Ünden bugüN

ü. Madteos Izmirfiyan

S. Şah-Nazaryantz, Vehapar îzmirliyam, Moskova, 1910 Vağarşag Seropyan koleksiyonu

İzmirliyan bunu Babıâli'den defalarca talep etmişse de bir sonuç elde edememiştir. Bazı şüphelere maruz kaldığından ve sarayın da desteğini kaybettiğinden, 23 Temmuz 1896'da görevinden istifa etti ve II. Abdülhamid (hd 1876-1909) tarafından Kudüs'e sürgün edildi. Patrikliği döneminde istanbul kiliseleri açısından yapılan yenilemeler arasında Taksim'deki Surp Harutyun Kilisesi'nin tekrar inşası ve Ge-dikpaşa'daki Surp Hovhannes Avedaraniç Kilisesi'nin onarımı ve takdisi, Üsküdar Mezarlığı'nın duvarla çevrilmesi sayılabilir. II. Meşrutiyet'in ilanına değin Kudüs'te kaldıktan sonra, 22 Ekim 1908'de ikinci kez istanbul patrikliğine seçildi, l Kasım 1908'de ise Eçmiadzin başpatriği seçilerek o görevi üstlendi.

İzmirliyan, Hayrabedutyun Hayas-danyaytz Arakelagan Surp Yegeğetzvo Yev Ağthamar U Sis (Ermeni Apostolik Kutsal Kilisesinin Başpatrikliği ve Ağtamar ile Sis) adlı önemli araştırma eserinin dışında, Azkayin Varjaranatz Paregarkut-yan Hrahankı (Ermeni Okullarının Yenileme Emri) adlı nizamnamenin ve Gatoği-gosogan Hantznajoğovo Değegakin (Başpatriklik Komisyonu Raporu) adlı raporun da yazarıdır.

Bibi. M. Ağavnuni, Miapank Yev Aytzeluk Hay Yerusağemi (Ermeni Kudüs'ün Din Adamları ve Ziyaretçileri), Kudüs, 1929; Ş. Kapamacı-yan, Madteos Arkyebisgobos Izmirliyan-Yeğişe Yebisgobos Turyan (Başepiskopos Madteos îz-mirliyan-Episkopos Yeğişe Turyan), îst, 1908; E. Ç. Kömürciyan, IsdamboloBadmutyunQs-tanbul Tarihi), I-III, Venedik, Viyana, 1913-1938; Kömürciyan, İstanbul Tarihi; M. Orman-yan, Azkabadum, III, Kudüs, 1927; S. Şah-Nazaryantz, Vehapar îzmirliyam (Başpatrik îz-mirliyan), ist., 1910; Teotig (Teotoros Lapçin-ciyan), Amenun Daretzuytz(Herkesin Yıllığı), İst., 1910.

KEVORK PAMUKCİYAN-VAĞARŞAG SEROPYAN

İZZET

(?, İstanbul -1797, istanbul) Divan şairi.

Hayatı hakkında hemen hiç bilgi yoktur. Sayıları 10'a yaklaşan izzet mahlaslı şairlerin en önemlilerindendir. Eğitimini istanbul'da tamamladı. Din ilimlerinde seçkin bir kişi olarak resmi fetva kurumu olan Bâb-ı Fetva'da çalıştı.

izzet Efendi'nin en önemli şiiri, şairlik şöhretini de borçlu olduğu Sahilna-me'sidir. III. Selim (hd 1789-1807) adına kaleme alınmış bir kaside olan Sabilna-me, Fennî'nin(->) mesnevi tarzında yazılan Sevâbilname'sine benzer. Manzumede Boğaziçi'nde iskelesi bulunan yerleşim alanları Galata'dan başlayarak Rumelika-vağı'na kadar, her biri bir beyitte olmak üzere 30 semt (Galata, Mumhane, Tophane, Salıpazarı, Fındıklı, Kabataş, Dolmabahçe, Beşiktaş, Karabâlî, Kılıç iskelesi, Ortaköy, Kuruçeşme, Arnavutköy, Bebek, Rumelihisarı, Baltalimam, Emirgân, Hasan-kalfa, Kayalar, Şeytanakıntısı, İstinye, Ye-niköy, Kalender, Tarabya, Büyükvadi, Kefeli, Sarıyer, Karataş, Fener, Değirmenlik) tanıtılır, ardından Anadolu yakasına geçilir ve Fenerbahçe'ye kadar yine 30 yerleşim

yeri (Hünkâr iskelesi, Yalıköy, Beykoz, Paşabahçe, Çubuklu, Kavak, incirli, Sultaniye, Kanlıca, Körfez, Kandilli, Göksu, Vaniköy, Çengelköy, Kuleli, Beylerbeyi, istavroz, Çamlıca, Kuzguncuk, Öküz Limanı, Üsküdar, Şemsipaşa, Balaban, Ayazma, Salacak, insaniye, Harem, Haydarpaşa, Kadıköy, Fenerbahçe) tanıtılır.

Kaside bir yelkenli ile Boğaziçi'nde te-nezzüh gezintisi biçiminde kurgulanmıştır. Her bir yerleşim alanının adı edebi sanatlarla zenginleştirilerek kelime oyunlarıyla süslenmiştir (Âb-ı dîdem tüketip hep benim ol çeşm-i gazal / Bir Kuru çeşmeye döndü gözümüz, kalmadı âb // Yoksa başında Fener mi y anıyor uşşâkın /Bir Değirmenlik'e düşmüş dönüyor misl-i ha-bâb). Sabilname'de yer alan bir kısım yerleşim yerleri daha sonradan bazı semtlerin büyüyüp genişlemesi ile bugün artık ayrı semtler olarak anılmaz, izzet Efendi' nin Sahilname'si 18. yy'ın sonunda Boğaziçi'ne vurulmuş bir kimlik gibidir. Manzume, şairine edebiyat tarihinde önemli bir yer edindiren orijinal bir eserdir.

iskender pala izzet efendi türbesi

Eyüp'te Boyacı Sokağı'nda, Kaptan Hasan Hüseyin Paşa Türbesi'nin sağındadır. 1889 tarihli cephesi ile dikkati çeken yapıda, lahitli ve şahideli iki mezar bulunmaktadır. Ayetlerin dışında kitabesi yoktur. Yapının mahiyetini anlamak, ancak i-