özeilikleri bu etkilerin iç bölgelere sokulmasına engel
olup iç böigelerde karasal iklim görülmesine neden
olur.
(Cevap A)
18. Doğru cevabın D şıkkı olmasında Karad^niz
Bölgesinin her mevsim yağışlı olmasının büyük etkisi
vardır.
(Cevap D)
19. Trakya'nın doğusunda Karad9niz'in yanında yer alır.
Bu kıyıda belirgin nemii bir iklim vardır. Yağışı ve
ormanı bol bir bölgedir.
(C^vap A)
20. Yıldız, Mescit, Çamlıbel ve Nur Dağları kıvrım
dağlarıdır. Aydın Dağları ise kırılma sonucu
oluşmuştur. Yani horst özelliği göstermekt9dir.
(Cevap D)
21. Niksar, Sapanca, Büyük Mender^s, Gediz ovaları
çöküntü ovalarıdır. Ancak Tercan Ovası flüvyal
karakterli ovalardır.
(Cevap C)
22. Asi ırmağı kaynağını Lübnan'dan alıp sularını
Akdeniz'e boşaltmaktadır.
(C9vap B)
23. Savan iklimi 10°-20° kuzey V9 gün^y enlemleri
arasında görülör. Ülkemizd9 görülm9z.
(Cevap C)
24. Karadeniz'in ılımanlaştırıcı etkisinden
dolayı kışları İç Anadolu ve D. Anadolu Bölgesinden
daha sıcak olur.
(Cevap C)
78-
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
ÇIKMIŞ SORULAR ve ÇÖZÜMLERİ
1.
2.
-
Yükselti
-
Enlem
-
Deniz akıntıları
Türkiye'de sıcaklığın dağılışı üzerinde yukarıdakilerden hangileri etkilidir? (99 DMS OÖ)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız llf
D) I ve II E) I ve III
Türkiye'de sıcaklık iki temel doğrultuda değişir.
-
Türkiye'de sıcaklık batıdan doğuya doğru azalır.
Bu durumun sebebi, yükseltinin batıdan doğuya
doğru artmasıdır.
-
Türkiye'de sıcaklıklar güneyden kuzeye doğru
azalır. Bu durumun sebebi ise enlem etkisidir.
Türkiye'nin açık deniz ve okyanuslara kıyısı olmadığı
için sıcak ve soğuk su akıntılarından etkilenmez.
(Cevap D)
Yukarıdaki haritada verilen il merkezlerinin hangisinde yıllık sıcaklık farkı en azdır? (99 DMS 00)
ço 'o
UJ
S£) O O O4
O
Türkiye'de volkanlar, lavlar ve tüfler geniş yer kaplar;
Bunlar;
İç Anadolu Bölgesi'nde; Erciyes, Melendiz, Hasan,
Karadağ, Karacadağ.
Doğu Anadolu Bölgesinde; Ağrı, Tendürek,
Süphan, Nemrut.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde; Karacadağ
volkanik kütlesi
Ege Bölgesinde; Kula ve çevresinde
Akdeniz Bölgesinde; Hatay çevresiyle, Osmaniye -
Yumurtalık arasındaki saha volkanik alanlar
arasındayeralır.
Şıklarda verilen Melendiz Doğu Anadolu Bölgesi'nde
değil iç Anadolu Bölgesinde bulunmaktadır.
(Cevap C)
Toros Dağları'nı oluşturan ana kayaçlar göz önüne alındığında, bu yörede aşağıdaki kaynak türlerinden hangisinin daha yaygın olması beklenir? (99 DMS OÖ)
B) Vadi kaynağı D) Termal kaynak
A) Karstik kaynak C) Fay kaynağı E) Yamaç kaynağı
Toros dağlarında yaygın olan kireç taşlarının çatlaklıklarından sızan suların yer altı mecralarında toplanması ve bunların vadi tabanı ve yamaçlarında bol debili akması sonucunda karstik kayalar oluşur.
(Cevap A)
3.
C) Ankara
A) Erzurum B) Rize D) Afyon E) Hakkâri
Yıllık sıcaklık farkları karasallık derecesine göre değişir. Kıyılarda özellikle Doğu Karadeniz kıyılarında sıcaklık farkları azdır. (15-16°) iç kesimlere doğru gidildikçe, karasallığın artmasına bağlı olarak sıcaklık farkları da artar.
