Cavab: Valideynin söyüş söydüyünü, kötəyə əl atdığını, qab-qacağı sındırdığını görən uşaq sarsılır, əzab çəkir. Valideyn övlad üçün ilkin nümunədir. Uşaq dava-dalaş salan valideyndən əsəbini başlı-başına buraxmağı öyrənir. Azyaşlı körpə gördüyü səhnələrdən qorxuya düşür, psixoloji zədə alır.
Sual: Ailə ixtilafını övladdan gizlətmək olarmı?
Cavab: Bu ixtilafı tam gizlətmək mümkün deyil. Hər halda, uşağı narahat etmək istəməyən valideynlər öz münasibətlərini bağlı qapılar arxasında aydınlaşdırırlar. Zənnimcə, uşaq bu ixtilafı hökmən sezəcək və ikili standartlarla yaşamağı öyrənəcək.
Sual: Həyat yoldaşımla aramızda olan ixtilafın ciddiliyini uşağa nə vaxt bildirməliyəm?
Cavab: Əgər mövcud ixtilaflar boşanma həddinə çatmışsa, bunu təbii hesab etmək olmaz. İxtilafları uşaqdan gizlədib, ona qəfildən boşanma haqqında mə`lumat vermək düzgün deyil. Uşaq bu işlərdən tədricən xəbərdar edilməlidir. Yoxsa o elə zənn edə bilər ki, həyatda mövcud olan bütün əlaqələr birdən-birə qırıla bilər. Bə`zi valideynlər ixtilafın aradan qalxa biləcəyini dəlil gətirərək, bu ixtilafı uşaqdan gizlətməyə üstünlük verirlər. Zənnimcə, bu düzgün fikir deyil. Təbii ixtilaflar uşağın həyat təcrübəsini artırır, qarşısına çıxacaq problemlərin həllində ona yardımçı olur.
Sual: Əgər ailədəki ixtilafları həll etmək ümidi ilə həyat yoldaşımla bir müddət ayrı yaşamaq qərarına gəlsək, övladımıza nə deməliyik?
Cavab: Zənnimcə, hər şeyi olduğu kimi demək lazımdır. Sadəcə, ona anlatmaq lazımdır ki, bu müvəqqəti ayrılığın səbəbkarı o deyil.
Sual: Əgər həyat yoldaşım ruhi xəstə olduğu üçün ondan ayrılmağa məcbur olsam, övladıma nə deməliyəm?
Cavab: Uşağa bildirin ki, həyat yoldaşınız ağır xəstələndiyi üçün ciddi müalicəyə ehtiyaclıdır. İlkin mərhələdə uşaq bu mə`lumatla kifayətlənir. Əgər boşanma fikriniz qəti olsa, bu barədə övladınıza bir qədər sonra mə`lumat verin.
Sual: Əgər boşanmaq qərarı qətidirsə, övladıma nə deyim?
Cavab: Uşağı əmin edin ki, həyat yoldaşınızdan ayrılsanız da bu ayrılıq yalnız sizə aid olacaq. Uşaq bilsə ki, həm atası, həm də anası ilə istədiyi vaxt görüşüb, ünsiyyətdə olacaq, bir o qədər də narahat olmaz. Boşandıqdan sonra keçmiş həyat yoldaşınız haqqında ehtiramla danışsanız, onu xeyli sakitləşdirərsiniz. Sizin üçün və övladınız üçün boşanmadan daha pis odur ki, uşağın uzaqdakı valideynlə görüşünə mane olasınız.
Sual: Uşağa boşanma haqqında mə`lumat verdikdə o hansı hissləri keçirir?
Cavab: Uşaq boşanma ilə bağlı suallarını yağış tək yağdırasıdır. Ona bildirin ki, bu ayrılıq qarşısıalınmaz imiş və onun bu işdə heç bir günahı yoxdur.
Uşağı narahat edən əsas məsələlərdən biri budur ki, siz onun həyatına yeni bir adam gətirəsiniz. Bu düşüncə onun rahatlığını əlindən alır. Əgər siz yenidən həyat qurmaq istəsəniz, uşağı razı salmaq barədə ciddi düşünün.
