Ünden bugüN

İKİNCİ VAKIF HANI

Eminönü llçesi'nde, Sultanhamam Meyda-nı'na açılan Saka Çeşme Sokağı'nın başında, dar cepheli bir arsa üzerinde, 1912-1914 arasında Mimar Kemaleddin tarafından inşa edilmiştir. Kuzey ve batı yönlerinde başka işhanlarına bitişik olan yapının iki cephesinden dar olanı Saka Çeşme Soka-ğı'na, diğeri ise bu sokağa dik olarak bağlanan kısa bir çıkmaza açılmaktadır. Hanın

İKİTELLİ

148

149

İKLİM

Ikitelli'de inşaatı devam eden Organize Küçük Sanayi Bölgesi'nin genel görünümü. Yavuz Çelenk, 1994

ikinci Vakıf Hanı'nın doğudan görünümü.

Yıldırım Yavuz, 1971

bulunduğu bölge Cumhuriyet döneminden önce buradaki sandık imalatçıları nedeniyle "Sandıkçılar" adıyla anılmaktaydı. Hanın bulunduğu arsa üzerindeki eski Saka Çeşmesi ve buna bağlı su deposu, han yaptırılırken Evkaf Nezareti'nce yıktırılmış, ancak adı sokağa verilerek anısının yaşatılmasına çalışılmıştır. Kemaled-din Bey hanın ön cephesinin sağ köşesinde yeni bir çeşme yapılmasını önermişse de bu gerçekleşememiştir.

Bodrum hariç 5 katlı olan yapının dışarıdan görülebilen duvarları kesme taşla kaplanmış, çelik putrellerin taşıdığı dar, tuğla tonozlardan oluşan volta döşeme sistemi kullanılmış, binanın üzeri kiremit kaplı, kırma bir ahşap çatıyla örtülmüştür. Hanın zemin ve asma katlan ikişer kadı 7 a-det dükkâna ayrılmış, diğer katlara ise, her katta sekizerden toplam 24 adet kiralık ofis yerleştirilmiştir. Hanın konumu nedeniyle, dükkân ve ofislerin çoğunluğu yandaki çıkmaza açılmaktadır.

Dar yüzdeki girişe göre simetrik olarak düzenlenmiş olan ön cephede, giriş üzerine gelen küçük ofisler saçak düzeyinden yukarıya ve yapı yüzeyinden dışarıya doğru taşırılarak giriş aksı vurgulanmıştır. 1. ve 3. kat döşemeleri düzeyinden geçen sürekli taş kuşaklarla cephe üç yatay bölüme ayrılmış, her bölüm kendi içinde bir bütün olarak düzenlenmiştir. Dükkân açıklıkları asma kat düzeyinde sepet kulpu kemerlerle geçilmiş, giriş üzerine ise sivri bir klasik Osmanlı kemeri yerleştirilmiştir. Yüzeyden girintili panolar üzerinde bir bütün olarak tasarlanan 1. ve 2. kat pencereleri altta düz, üstte penci kemerlerle geçilmiş, en üst katta, yine penci kemerli ikiz pencereler yapılmış, binanın geniş saçakları demir payandalarla desteklenmiştir.

Orta akstaki çıkmayı taşıyan taş konsollar mukamaslarla bezenmiş, dükkân a-çıklıklarının iki yanlarına köşe sütunçele-ri yapılmıştır. Tüm kemerlerin üzerinde profilli silmeler dolaştırıldığı, en üst kattaki kemer köşelerine turkuvaz renkli çiniler döşendiği ve üstlerine Türk üçgeni motifli silmeler yapıldığı görülmektedir.

Ulusal mimarlık ilkelerine göre biçimlendirilmiş cepheleriyle, asansör ve kalorifer gibi yaşam kolaylığı sağlayan dona-mmlarıyla ve volta döşeme gibi gelişmiş yapı teknolojisi uygulamalarıyla ikinci Vakıf Hanı, 20. yy'm başında, Sultanhamam yöresinde, istanbul'un hızla gelişmekte o-lan iş çevrelerine mekân sağlamayı amaçlayan yapılardan biri olarak dikkati çekmektedir. Bibi. Yavuz, Mimar Kemalettin, 158-162.

YILDIRIM YAVUZ