Ustad Hüseyn Ənsariyan

Mömin və xəlvətə maraq

Allah-təala həzrət Musaya köhnə libas geyinməyi tövsiyə etdikdən sonra qəlbini təravətli saxlamağı tapşırır. Yəni möminin qəlbi fəal, diqqətli olmalıdır. Mömin insan xalqa can yandırmalı, ətrafdakılara mehribanlıq göstərməklə Allahla rabitəsini gücləndirməlidir. Möminin qəlbi insanlara sevgi ocağıdır. Bu məhəbbət onu insanlara xidmətə vadar edir, birlik yaradır. İnsanlara sevgi ictimai məsuliyyət hissinin şərtidir. Bu sevgi sayəsində fərd cəmiyyəti təkamül yoluna sövq edə bilir. Mömin başqalarının problemlərinə biganə olmamalıdır.

İstənilən bir halda möminin qəlbi təravətli və fəal olmalıdır. Möminin qəm-qüssəsindən danışan rəvayətlərdə nəzərdə tutulur ki, bu qəm-qüssə onu qəflətdən oyatsın öz əməllərinə görə pərişan olan kəs tövbə qılıb doğru yolu tutur. İnsanı bədbinləşdirən qəm-qüssə bəyənilməmişdir. İnsanı təhsilə, ibadətə, ailə-övlad qarşısında məsuliyyətə biganələşdirən qəm-qüssə İslam dinində məzəmmət olunur.

Əlbəttə ki, ictimailikdə də ifrata varmaq pisdir. Bütün vaxtı ətrafdakılara sərf edib özü barədə düşünməmək yanlış yoldur. Allah-təala həzrət Musaya tövsiyə edir ki, xəlvətə çəkilsin, evin yerinə sərilmiş döşənəcək kimi bir yerdə qalsın. Bəziləri tənhalıqdan qaçırlar. Çalışırlar ki, daim dostlar arasında olsunlar və bu məclisdə qəbul olunmaq üçün məclisin gedişinə uyğun pis işlərə qatılırlar. Təbii ki, bu qəbil xüsusiyyətlər bəyənilmir. İnsan tənhalığı özü və məbudu haqqında düşüncə üçün fürsət saymalıdır. İnsan tənhalığa vərdiş verməli, cəmiyyətdən ayrılmağı bacarmalıdır. Yalnız bu halda o Allahla raz-niyaza həvəslə vaxt ayıra bilər. Tənhalıqdan sıxılan insan çox çətinliklə namaza bir neçə dəqiqə vaxt ayırır. Belə biri çətin ki, Allahla raz-niyaza saatlarla vaxt ayıra. Onun Allahla minacat üçün xəlvətə çəkilməsi çətin məsələdir. Bəziləri hətta özünü unutmaq üçün, vəzifə məsuliyyəti barədə düşünməmək xatirinə mənasız işlərlə məşğul olub başını qatır. Onlar oturub uzun-uzadı seriyallara baxır, film başa çatan kimi krossvord doldurmağa başlayır, qalan vaxtını dostlarla söhbətə sərf edir. Allahın dostları isə Allahla minacat üçün xəlvətə çəkilməkdən ləzzət alırlar. Onlar bu məqsədlə saatlarla bir yerdə əyləşir və bundan yorulmurlar. Onlar Allahın təyin etdiyi vəzifələri yerinə yetirmək üçün cəmiyyətə çıxır, ünsiyyətə qatılırlar. Onlar cəmiyyət arasında da Allahı yaddan çıxarmamağa çalışırlar. Səy göstərirlər ki, onların Allahla rabitəsinə heç nə mane olmasın.

Allah-təalanın həzrət Musaya tövsiyəsinə diqqətlə yanaşmalıyıq. Məbada belə bir qənaətə gələk ki, mömin guşənişin olmalı, cəmiyyətdən uzaqlaşmalıdır. Cəmiyyətdən kənara çəkilmiş insan təhsildən və başqa ictimai faydalardan məhrum olur. Bəli, maddi meyllərin gücləndiyi dövrümüzdə bu sayağı çaşqınlıqlar az olur. Amma qədim vaxtlar insanlar bu qəbil rəvayətlərə əsaslanaraq cəmiyyətdən kənarlaşmağı vacib sayırdılar.¹ Hansı ki, “evlərinizin döşənəcəyi olun” kimi rəvayətlər başqa məqsəd daşımışdır. Bu rəvayətlər arasında dünyanın son dövründə yaşayacaq insanlara ünvanlanmış göstərişlər də var. Həmin vaxt ətrafda günah çoxaldığından insanlara tövsiyə olunur ki, cəmiyyətdən kənara çəkilsinlər. Adi vaxtlarda isə guşənişinlik pislənilir, çünki bu xüsusiyyət insanı əmr və qadağa vəzifəsindən, xalqa xidmətdən, ehtiyaclılara yardımdan, bir sözlə ictimai fəaliyyətdən çəkindirir.