Sual: Övladım ayrıldığım üçün mənə nifrət edirmi?
Cavab: Sözsüz ki, bu iş övladınızı narahat edir. Adətən, uşaq kiminlə qalırsa, onu daha çox günahkar hesab edir. Əgər boşanmanın səbəbkarı siz deyilsinizsə də, uşağın qəzəbi sizə tuşlanacaq. Onu qınamayın. O həm atası, həm də anası ilə birlikdə olmaq istəyir.
Sual: Keçmiş həyat yoldaşım haqqında övladıma nə deyim?
Cavab: Bə`ziləri öz keçmiş həyat yoldaşları haqqında xoş təsəvvür yaratmağa çalışırlar. Mən bu münasibəti alqışlayıram. Amma uşaq onun kobudluğuna şahid olmuşsa, həqiqətə uyğun olmayan tə`rifdən çəkinin. Çünki uşaq sizin ədalətsiz olduğunuzu düşünə bilər. Amma keçmiş həyat yoldaşınıza müsbət münasibətdə olan övladda mənfi münasibət yaratmağa cəhd etməyin ümumiyyətlə könlünüzün yox, ağlınızın səsini dinləyin və “diplomatik sədaqət” qanunlarına əməl edin.
Cavab: Bə`zi uşaqlar belə həyat tərzini daha çox xoşlayırlar. Digər bir qrup uşaq isə ikili həyatdan narahat olurlar. Amma belə bir həyat tərzinin necəliyi daha çox valideynlərin necəliyindən asılıdır. Əgər uşaqla görüş zamanı hər bir valideyn o biri haqqında eyhamlara yol verəcəksə, bu çox pisdir.
Mütəxəssislər bu fikirdədilər ki, uşaq üçün ana ilə qalmaq daha yaxşıdır. Amma boşanmadan psixoloji zərbə almış, özünü bədbəxt hiss edən ananın münasibliyi suallar doğurur. Hər dəfə uşağa baxanda özünü bədbəxt hiss edən ana ilə yaşamaqdansa, uşağın xoşbəxtliyini düşünən ata ilə yaşamaq daha üstündür.
Sual : Əgər həyat yoldaşım bizi atarsa, övladıma nə deyim?
Cavab: Uşağa həqiqəti deyin. Övladınızın narahatlığını azaltmaq üçün onun uzaq bir səfərdə olduğunu da deyə bilərsiniz.Uşaq bu ayrılığa adət etdikdən sonra həqiqəti bilməsi zəruridir.
Sual: Bir müddət ayrıldıqdan sonra yenidən birgə yaşamaqla evdən getmiş həyat yoldaşının geri qayıtması arasında fərq varmı?
Cavab: Bəli, övladınız bu iki halın hər birinə fərqli münasibət göstərir. Yenidən qurulan ailə artıq problemlərin həll olması deməkdir. Bu hal övladınız ü çün acı da olsa, faydalı bir dərsdir.
Amma ailəni tərk etmiş valideyn geri qayıtdıqda övlad əmin ola bilmir ki, bu hadisə təkrarlanmayacaq və narahatlıq keçirir.
Sual: Ailə ixtilaflarına baxmayaraq növbəti dəfə birgə yaşama qərarına gəlsək, övladım üçün problemlər yaranarmı.
Ailədə ata və ana arasında xoş münasibət yoxdursa, uşağın rahatlığından danışmağa dəyməz. Hər halda, o, həyat qurarkən daha diqqətli seçim aparacaqdır.
Maraqlıdır, ixtilaflı ailədə böyüyən uşaqlar yaşa dolduqdan sonra e`tiraf edirlər ki, nə vaxtsa ata analarının boşanması arzusunda olublar.
Sual: Əgər boşanma baş tutmursa, uşaq hansı hissləri keçirir?
Cavab: Əgər valideynlər övladı bir-birlərinə qarşı silaha çevirməsələr, uşaq vəziyyətdən çıxış yolu tapar. Amma onu ixtilafa qatsanız, qəlbində hər ikinizə nifrət edəsidir.
