Ünden bugüN

HOŞKADEM MEDRESESİ

bak. ANKARAVÎ MEHMED EFENDi MEDRESESİ

HOVAGİM I

(?, ?, - 1474 veya 1477, istanbul) ilk istanbul Ermeni patriği.

Hayatı hakkında çok az şey bilinmektedir. Eski kaynaklarda istanbul'un fethinden önce Kütahya, Bursa, Filibe ve Kons-tantinopolis episkoposluğu ve ruhani önderliği yaptığı kayıtlıdır.

Hovagim, fetih öncesinde II. Mehmed' le (Fatih) tanıştı. Bir dostluk döneminden sonra, rivayete göre fetih olayı hakkında yaptığı ve gerçekleşen kehanet üzerine sultanla daha da samimi oldu. Kimi kaynaklara göre sadece samimiyet nedeniyle, daha gerçekçilere göre ise yeni başkentte bulunan yerli Rum çoğunluğu sadık bir tebaa ile dengelemek için Fatih Bursa'dan Ermeni aileler getirtir. Ermeni halkın ruhani önderliği amacıyla I46l'de Ermeni Patrikliği'ni kurar. Eski dostu olan Bursa ruhani önderi Episkopos Hovagim'i de istanbul'a getirterek bu yeni makama atar. Kendisine patrik sıfatının yanında İstanbul'da varlığını sürdüren Rum patriğine eşdeğer haklar tanır.

Daha sonraki tarihlerde fethedilen bölgelerdeki Ermeni halkı istanbul'a getirilerek yerleştirilir. l475'te Kırım Yarımada-sı'ndaki Kefe şehrinden getirilen Ermeniler ilk sırayı alırlar. Böylece yeni başkentin Ermeni nüfusu artırılır.

I. Hovagim, bazı kaynaklara göre 1474, bazılarına göre ise 1477'de vefat eder. Diğer kaynaklar ise İstanbul Ermeni toplumunun ikinci patriği olan Episkopos I. Ni-goğayos'un patrikliğe getiriliş tarihini göz önünde bulundurarak 1478 tarihini I. Ho-vagim'in ölüm tarihi olarak savunurlar.

I. Hovagim, fetihten sonra istanbul'da Ermeni Patrikliği'nin kurulmasındaki etkin rolü, yeni kurulan istanbul Ermeni cemaatinde yapılan ilk düzenleme çalışmalarındaki çabaları ile tarihe geçmiştir.

Bibi. H. Asadur, "Gosdantnubolso Hayeri Yev Irentz Badriarkneri" (istanbul Ermenileri ve Patrikleri), Intartzag OratuytzAzkayin Hivan-tanotzi (Ermeni Hastanesi 1901 Yılı Kapsamlı Takvimi), îst., 1901; M. Çamçiyan, Badmutyun Hayotz (Ermeni Tarihi), III, Venedik, 1786; E. Ç. Kömürciyan, İsdambolo Badmutyun (istanbul Tarihi), I-III, Venedik-Viyana, 1913-1938; M. Ormanyan, Âzkabadum, II, ist., 1914. VAGARŞAG SEROPYAN