(Cevap B)
Aşağıdaki sönmüş volkanlardan hangisi Doğu Anadolu Bölgesi'nde degildir? (99 DMS OÖ)
B) Tendürek D) Süphan
A) Ağrı C) Melendiz E) Nemrut
Karadeniz kıyılarında deltaların oluşmasında;
-
Akarsu uzunluklarının farklı olması
-
Akarsuların çok miktarda alüvyon taşıması
-
Akarsu rejimlerinin düzensiz olması
-
Gelgit olayının az görülmesi
-
Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi
etkenlerinden hangileri birlikte etkili olmuştur?
(99 DMS 00)
|
|
|
A) I ve II
|
B)l
|
IveV
|
C) II ve III
|
D)
|
II ve IV
|
E)IVveV
|
|
|
-COĞRAFYA-
79
Deltaların oluşabilmesi için;
-
Akarsu bol alüvyon taşımalıdır.
-
Akarsuyun döküldüğü deniz ya da göl sığ
olmalıdır. Yani kıta sahanlığı geniş olmalıdır.
-
Kıyıda kuvvetli deniz akıntıları olmamalıdır.
-
Gel-git etkisi zayıf olmalıdır. Çünkü gel-git
olaylarının etkili olduğu yerlerde delta yerine haliçler
oluşmaktadır.
(Cevap D)
7. Deniz'e ulaşan akarsuların havzalarına açık havza, denize ulaşamayanlarınkine ise kapalı havza denir.
Aşağıdakilerin hangisinde, açık havzalı ve kapalı havzalı iki akarsu doğru olarak verilmiştir? (99 DMS ÖL)
Açık Havzalı Kapalı Havzalı
-
Aras Susurluk
-
Sakarya Aras
-
Çoruh Sakarya
-
Sakarya Susurluk
E) Aras Çoruh
6. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de erozyon ve heyelanların fazla olmasında etkili değildir? (99 DMS OÖ)
tn
"ü
cc \n a
tS) İD Q_
-
Tarlaların eğim yönünde sürülmesi
-
Bitki örtüsünün seyrek olması
-
Dağların batı-doğu yönünde uzanması
-
Yağış rejiminin düzensiz olması
E) Engebeliliğin fazla olması
Erozyonda ve heyelanlarda aşağıdaki etkenlerin rolü ^"
vardır.
Doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi, bitki örtüsünün
seyrekliği erozyonu artırır.
Eğim; Aşırı eğimli alanlarda kar ve yağmur sularının
akış hızları arttığından erozyon kuvvetlenir.
- Arazinin yanlış kullanımı:
a. Tarım alanlarının eğim yönünde sürülmesi
b. Tarıma uygun olmayan toprakların işlenmesi
c. Toprakların aşırı işlenmesi erozyonu artırır.
Yağış rejimi, şekli ve şiddeti, uzun kuraklıklardan
sonra başlayan şiddetli sağlanak yağışlar ya da
karların birden erimesi gibi doğal olaylar erozyonu
artırır.
Toprak yapısı: İnce taneli ve killi topraklar da erozyonu artırır.
Rüzgarlar: Bitki örtüsünden yoksun bölgelerde esen şiddetli rüzgârlar erozyona neden olmaktadır.
(Cevap C)
Akarsuların kollarıyla birlikte sularını topladığı alana akarsu havzası denir. Akarsu havzaları açık havza, kapalı havza ve akışsız havza olmak üzere üçe ayrılır. Açık havza: Sularını deniz ya da okyanuslara ulaştırabilen akarsu havzalarıdır. Ör / Fırat, Sakarya, Kızılırmak, Kapalı Havza: Sularını denize ya da okyanusa ulaştıramayan akarsu havzalarıdır. Bu tür akarsular ya göllere dökülür ya da sularını çöl bölgelerinde ya da bataklıklarda kaybeder. ÖR / Tuz gölü, Konya, Ereğli Ovası ve Van gölü havzaları Aras ve Kura nehrinin havzaları kapalı havza örnekleridir. Akışsız havza: Çeşitli sebeplere bağlı olarak akarsuların oluşmadığı alanlardır. ÖR / Çöller ve kıta buzullarının bulunduğu alanlar akışı olmayan havzalardır.
(Cevap B)
Aşağıdaki grafikte Doğu Karadeniz Bölümü'ndeki bir merkeze ait aylık ortalama yağış miktarı ve bu merkezin yakınındaki bir akarsuyun aylık ortalama akım miktarı gösterilmiştir.
