Muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUXAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI URGANCH FILIALI
“Telekomunikatsiya texnologiylari” fakulteti
“Telekomunikatsiya injiniringi” kafedrasi

“Passiv optik aloqa tarmog'i” mavzusida tayyorlangan

INDIVIDUAL LOYIHA 2 ISHI
_____________bajardi (imzo) ______________ ball bilan
_____________ guruh talabasi ______________ qabul qilindi(imzo)
___________________ _________ ________ ______________________
“___” ______________ 20__ y. “___” ______________ 20__ y.

Komissiya a’zolari:
________ qabul qilindi (imzo)
_________________________________ ______________ qabul qilindi (imzo)
“___” ______________ 20__ y. __________________________
“___” ______________ 20__ y.


Urganch 2022


MUNDARIJA

Kirish …………………………………………………………..
1.1	Passiv optik qurilmalarning asosiy parametrlari.
1.2	Yorugiik nurlanishini optik tolaga kiritish va undan chiqarish qurilmalari.
1.3	Tolali optik tarmoqlagichlarning parametrlari.
1.4	Optik tarmoqlagichlar: daraxtsimon va yulduzsimon I tarmoqlagichlar, shahoblagich.
Xulosa …………………………………….………………………
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati …………………………..….

Kirish

O‘tgan asming so‘nggi o‘n yillari davoniida yorag‘likning to‘lqin va korpuskulyar tabiati bilan bog’liq fundamental xossalaridan foydalanish, optoelektronika, integral optika, golografiya bo‘yicha erishilgan yutuqlar, jumladan, yuqori samarali yarimo‘tkazgichli yorag‘lik manbalari — yorag‘lik va lazer diodlarining, katta sezgirlikka ega bo‘lgan, tezkor foto-qabulqilgichlar — fotodiodlar, ko'chkili fotodiodlar, yuqori darajadagi shaffof, kam yo‘qotishli yorag‘lik uzatkichlar — optik tolalarning yaratilishi aloqa tizimlarining yangi va istiqbolli yo‘nalishi optik aloqaning paydo bo‘lishi, jadal sur’atlar bilan rivojlanishi va keng qo‘llanishiga olib keldi. 3 www.ziyouz.com kutubxonasi Optik aloqaning bir qator xususiyatlari uning telefon tarmoqlari, kabel televideniyesi, kosmik apparatlar, samolyot, suv usti va suv osti kemalarining bort aloqasi, elektron hisoblash mashinalar orasidagi ichki va tashqi aloqani tashkil etish, shuningdek, texnologik jarayonlarni boshqarish maqsadlarida keng qo‘llanish topishiga olib keldi va u raqobatbardosh aloqa turlaridan biriga aylandi. Har qanday aloqa tizimi axborotni bir manzildan boshqa manzilga uzatish uchun xizmat qiladi. Aloqa tizimlarining barcha turlari ikki muhim omili axborot eltuvchi va axborot uzatuvchi muhitning mavjudligini nazarda tutadi. An’anaviy elektr aloqa tizimlarida axborot eltuvchi vazifasini elektromagnit to‘lqinlar axborotni uzatuvchi muhit xizmatini esa elektr o‘tkazgich simlar o‘taydi. Bu hol ushbu turdagi aloqa tizimining halaqitlar (tashqi elektr va magnit maydonlarining ta’siri)ga bardoshliligini ta’minlash choralarini ko‘rishni talab etadi va natijada aloqa liniyalarining o‘lchamlari va vaznining ortishiga olib keladi. Radioaloqa tizimlarida axborot eltuvchi o'rnida radiodiapazon (104—108 Hz) va o‘ta yuksak chastota diapazonlarida (109—1012 Hz)gi elektromagnit