“Àyyemgi Greciya- nıń gùlleniwi” temasında ótken bir saatlıq sabaq islenbesi klass

Taza tamanı bekkemlew:

Taza temanı bekkemlew boyınsha toparlarģa tarqatpa materiallarına jazılģan sorawlardı tarqatıp, juwaplar alıp bahalayman.

1. 
   Polis degen ne?
   
2. 
   Attika qalqı qanday toparlarģa bólingen?
   

3.Afinada balalarģa neler ùyretilgen?

Òzińizdi sınap kóriń:

1. 
   Àyyemgi adamlar jàmàti bul …..
   

A) Qàwim B) Jàmààt C) Alģashqı topar D) Urıwshılıq

2. 
   Birinshi miynet quralları tastan jasalģan dàwir ne dep atalad?
   

A) Tas àsiri B) Bronza dàwiri C) Temir àsiri D) Orta àsirler

3. 
   Kromonyon adamı qaysı dàwirde jasaģan?
   

A) Dàslepki poleolit B) Orta poleolit C) Sońģı poleolit D) Neolit

4. 
   Neolit dàwirinde adamlar …..
   

A) Ùyler qurģan B) Haywanlardı qolģa ùyretken
C) Turmıstıń jańa tùrine ģana ótiw D) Màmleket basqarıw jaqsı bolģan

5. 
   Shaxmat oyını qaysı màmlekette oylap tabılģan?
   

A) Qıtay B) Hindstan C) Iran D) Egipet
Krossvord

T

A

R

I

Y

X

1. 
   Tariyxtıń atası (Gerodot)
   
2. 
   Zardushtiylerdiń muqaddes kitabı (Avesto)
   
3. 
   Bobil hùkimdarı atı (Xammurapi)
   
4. 
   “Qudaylar dàrwazası” degen mànisti bildiriwshi sóz (Bobil)
   
5. 
   Hind dàstanlarınan biri (Ramayana)
   
6. 
   “Sarı dàrya” mànisin ańlatıwshı sóz (Xuanxe)
   

Juwmaqlaw,oqıwshılardı bahalaw hàm ùyge tapsırma beriw:
Sabaq sońında bùgingi sabaqqa qatnasqan oqıwshılardı sabaq barısında jaqsı qatnasqanı ushın bahalayman.
Ùyge tapsırma beriw: § 24-25. Temanı oqıp keliw hàm sorawlarģa juwaplar jazıp keliw.
Nukus shahar XTMXMT va SHB na qarashli 7- sonli umumta’lim maktabining tarix fani o’qituvchisi Babanov Ubaydullaning tarix fanidan
DARS ISHLANMASI





Fan: Tarix
Sinf: 6
Fan o’qituvchisi: Babanov Ubaydulla
Mavzu: Qadimiy Greciyaning rivojlanishi
Vaqti: 45 daqiqa
Dars maqsadi:
Talimiylik: Qadimiy Gretsiyaning rivojlanishi mavzusi haqida malumot berish;
Tárbiyaviy maqsad: O’quvchilarning diqqatini darsga qaratish
Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarda yangi mavzuni tushintirish paytida egallagan tushunshalarining, bilimlarining natijasini guvohi bo’lish maqsadida shu bilimlarni amaliyotda qo’llash qobiliyatini takomillashtirish;
Darsni jihozlanishi: 6- sinflar uchun darslik , ko’rgazmali qurollar, savol kartoshkalari, markerlar.
Dars turi:Yangi bilim beruvchi

Darsning borishi:

1. 
   Tashkillashtirish-3 daqiqa
   
2. 
   Uy vazifasini so’rash-10 daqiqa
   
3. 
   Yangi mavzuni tushintitish- 10 daqiqa
   
4. 
   Yangi mavzuni mustahkamlash-15 daqiqa
   
5. 
   Yakunlash, o’quvchilarni baholash, uyga vazifa berish -2 daqiqa
   

Tashkillashtirish

1. 
   Navvatchining tayyorgarligini ko’zdan kechirib, u orqali o’quvchilarning darsga qatnashini davomatini aniqlab, sinf jurnalini to’ldirish;
   
2. 
   Sinf xonasining tozaligiga e’tibor berish;
   
3. 
   Guruhlarni 3 ga bo’laman:
   

Guruhlarda ishlash

1. 
   Uy vazifasini so’rash.
   
2. 
   2.Yangi mavzuni mustahkamlash.
   
