1. Sonlar ketma-ketligi tushunchasi.Biz birinchi bobda ixtiyoriy E to‘plamni F to‘plamga akslantirish: f : E F tushunchasi bilan tanishgan edik.
Endi EN , FR deb, har bir natural nsonga biror haqiqiy xn sonini mos qo‘yuvchi f : n xn , ( n 1, 2,3,...) (1)
akslantirishni qaraymiz.
1-ta’rif. 1- akslantirishning akslaridan iborat ushbu x1, x2, x3, ..., xn, ... (2) to‘plam sonlar ketma-ketligi deyiladi. Uni { xn} yoki xnkabi belgilanadi. xn ( n 1, 2,3,...) sonlar (2) ketma-ketlikning hadlari deyiladi. Masalan, xn ( 1) n : 1, 1, 1, ..., ( 1) n ,... xn 1: 1, 1, 1, ..., 1,... xn 0, 3; 0, 33; 0, 333;...; 0, 333...3; ... lar sonlar ketma-ketliklaridir.
Biror { xn} ketma-ketlik berilgan bo‘lsin.
2-ta’rif.[1, p.130, def. 6.1.16] Agar shunday o‘zgarmas M soni mavjud bo‘lsaki, ixtiyoriy xn ( n 1, 2,3,...) uchun xn M tengsizlik bajarilsa (ya’ni M, n N : xn M bo‘lsa), { xn} ketma-ketlik yuqoridan chegaralangan deyiladi. 3-ta’rif. Agar shunday o‘zgarmas m soni mavjud bo‘lsaki, ixtiyoriy xn ( n1, 2,3,...) uchun xn m tengsizlik bajarilsa (ya’ni,m,nN:xnm bo‘lsa), {xn} ketma-ketlik quyidan chegaralangan deyiladi. 4-ta’rif. Agar{ xn} ketma-ketlik ham yuqoridan,ham quyidan chegaralangan bo‘lsa (ya’ni m,M,nN:mxnM bo‘lsa),{xn} ketma-ketlik chegaralangan deyiladi. 1-misol. Ushbu
n xn 4 2 n 1,2,3,.... n ketma-ketlikning chegaralanganligi isbotlansin.
◄ Ravshanki, n N uchun n xn 4 2 0
n bo‘ladi. Demak, qaralayotgan ketma-ketlik quyidan chegaralan-gan.
0 ( n 2) 2 n2 4n 4
bo‘lib, undan 4n 4 n2 ya’ni,
n 1
2 4 4 n bo‘lishi kelib chiqadi. Bu esa berilgan ketma-ketlikningyuqoridan chegaralanganligini bildiradi. Demak, ketma-ketlik chegaralangan ►
5-ta’rif. Agar { xn} ketma-ketlik uchun M R, n0 N : xn0 M bo‘lsa, ketma-ketlik yuqoridan chegaralanmagan deyiladi.