Sharti oldin sikl operatori. Siklik jarayonlarni dasturlashda shunday hollar ham uchraydiki, bunda siklning takrorlanishlar soni oldindan aniq bo’lmasligi mumkin. Ularda faqatgina sikl tamom bo’lish sharti beriladi. Bunday siklik algoritmlarning dasturlarini tuzish uchun maxsus sharti oldin tekshiriladigan va sharti keyin tekshiriladigan sikl operatorlari ishlatiladi.
Sharti oldin tekshiriladigan sikl operatorining ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:
While Do ; Ma‘lumki, sikl tanasida bittadan ortiq operator bo’lsa ular Begin va End operatorlarining ichiga olib yoziladi; WHILE- toki degan ma‘noni anglatadi.
Sharti keyin tekshiriladigan sikl operatori. Bu operatorda berilgan shart sikl tanasini tashkil etuvchi operatordan keyin hisoblanadi va tekshiriladi. Bunday sharti keyin tekshiriladigan sikl operatorining umumiy ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:
REPEAT UNTIL Bu operator quyidagicha bajariladi. Toki Until xizmatchi so’zidan keyingi bajarilmaguncha Repeat xizmatchi so’zidan keyingi bajarilaveradi. Agar ning bajarilishi (ROST) bo’lsa, shu ondayoq boshqarish keyingi operatorga uzatiladi. REPEAT operatorining bajaradigan amallari WHILE operatorining bajaradigan amallariga o’xshash, lekin bunda shartni tekshirish kamida bir marta sikl bajarilib bo’lgandan keyin amalga oshiriladi.
Ma’lumki, Paskal dasturlash tilida uch xil ko‘rinishdagi , ya’ni for, while do,REPEAT-UNTIL takrorlash operatorlari mavjud bo‘lib, ularning har birining o‘ziga xos jihatlariga ega. Shu bilan birga o‘xshash jihatlari ham mavjud.
Takrorlash operatorlari uchunVenn diagrammasi grafik organayzeri.
O‘qituvchi mavzuni yoritishda bu jihatlarni aniq tasvirlab berishda Venn diagrammasi grafik organayzeridan foydalanishi dars jarayonini samarali bo’lishini ta’minlaydi.Tushuntirishda ko’rgazmalilik amalga oshadi.
O’qituvchi darsni mustahkamlach uchun misollar keltiradi.