3. 
   Savol javob
   
4. 
   Testlar yeshish
   
5. 
   Krasvordlar
   

Uy vazifasini so’rash:
Uyga berilgan vazifa bo’yicha o’quvchilarning qay darajada bajarganligini ko’raman va uch gruhdan bir o’quvchidan chiqarib so’rab baholayman. Qo’shimcha tarqatma materiallarga savollar yozib tarqatma materiallarni guruhlarga tarqataman:

1. 
   Zardushtiylik talimotining asoschisi kim?
   
2. 
   O’zbekistonning eng qadimgi mamlakatlari qaysilar?
   
3. 
   Qitoyda birinchi mamlakat qachon tuzildi va u qanday atalgan?
   

Yangi mavzu bayoni:

Miloddan avvalgi IX-VII asrlarda dehxonchilik va hunarmandchilikning rivojlanishi bilan shaharlar soni ham artib boradi. Yunon shaharlarining ko’pchiligi bir qancha shaharchalarning birlashishi orqali faydo bo’lgan. Bunday shaharlar va ularning atrofida joylashgan shaharlar qishloqlar shahar- mamlakatlarni barpo etgan. Afina va Sparta mamlakatlari eng kata mamlakatlar bo’lgan.

“Polis” deb atalgan barcha shahar- mamlakatlar o’z armiyasiga ega bo’lgan. Polislar bir- biri bilan tez-tez urushib turgan, shuning uchun ham talim- tarbiya berish va yaxshi qurollanishga intilgan.
Armiyaning asosin og’ir qurollangan askarlar- goplitlar quragan. Ular to’rt burchakli tarizda bir- biriga jipslashib olgan qatorlar bilan jang qilgan. Askarlarning qatorga shu tarzda tuzilishi Falanga deb atalgan.
O’rta Greciyaning janubiy- sharqiy bo’limida tog’li Attika viloyati joylashgan yarim orol bor edi. Milloddan avvalgi II ming yillikda Attikaning G’arviy bo’lagida yunonlar “Akropol”, yani “Yo’qori qal’a” deb atalgan qo’rg’on quradi. Bora- bora Akropol atrofida odamlar ko’chib kela boshlaydi, shu tariqa Afina mamlakati paydo bo’ladi.
Attika xalqi uch kata guruhga bo’lingan edi, ulardan: qullar, ko’chmanchilar, (meteklar) va puxorolar. Otasi va onasi ozod afinali bo’lgan erkaklar gina Afina fuxorosi bo’lar edi. Faxat fuxorolar gina hamma huquqlardan foydalana olardi.
Kumish konlari mahsulotlari va tuz qazib olish Afina mamlakatiga kata foyda keltirar edi. Bundan tashqari, Afina dengiz tarkibining mustahkamlanishi bilan dengiz savdosi ham rivojlanadi.
Afinaning Pirey dengiz portidan bu yerga minglab qullar va har xil mahsulotlar keladigan edi. Afinada mamlakat maktablari bo’lmagan. Ota-onalar o’z bolalarini o’qitish uchun pedagogga ish haqi to’lar edi. (yunoncha “pedagog” so’zi “bolani yo’lda kuzati boruvchi”). Nizom bo’yicha faxat erkaklar uchun bilim olish majburiy edi.

Yetti yoshdan boshlab bolalarga yozish va hisoblash o’rgatilgan. Metall tayoqcha - still bilan mum surtilgan taxtachaga harflarni yozga. Pulli ota- onalarning farzandlari bo’lsa palestrlarda adabiyot o’qitilib, qo’shiq yozish va musiqani o’rgatar edi.

Er yigitlar 14 yoshdan boshlab gimnastika bilan shug’illangan. Palestrda taniqli haykaltaroshlar ishlagan haykallar o’rin olgan. Masalan: Haykallarning birida Miyronning ”Diskobol” va Polikletning ”Nayzali askar” deb atalgan haykallari o’rin olgan.
Miloddan avvalgi XII asrda Janubiy Gretsiya hududida ko’chmanchi doriylar bostirib kirdi. Ular hududiy qavmlarni bosib ilib, Sparta mamlakatiga asos solindi. Spartalilar qulga aylandirilgan o’tiriqchi xalq ilotlar da asosan yunonlar bo’lib, ular bilan bir tilda gaplashar edi.
Yunonistondan ko’chib kelganlar Sitsiliya oroli etagida va Apeninning yarim oroli janubida joylashgan. Yunonlarning joylari asta- sekin shahar- mamlakatlarga aylana boshladi. Deylik, barcha kaloniyalar beg’araz quldor mamlakati bo’lgan. Ularning xalqi Yunon shaharlari polislari bilan muntazam aloqada bo’lgan. Yunonlar o’zini bir butun xaliq- elinlar deb hisoblab, o’z vatanini Ellada deb atagan.
Yangi ellar bilan tanishish yunon madaniyatini boyitib bordi. Masalan: Meloddan avvalgi VIII asrda Gretsiyada Finekiya alifbosiga asoslanib jangi yozuv paydo bo’ldi. Alifbo 24 harfdan iborat bo’lgan. Kaloniyalar va grek shaharlari o’rtasidagi mahsulot almashish , savdo- sotiq va hunormantchilikning rivojlanishiga muhit yaratdi.