—•— Akım I I Yağış
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Grafikte görüldüğü gibi, akım miktarının yağış miktarına paralellik göstermemesi bu bölümün aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle açıklanabilir? (99 DMS ÖL)
-
Yüksek dağların bulunması
-
Nem oranının yüksek olması
-
Bitki örtüsünün gür olması
-
Toprak yapısının çeşitli olması
E) Baraj sayısının az olması
80-
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
Doğu Karadeniz Bölümünde yüksek dağlar geniş yer tutar. Kış mevsiminde bu dağlara yağış kar şeklinde düşer. Akarsuların akımı karların erimeye başladığı ilkbahar mevsiminde yağışın az olmasına rağmen artar.
(Cevap A)
Türkiye'de horst ve grabenler en çok Ege Bölgesi'nde görülür.
Horstlar: Kaz dağı, Manda dağı, Yunt dağı, Bozdağlar, Aydın Dağları ve Menteşe dağlarıdır. Grabenler: Bakırçay, Gediz, Büyük Mend9res, Küçük Menderes ve Amik Ovasıdır.
(Cevap E)
H.Aşağıdaki bölgelerden hangisinde ormanların kapladığı alan en fazladır? (99 DMS ÖL)
9. Güney Marmara Bölümü'ndeki başlıca göller, oluşum bakımından hangi özelliktedir? (99 DMS ÖL)
B) Volkanik set D) Alüvyal set
A) Karstik C) Tektonik E) Heyelan set
A) İç Anadolu
C) Güneydoğu Anadolu
E) Akdeniz
B) Doğu Anadolu D) Karad^niz
Tektonik Göller: Yer kabuğunun hareketleri 9snasında meydana gelen kırık hatlarındaki çanaklarda oluşan göllerdir. Ülkemizde çok sayıda tektonik göl bulunmaktadır. Bunlar;
-
Güney Marmara Gölleri (Ulubat, Kuş gölü, İznik)
-
Eber, Akşehir, Beyşehir, Eğridir, Burdur, Hazar,
Tuz Gölü
(Cevap C)
Ülk9mizde ormanların en fazla alan kapladığı bölge Karadeniz Bölgesidir.
(Cevap D)
10. Yerkabuğunun hareketli dönemterinde kırılma sonucu oluşan şekle "fay"; faylar boyunca yükselen kısımlara "horst", alçalan kısımlara da "graben" denir.
Buna göre, Türkiye'nin tektonik yapısı göz önüne alındığında, horst ve graben için doğru birer örnek aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? (99 DMS ÖL)
o eö
12. Aylık ortalama sıcaklıklarında fazla fark olmamasına karşın, Samsun'un Rize'den daha az yağış alması, Samsun'un hangi özelliğine bağlanabilir? (99 DMS ÖL)
|
Horst
|
Graben
|
A)
|
Canik Dağları
|
Bafra Ovası
|
B)
|
Erciyes Dağı
|
Kayseri Ovası
|
C)
|
Bolkar dağı
|
Çukurova
|
D)
|
Nemrut Dağı
|
Muş Ovası
|
E)
|
Yunt Dağı
|
Gediz Ovası
|
A) B) C) D) E)
Kuzey rüzgarlarına açık olmasına
Buharlaşmanın fazla olmasına
Daha batıda yer almasına
Gerisindeki dağların yükseltisinin az olmasına
Doğusunda ve batısında deltaların bulunmasına
Büyük kara parçalarının hareketi sırasında tortul
tabakaların katılaşmış sert kısımları kırılırlar. Kırılma
sonucunda alçalan ve yükselen kısımlar belirir.
Kırılma yerine fay denir.
İki yanındaki faylar boyunca yükselmiş olan yer
kabuğu parçalarına "horst" adı verilir.
Faylar boyunca çökerek oluşan yerlere graben denir.
Rize Doğu Karad^niz Bölümü'nde yer alırken, Samsun Orta Karadeniz Bölümü'nde yer alır. Dağların yükseltisi ve doğrultusu nedeniyle en fazla yağış Doğu Karadeniz'de (Bölgenin en dağlık bölümü) sonra Batı Karadeniz'de en az Orta Karadeniz'de (Yükselti ve engebenin daha az olduğu bölüm) görülür.
