Ünden bugüN

HOROZCU KAHVELERİ

istanbul'da eskiden bir tür eğlence olarak çeşitli hayvanlar dövüştürülürdü. Horoz, koç ve deve dövüştürenler bu iş için özel olarak hayvan besleyip eğitirlerdi. Dövüşün yapılacağı alanlar büyük seyirci topluluğuyla çevrilir, dövüşün galibine ödüller verilirdi.

Hayvan dövüştürenlerin en yaygın kesimi horozculardı. Horoz dövüştürenlerin şehrin belli yerlerinde özel kahveleri vardı. Bunların başlıcaları Beyoğlu yakasında Hendek, Firuzağa ve Kürekçiler'de; Üsküdar'da Kızlarağası ve Şeyh Camii'nde ve Aksaray civarındaydı. 20. yy'ın başlarında yaşamış ünlü horozculardan Kuşbaz Cemal, Pehlivan Ethem, Mart Dokuzu Necip, Pırgıç Mehmet, Kaytan Ahmet, Hafız Ethem adları hatırlanmaktadır.

Horozcuların çoğu horozlarım kendileri besleyip eğitir ve bakımlarını yaparlardı. Yılın her döneminde kahvelerde ve bu işler için hazırlanmış dövüş alanlarında horoz dövüştürüldüğü halde bu tür eğlenceler ramazan aylarında daha sık düzenlenirdi. Dövüşçü horoz olarak kavgacı özellikleri dolayısıyla daha çok hinthorozları ya da hint kırmaları tercih edilirdi.

Dövüş yerinde izleyiciler geniş bir halkanın etrafında toplanır, bir ya da iki kişi hakemlik yapmak üzere ortaya çıkar, horoz sahipleri kucaklarında severek, okşayarak tuttukları horozlan karşılıklı olarak aynı anda bırakırlardı. Dövüşen horozlar için seyirciler arasında bahse tutuşanlar olduğu gibi galip gelecek tarafa verilmek üzere ödül de konulurdu. Horozlardan birinin dövüşe devam edemeyecek kadar ağır bir biçimde yaralanması, kavgadan kaçması ya da sahibi tarafından dövüşten çekilmesi yenilgi sebebi sayılırdı.

Yaygın olmamakla birlikte günümüzde de istanbul'un bazı semtlerinde horoz-cu kahveleri vardır. Bunlardan biri Levent-Sanayi Mahallesi'nde bulunmaktadır. Ayrıca çeşitli yerlerde horoz dövüşleri yapılmakta ve bahisler düzenlenmektedir. Bibi. S. M. Alus, "Eski Horoz Dövüşleri", Yeni Sabah, (19 Birinciteşrin 1942). s. 3; Sevengil, Eğlence, 54-55; Sadri Sema, Eski istanbul'dan Hatıralar, ist., 1991, s. 100-103.

istanbul