to'lqinlar, axborotni uzatuvchi muhit sifatida yer atmosferasi yoki kosmik muhitdan foydalaniladi. Optik aloqa tizimlarining o‘ziga xos xususiyati shundaki, ularda axborot eltuvchisi vazifasini yorug'lik diapazonidagi (1014—1015 Hz) elektromagnit to'lqinlar — elektr jihatdan neytral foton zarrachalari, axborotni uzatuvchi muhit xizmatini esa yer atmosferasi yoki tashqi elektr va magnit maydonlari ta’siriga berilmaydigan dielektrik to'lqin uzatkich — optik tola o'taydi. Yorug'lik zarrachalari — fotonlar va dielektrik to‘lqin uzatkichlaming yuqorida qayd etilgan fundamental xossalari optik aloqa tizimlari (ayniqsa, tolali optik aloqa tizimlari)ning bir qator afzalliklari - o‘tkazish oralig‘i (polosasi) ning kengligi, axborotlami uzatish tezligining kattaligi, halaqitlarga yuqori darajada bardoshliligi, o‘lchamlari va vaznining kichikligi, iqtisodiy jihatdan samaradorligi va h.k.larda namoyon bo'ladi. Hozirgi vaqtda dunyoning barcha taraqqiy etgan mamlakatlarida optik aloqa tizimlari, xususan, tolali optik aloqa tizimlarini takomillashtirish, ulardan axborotlar oqimini uzatish va ularga ishlov berish tarmoqlarida foydalanish samaradorligini oshirish bo'yicha keng ko'lamli ishlar olib borilmoqda. Bizning mamlakatimizda ham 4 www.ziyouz.com kutubxonasi 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov va respubliv liukumatining doimiy e tiborlari tufayli axborot-kommunikatsh * lizimlarini modermzatsiyalash - ulami toMiq raqamlashtirish \ lolali optik tarmoqlarm yaratish sohasida salmoqli yutuqlar n ^ T kiiitildi. Jumladan, 1997 yilda Osiy0 va Yevropa mamlakatlarbv bog lovchi qit alararo tolah optik tarmoqning uzunligi 993 ,! milliy segmentim o‘tkazish va ishga tushirishga muvaffaq boMinH*’ Bugunga kelib mamlakatimizning tUrli hududlarini bog‘lovchi to h r oplik tarmoqlarinmg umumiy uzunligi 6000 km dan ko‘nron laslikil ctadi. Toshkent shahrini viloyat markazlari bilan inaikazlarini tuman markazlari bUan halqa topologiyasi bo‘Virh opiik larm oqlar yordamida bog‘iashga erishildi. Tolali In tT ii/m ilam i slialiai va qishloq tarm0qiarida, lokal va abonemiii, 1.11 moi|lai 1 (Ia slummgdck, xalq Xo'jaligining temiryo‘1, n eft-aJ' ...... . v:’ solia*:u'1da qo‘Hash bo‘yicha amaliy ishlar “ni'u boi ilmoi|(la. Slm mmiosabat bilan mamiakatimizda optik aloaaT asboiolga islilov licnslming oplik tizimiaribo'yichayuqorimalakar kadilai bakalavilai va m.igistriar tayyorlash alohida ahamivat kasb fladi. Slm maqsadda jadal sUr’atlar bilan tegishli darslikin o‘q..v va o‘(|i.v uslubiy qo Ha.imalarni tayyorlash va nashr ’ lalab cliladi.
Zamonaviy tolali optik aloqa tizimlarida va bu tizimlarni tekshirish va nazorat qilish uchun ishlatiladigan oichov texnikasida diskret tuzilishli turli xil passiv optik elementlardan ham keng foydalaniladi. Yorugiik signalini optik tolaga kiritish va undan chiqarish qurilmalari, optik ulagichlar, tarmoqlagichlar, attenyuatorlar, izolatorlar, filtrlar, polarizatorlar va boshqalar shular jumlasidandir. Quyida sanab oiilgan bu passiv elementlarga tegishli m aium otlarni qisqacha ko'rib chiqamiz