Xii bob. Sxemalar

Funksional guruh. Yagona konstruktsiyaga kirmasada, buyumda ma’lum bir vazifani bajaradigan elementlar yig'indisi.

Funksional qisrn. Ma’lum vazifani bajaruvchi funksional guruh va moslama elementi.

Funksional zanjir. Ma’lum yo‘nalishdaga ish bajaradigan chiziq, kanal, trakt.

0 ‘zaro bog‘lanish chizig‘i. Buyumdagi funksional qismlar ora­ sidagi bog‘lanishni ko‘rsatuvchi chiziq bo‘lagi.

Ko ‘rsatma (jihozlash, o‘rnatish). Energetik inshootlarda sxemasi chiziladigan obyektning shartli nomi.

2-§. Sxemalarning turlari va ko‘rinishlari

0. 
   ‘zDSt 2.701:2003 barcha sanoat tarmoqlari bo‘yicha sxema turlari va ko‘rinishlarini chizish uchun tasdiqlangan.
   

Sxemalar buyumning tarkibiy elementlari hamda ulaming o‘zaro bog‘lanishlariga qarab harflar bilan belgilanadi: К - kinematik, El
- elektr, G -gidravlik, P - pnevmatik, L - optik, V - vakumlik, X - gazli, R - energetikali, E - buyumni tarkibiy qismlarga bo‘luvchi, S - kombinatsiyalashtirilgan sxema kabi qabul qilingan: 1 - stmkturalari, 2 - funksional, 3 -prinsipial (elektr sxemalar uchun to‘liq), 4 - birlashtirish (elektr sxemalar uchun montaj), 5 - ulash, 6 - umumiy, 7 - joylashtirish, 0 - y ig ‘ish.
Sxemaning nomi uning turi va ko‘rinishiga qarab aniqlanadi. Masalan, prinsipial elektr sxemasi, prinsipial gidravlik sxema va boshqalar.

1. 
   Struktumli sxema. Buyum qismining asosiy xizmatini, o‘zaro bog‘lanishi va vazifasini aniqlaydi. Funksional qismlari to‘g‘ri to‘rtbur- chak ko‘rinishida tasvirlanadi. Ba’zi elementlami shartli grafik belgilarda tasvirlashga yo‘l qo‘yiladi. Agar sxema elementlari to‘g‘ri to‘rtburchaklar ko‘rinishida chizilgan bo‘lsa, ulaming ichiga elementlaming nomeri, belgi turi yozib qo‘yiladi.
   
2.