbaşkanlığı görevi yeni Cumhurbaşkanının seçilmesine kadar devam eder. Görevi süresi biten Cumhurbaşkanı yeniden seçilebilir. 11. madde: Türkiye Cumhurbaşkanı devletin
Cumhuriyetin ilanından sonra Mustafa Kemal Paşa Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi. Cumhuriyetin İlanı ile;
HALİFELİGİN KALDIRILMASI (3 MART 1924) Hz. Muhammet'in vefatından sonra devlet işlerini yürütmek için seçilen idarecilere halife denilmiştir. Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi ile halifelik makamı Osmanlı Devleti'ne geçmiştir. Halifelik makamı din ve devlet işleriyle ilgili çeşitli yetkileri içeriyordu. Dolayısıyla halifelik makamı, kurulmak istenen Türkiye Cumhuriyeti'nin en temel ilkesi olan cumhuriyet ve laiklikle bağdaşmıyordu. Sebepleri: Halife, bütün dünyadaki Müslümanların yönetiminden sorumluydu. Fakat bu, hiçbir zaman böyle olmadı. I. Dünya Savaşı'nda Halife'nin Sancak-ı Şerifi altında toplanan ordusuna karşı dövüşen diğer Müslüman, Arap ve Hint ulusları unutulmamıştır. Halifelik makamından dolayı, Türkiye'nin dünyadaki diğer İslâm ülkelerinin içişlerine karışması -TARİH- 55  gerekiyordu. Onların da Türkiye'den bazı beklentileri olabilirdi, bu durum "Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesine aykırı düşebiiirdi.
Son halife Abdülmecit Efendi, saltanat sahibi padişah gibi davranıyordu. TBMM'nin isteklerine uymamış, son padişahın ve sarayın Kurtuluş Savaşı'ndaki yanlış tutumlarını bir genelgeyle yermesi (takbih etmesi) istenmesine rağmen, bu genelgeyi yayınlamamıştır. Halifelik bütçesinin çok yüklü olması, Ankara'yı malî yönden zor durumda bırakmıştır. Son halife her cuma namazını bir başka İstanbul camiinde kılarak, kendi propagandasını yapıyor, yabancı elçileri kabul ediyor, Saltanata taraftar olan bazı milletvekilleri ile İstanbul'da gizli görüşmelerde bulunuyordu. Bu milletvekilleri, son halifeyi meclis kararıyla tekrar padişah yapmak istiyorlardı, bu niyetlerini de kendisine bildirmişlerdi. Halifelik, yapılması düşünülen laik inkılâpların önünde bir engel olabilirdi. 3 Mart 1924'te TBMM'de alınan kararla halifelik kaldırıldı. Aynı gün;
Sonuçları: Halifeliğin kaldırılmasıyla;
mensuplarının, ülkemizin siyasi ve idari geleceğine egemen olmaları önlendi.
1924ANAYASASI 1924 Anayasası, meclis hükümeti ile parlamenter rejim arasında karma bir sistem kurmuştur. Bu sistem "kuvvetler birliği ve görevler ayrılığı" sistemi olarak adlandırılabilmektedir. 1924 Anayasası, parlamenter sistemin temel ilkelerinden biri olan hükümetin kolektif sorumluluğu ilkesini açıkça kabul etmiştir. Yani Bakanlar kurulu hükümetin genel politikasından birlikte sorumlu tutulmuştur. 1924 Anayasası sert bir anayasaydı. Anayasa değişikliği nitelikli çoğunluklara bağlanmış, değiştirilemeyecek (1. madde) maddeler getirilmiştir. Ayrıca hiçbir kanunun anayasaya aykırı olamayacağı anayasada yer almıştır. Ancak aykırılığı denetleyecek bir yargısal mekanizma ön görmemiştir. 1924 anayasası, hürriyetler konusunda "tabii hak" anlayışını benimsemiştir. Demokratik bir anlayışa sahip olmakla beraber, bir çoğulcu demokrasi değil, çoğunlukçu demokrasi anlayışını yansıtmaktadır. Genel Özellikleri
1924 Anayasasında Yapılan Değişiklikler
56- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
ÇOK PARTİLİ YÖNETİME GEÇİŞ DENEMELERİ Çok partili yönetim, demokrasinin en iyi şekilde uygulanmasını sağlar. Türkiye'de çok partili sistem, 1908'de II. Meşrutiyet döneminde de yaşanmış, fakat Osmanlı Devleti'nin yıkılışını önleyememiştir. Mustafa Kemal Paşa ulusal egemenliğin tam olarak sağlanmasını amaçlanmış bu nedenle çok partili sisteme geçmek için girişimde bulunmuştur. 23 Nisan 1920'de açılmış olan ilk TBMM'de partiler yoktu. Fakat çok farklı görüşteki millet vekilleri, çeşitli gruplar oluşturarak düşüncelerini Meclis'e kabul ettirmeye çalışmaktaydı. Bunlar:
Mustafa Kemal Paşa Meclis'te bu grupları bir araya getirmek ve bir uzlaşma sağlamak için çaba sarf etmiştir. Başarılı olamayınca da "Anadolu-Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu" adıyla bir grup kurma çalışmalarına başlamıştır. Bu sayede hem yapılacak inkılaplarda yenilikçilerin daha kolay teşkilatlanmasını, hem de mecliste Mustafa Kemal Paşa'ya karşı muhalefetin bu şekilde bastırılması da amaçlanmıştır. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu'na karşı muhalefet yanlıları yeni bir grup kurmuştur. Bundan sonra Mustafa Kemal Paşa yanlılarına birinci grup, muhalefet edenlere ise ikinci grup adı verilmiştir. Mustafa Kemal Paşa 9 Eylül 1923'te Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu yerine Halk Fırkası'nı kurmuştur.
Mustafa Kemal Paşa, Halk Fırkası'nın programını hazırlayarak 9 Eylül 1923'te kuruluşunu resmen ilan etmiştir. Cumhuriyet Halk Fırkası Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk siyasi partisidir. Genel Başkanlığına da kurucusu Mustafa Kemal Paşa getirilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra 1924'te "Cumhurlyet Halk Fırkası" adını almıştır. 1935'te fırka kelimesi parti olarak değiştirilmiştir. Cumhuriyet Halk Fırkası, Sosyal alanda "Halkçılık" ilkesine uygun ve büyük yenilikleri içeren bir parti programı oluşturmuştur. Ekonomik alanda "Devletçilik" prensibini, yönetim alanında da "laiklik" ilkesini savunmuştur. Yapılan inkılaplar bu parti tarafından hazırlanıp yürürlüğe konmuştur. 1924 ve 1930 yıllarında Atatürk'ün izni ve desteği ile çok partili hayata geçmek için yeni partiler kurulmasına rağmen, bunlar uzun süreli olamamıştır. Bu nedenle Cumhuriyet Halk Fırkası 1946 yılına kadar seçimlere tek parti olarak katılmıştır.
1923 ile 1950 arasında Cumhuriyet Halk Fırkası tek başına iktidarda olduğundan bu döneme "Tek Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
-5
k D k C (Cevap C)
100-(B + C)
.O| A.x = 100(B + C) 100(B + C)