Xəstəlikləri” fənni Giriş. Dişlərin və ağız boşluğu selikli qişasının anatomo- fizioloji xüsusiyyətləri haqqında qısa məlumat



Yüklə 1,45 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə36/162
tarix08.01.2022
ölçüsü1,45 Mb.
#113735
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   162
Elektron diw

Naqiliağrısızlaşdırmalar. Naqili anesteziya üz-çənə cərrahiyyəsində poliklinik və 
klinik şəraitdə bir çox cərrahi əməliyyatlar aparılan zaman geniş istifadə olunur. Bu 
anesteziyanı aparmaq həkimdən üz-çənə nahiyəsinin topoqrafik anatomiyasını, 
sinirlərin və iri damarların yerləşməsi haqqında dərin biliyə malik olmasını tələb edir. 
Naqili anesteziyanın köməyi ilə hissi sinirin keçiriciliyini müvəqqəti dayandırmaq 
cərrahi əməliyyat aparılan yerdən uzaqda blokada etmək mümkün olur. Anesteziyanı 
endonevral və perinevral növlərə bölürlər. Endonevral üsulda travmatik nevrit və 
digər fəsadların baş verməsinə görə çox halda perinevral üuldan istifadə olunur. Hər 
növ naqili anesteziyanı aparan zaman o yerə düşmək üçün onun oriyentiri var, 
həmin səmtdən dəqiq istifadə etmək lazımdır.  
Naqili anesteziya periferik və mərkəzi (kəllə əsası) aparılır.  
Periferik növ anesteziyalar hansı nahiyələrdə aparılırsa o yerlərin anatomik adı ilə, 
əng və çənə sümüklərində olan kanalın adı ilə adlanırlar. Əng sümüyündə naqili 
anesteziyalar qabar nahiyədə (tuberal), göz yuvasıaltı kanalda (infraorbital), böyük 
damaq dəliyində (palatinal), kəsici kanalda (insiziv) aparılır.  
Çənədə oynaq çıxıntısı ilə tac çıxıntısının birləşdiyi yerdə yaranmış sümük 
qalınlığında (torusal), çənə kanalının girəcəyində (mandibulyar), mental dəlikdə 
aparılır.  
Mərkəzi naqili anesteziya qanaqd- damaq çuxurunda aparılır. Üüçlü sinirin ikinci 
şaxəsini blokada etmək üçün anestetik girdə dəlik istiqamətdə, üçüncü şaxəsini 
keyləşdirmək məqsədilə oval dəlik nahiyəsinə vurulur. Əngdə palatinal 
anesteziyadan, çənədə torusal anesteziyadan başqa qalan naqili anesteziyalar ağız 
daxili və ağızdan kənar aparıla bilərlər.  


