Ünden bugüN

JOURNAL DE CONSTANTEVOPLE

1843-1866 arasında Fransızca olarak yayımlanmış, kısmen resmi nitelikte gazete. 1831-1852 arasında, Takvim-i Vekayi' nin Fransızca versiyonu olarak yayımlanan Moniteur Ottoman'dan daha az resmi olmakla birlikte, Osmanlı hükümetinin Tanzimat reformlarmdaki ve Batı dünyasına açılmasındaki kararlılığım dile getirmişti. Yazarları, Tanzimat'ın hizmetinde çalışan Levantenler ile Avrupalılardan oluşuyor-

du. Bu nedenle de, yayın Osmanlı topraklarındaki yabancı uyruklulara, Batı düşüncesine, Hıristiyan inanışına ve "hasta a-dam" diye nitelenen Osmanlı İmparator-luğu'nun iyileştirilmesi konusundaki Avrupa kamuoyunun düşüncelerine -kendi içindeki farklılıklarını da koruyarak-olağanüstü ustalıklı bir üslupla bağlı kalmıştı.

Gazetenin redaktörleri, dış politika konusunda hayli bilgili kişiler olup, Batı'da Osmanlıların politik, ekonomik ve sosyal evrimi konusunda yayınlar yapan birer Osmanlı uzmanı idiler. En azından Kırım Savaşı'na değin gazeteyi çıkarmakta süreklilik ve beraberlik içinde kaldılar. Kırım Savaşı, Avrupalı büyük güçlerin Osmanlılar üzerindeki çıkar çatışmalarını keskin bir şekilde ortaya koyduğundan, gazete Avrupa'nın genel bir yansıması olmaktan çıkıp, birtakım özgül çıkarların temsilcisi durumuna geldi.

Journal Constantinople adı gerçekte, birbirini izleyen üç özel yayının sonuncusuna aitti. Bunlardan ilki Ocak 1843-Tem-muz 1846 arasında yayımlanmış Journal de Constantinople et deş Interets Orienta-ux idi. Gazete, Journal de Smyrne adıyla izmir'e taşınıp, Osmanlı İmparatorluğu' nün Batılı devletler arasında tarafsız kalmasını ve kendi potansiyel zenginliklerine eğilmesini savunmaya başladı. Journal de Constantinople et deş Interets Orientaux Ağustos 1846'dan sonra Journal de Constantinople, Edao de l'Orient adıyla yayımına devam etti; Alleon ailesine(-») ve bazı Fransız işadamlarına aitti, Doğu ile Batı arasında "bütünleştirici" bir rol oynamayı savunuyor ve ailenin, Banque de Constantinople adıyla kurulmasına önayak olduğu (1847-1852) bankayı destekliyordu.

Bu ikinci gazete de 1856'da Impartiel de Smyme gazetesinin sahibi M. A. Ed-wards adlı bir ingiliz tarafından satın alınınca, Fransızca yayımlanmaya devam e-den ingiliz yanlısı bir yayın haline gelmiş ve Ağustos 1859'a kadar varlığını sürdürmüştür. Eylül 1859'dan itibaren bu kez sadece Journal de Constantinople adını alan gazete, 1866'dan sonra La Turquie a-dı altında 2 yıl daha devam edecek ve Fransızca dilinden neşredilen son resmi yayın olacaktır.

Bibi. Türkiye'de Yabancı Dilde Basın, (istanbul Üniversitesi yayını), ist., 1985; G. Groc, "Le Journal de Constantinople ou l'ambiguite du cosmopolitisme", Presse Turque et Presse de Turquie, ist., 1992, s. 15-28; G. Groc-I. Çağlar, La Presse française de 1795 â nosjours, ist., 1985; M. N. Inugur, Basın ve Yayın Tarihi, (2. bas.), ist., 1982.

GERARD GROC