(Cevap D)
-COGRAFYA-
81
13. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'de mevsimler arasında sıcaklık ve yağış bakımından belirgin farklar olmasının bir sonucudur? (99 DMS ÖL)
Akarsu debilerinin yıl içinde farklılık göst^rmesi
Kentsel yerleşim merk9zİ9rinin hızla büyümesi
Nüfus yoğunluğunun bölgeler arasında farklılık
göstermesi
Yüz9y şekillerinin çok çeşitli olması
Ekonomik etkinliklerin bölgeden bölgeye farklılık
göstermesi
Akarsuların akım rejimi iklime bağlıdır. Yağışın b9İirii aylara toplanması, bazı döneml^rin kurak olması akım değişikliklerine n9den olur. Ayrıca kışın düşük sıcaklıklar sonucunda kar yağışlarının görülmesi ve yüksek yaz sıcaklıklarının olduğu yerlerdeki buharlaşma şiddeti s^viye alçalmasına yol açar. A seç^neği dışındaküerse temeld9 yüz^y şekillerinden kaynaklanır.
(C^vap A)
14. Aşağıdaki şekilde, Türkiye'nin Kuzey-Gün^y doğrultusundaki profili ş^matik olarak verilmiştir.
Güney
Kuzey Metre 3500-,
3000-2500-2000-1500-1000-500 0
ı
Orman Bozkır Alpin çayır Bozkır Orman
Bu şekilde 1, 2, 3 numara ile belirtilen yerlerdeki doğal bitki örtüsü aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? (99 DMS ÖL)
3
Bozkır Orman Orman Alpin çayır Alpin çayır
Alpin çayır Alpin çayır Bozkır Orman Bozkır
A) B) C) D) E)
15. Aşağıdaki ş^matik kesit, yer kabuğunun kırılması sonucunda tabakaların yer değiştirmesini göstermektedir.
Horst
Horst
Graben
1
î
î
Türkiye'nin aşağıdaki bölümlerinin hangisinde böyle bir oluşum yaygın olarak görülür? (99 DMS L)
A)Eg9 C) Dicle
E) Orta Fırat
B) Ergene
D) Batı Karad^niz
Horst: Y^rkabuğunun faylanma sonucunda
yükseİ9n kısmına denir.
Graben: Yerkabuğunun faylanma sonucunda
alçakta kalan kısmına denir.
Horst ve Grab^n yapı şekli Ege Bölümü'nde
yaygındır. Kaz Dağı, Kozak Dağı, Boz Dağlar, Aydın
Dağları, Yunt Dağı horst iken Gediz, Bakırçay,
Büyük Mend9res grabendir.
(Cevap A)
16. Türkiye'nin en fazla sayıda sönmüş volkan bulunan iki bölgesi, aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? (99 DMS L)
-
Ege - Akdeniz
-
Güneydoğu Anadolu - Marmara
-
Karadeniz - Doğu Anadolu
-
Akdeniz - İç Anadolu
E) İç Anadolu - Doğu Anadolu
Soruda verilen profilde;
-
1 numaralı nokta Karad^niz'e bakan dağ
yamaçlarındaki ormanları
-
2 numaralı nokta yağışın az V9 yaz kuraklığının
fazla olduğu İç Anadolu bozkırlarını,
-
3 numaralı nokta 3000 m'nin üzerindeki dağlarda
yetişen alpin çavırlarını gösterir.
(C9vap E)
Türkiye'de en fazla sönmüş volkanın bulunduğu bölgeier Doğu Anadolu Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi'dir. Bunlar şunlardır: Doğu Anadolu Bölgesi'nde Nemrut, Süphan, T^ndürek, Büyük V9 Küçük Ağrı İç Anadolu Bölgesi'nde; Erciyes, Melendiz, Karacadağ, Hasan Dağı V9 Elmadağ
(C9vap E)
82-
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
17. Türkiye'nin yer aldığı bölgenin aşağıdaki özelliklerinden hangisi, Türkiye'de yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesinin nedenlerinden biri değildir? (99 OMS L)
-
IV. jeolojik devirde görülen iklim değişmelerinin
etkisinde kalması
-
Arazi yapısını oluşturan kayaçların çeşitlilik
göstermesi
-
Bitki örtüsünün çeşitlilik göstermesi
-
III. jeolojik devirde volkanizmanın etkili olması
E) Alp orojenezinden etkilenmiş olması
20. Doğu Anadolu Bölgesi'nde doğan ve buradan beslenen akarsuların taşıdığı su miktarı kış mevsiminde en azdır.
Dostları ilə paylaş: |