Naqili anesteziya bir sıra cəhətlərinə görə infiltrasion anesteziyadan xeyli üstündür: 
dərin və uzun müddət keyləşdirir, anestetik az istifadə olunur, əməliyyat aparılan 
yerdə toxumanın formasını dəyişmir. Hər bir naqili anesteziyanı yerinə yetirən 
zaman o nahiyənin topoqrafik anatomiyasından asılı olaraq anesteziya düzgün 
aparılmazsa, müəyyən ağırlaşmalar baş verə bilər.  
İnfraorbital anesteziya (yuxarı ön alveol sinirlərinin ağrısızlaşdırılması). Bu 
keyləşdirmədən yuxarı kəsici, köpək və kiçik azı dişləri çəkəndə, alveol çıxıntısında 
törəmələri çıxardan zaman, yanaqda, burunda, üst dodaqda, haymor boşluğunda 
cərrahi əməliyyatlarda istifadə olunur. Göz yuvasıaltı dəlikdə ağrısızlaşdırma 
ağızdaxili və ağızdankənar aparılır.  
Ağızdaxili üsul. İlk növbədə göz yuvasıaltı kanalın girəcəyi təyin edilir. Onun üçün sol 
əlin şəhadət barmağı ilə göz yuvasının aşağı kənarı ayırd olunur. Bu kənardan 0,5-0,7 
sm aşağı gözaltı dəlik yerləşir. Kanalın girəcəyi önə, aşağı, içəri istiqamətdədir. 
Anesteziyanı aparan zaman iynə yuxarı və xaricə tərəf irəlilədilir. Ağızdaxili 
anesteziya zamanı sol əlin baş barmağı ilə üst dodaq bir az yuxarı qaldırılır. İynə ikinci 
kəsici diş səviyyəsində keçid pərdəsindən 0,5 sm yuxarı vurulur. Yuxarıda göstərilən 
istiqamətdə toxumaya anestetik buraxmaqla 2,5 sm dərinliyə irəlilədilir, göz 
yuvasıaltı kanal nahiyəsində 0,5 ml anestetik vurulur, ehtiyatla kanalın girəcəyi tapılır 
və 0,5-1 ml keyləşdirici məhlul kanala yeridilir, 7-10 dəqiqədən sonra keyləşmə tam 
baş verir.  
Ağızdankənar üsul: sol əlin göstərici barmağı göz yuvasının aşağı kənarına qoyulur, 
0,5 sm həmin kənardan aşağıda dəri 2%-li yodla, spirtlə işlənildikdən sonra iynə 
sümüyə qədər yeridilir. 0,5-1 ml anestetik vurulur və ağrısız olaraq yuxarı xarici 
istiqamətdə kanalın girəcəyi axtarılıb tapılır, 1,0-1,5 ml keyləşdirici dərman vurulur.  
İnfraorbital anesteziyanı yerinə yetirən zaman bir sıra ağırlaşmalar baş verə bilər. 
Damar zədələnərsə hematoma, dəridə məhdud işemiya gözlənilə bilər. Vurulan 
anestetik göz yuvasına düşərsə göz alması əzələsini innervasiya edən siniri blokada 
edə bilər və bu müvəqqəti iki görmə - diplopiya yaradır. Təsadüfən sinir şaxəsi iynə 
zədələnərsə gözaltı sinirin nevriti ola bilər.  
Kəsici anesteziya (n. Nasopalatinus ağrısızlaşdırılması). Bu keyləşdirməyə göstərişlər 
kəsici və köpək dişlər çəkiləndə, bu nahiyənin selikli qişasında, alveol çıxıntısında 
əməliyyat aparan zaman istifadə edilir. Kəsici kanal sərt damağın önündə mərkəzi 
kəsici dişlərin arasında orta xətt üzrə yerləşir. Kanal üstdən məməciklə (papilla) 
örtülüdür və anesteziyanı aparmaq üçün oriyentir verir. məməcik çox həssasdır, iynə 
vurulmamışdan qabaq o nahiyəni 10% - li lidokain aerozolla aplikasiya etmək 
lazımdır, sonra iynəni məməciyin kənarından vurub kanal istiqamətdə irəlilətmək 
məsləhətdir. Kanala 0,5 ml anestetik məhlul yeritdikdən 3-5 dəqiqə sonra anesteziya 
başlayır. Bu nahiyədə patoloji proses olarsa kəsici anesteziyanı ağızdan kənar burun 
çəpərinin əsasında aparmaq olar. Ağızdankənar kəsici anesteziya zamanıl burun 
damaq (n.nasopolatini) siniri burun boşluğunun dəhlizində kəsici kanalın girəcəyində 
blokada edilir. Aplikasion anesteziya üçün istifadə olunan anestetiklə cuna tampon 
isladılıb hər iki burun keçəcəyinə qoyulur. Sonra iynə burun keçəcəyi tərəfdən burun 
çəpərinin əsasına vurulur, 1 ml anestetik yeridilir.  



Yüklə 1,45 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   162




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin