Ytck da Mal varliğina karşi suçlar (hirsizlik) Mehmet Reşat Koparan

YTCK.da

MAL VARLIĞINA KARŞI SUÇLAR

(HIRSIZLIK)
Mehmet Reşat Koparan

Kayseri Hakimi

GİRİŞ :

Mal varlığına karşı suçlar TCK.nun Cürümlere ait 2.Kitabın 10.Babında 9.ayrı fasıl olarak düzenlenmiş iken,YTCK.da ise cürüm- kabahat ayrımının kaldırılması ve fasıl ayrımına da yer verilmemesine bağlı olarak kişilere karşı suçları düzenleyen 2.kısım,10.bölümde birbirini takip eder şekilde yer almıştır.

Malvarlığı, ekonomik değer taşımayan hakları kapsam dışı bırakan ekonomik bir kavram olarak karşımıza çıkar. Bununla birlikte, özel hukuk yönünden ekonomik değeri bulunmayan ve bu nedenle malvarlığı kavramının dışında kalan bir tutam saç, mektup gibi sahibi yönünden yalnızca duygusal bir değeri bulunan şeyler de ceza hukuku anlamında malvarlığı kavramına girmektedir¹

Mal varlığına karşı suçların ortak özelliği, malik veya zilyedinin mal varlığına ait aktif unsurlardan sağladığı faydayı (yararlanma, kullanma ,tüketme ) tamamen ortadan kaldırması veya azaltmasıdır.

Mal varlığına karşı suçlar bakımından eski ve yeni yasadaki düzenlemede önemli bir fark olmamakla birlikte yeni yasada eskisinden farklı olarak şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme ve bilgi vermeme suçlarına yer verilmiştir.

Ayrıca YTCK.da eskisinde farklı olarak yağma faslında yer alan “korkutarak faydalanma” ,”adam kaldırma”,”adam kaldırmada muhabere nakli” ile eski yasanın 521/a maddesinde öngörülen “karşılıksız yaralanma” (bir kısmının)şeklindeki düzenlemelere yer verilmediği görülmektedir

I-HIRSIZLIK

A-Genel Olarak Hırsızlık Suçu

Hırsızlık eyleminin temel şekli YTCK.nun 141.maddesinde. düzenlenmiştir

.ETCK m. 491/1’de hırsızlık suçunun temel şekli düzenlenmiş, gerek bu maddenin 3. fıkrasında ve gerekse m. 492 ve 493’de bu suçun nitelikli halleri kazuistik biçimde gösterilmiş; m. 494’de de hafifletici nedenlere yer verilmişti.

Buna karşılık YTCK m. 141/1 suçun temel şeklini, m. 142 ve 143 nitelikli halini düzenlemekte, m. 144 ve 146 ise cezanın indirilmesini gerektiren hallere yer vermekte, malın değerinin azlığı ve ağır ve acil bir ihtiyacın karşılanması amacıyla suçun işlenmesi ise duruma göre bir cezasızlık nedeni olarak öngörülmektedir.

1- Korunan Hukuksal Yarar

Hırsızlık suçunun koruduğu hukuksal yarar ziyletliktir. Malın bulunduğu yerden alınması ile, mal üzerinde başkasına ait fiili egemenlik anlamında zilyedliğin ihlal edilmesi söz konusudur..

Ekonomik bir değer taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın belirli bir veya birden fazla malın alınması söz konusudur. Malın alınmasıyla ekonomik bir zarara neden olması aranmadığı için, malın ekonomik bir değere sahip olması zorunlu olmadığı gibi, failin çaldığı mal için bunu karşılayacak miktarda parayı fiilin işlendiği yere bırakması da suçun oluşmasını engellemez.²

2-Hırsızlık Suçunun Maddi Konusu:

Suçun maddi konusu başkasına ait maldır.

a)Mal Hırsızlık suçunda mal, günlük yaşamda ve ilişkilerde herhangi bir gereksinimin karşılanması için kullanılan ve yaralanılan taşınır şeylerdir

Suça konu olan malın ekonomik bir değer taşımaması veya değerinin az olması suçun oluşmasını engellemez.Taşınabilir mal sayılmaz ise de, enerjinin de hırsızlık suçuna konu olabileceği kabul edilmiştir. Üstelik, YTCK suçun konusunun ‘elektrik enerjisi’ olmasını bu suçun nitelikli hali olarak kabul etmektedir (m. 142/1 f).

Hizmetin ise hırsızlığı olmaz ancak karşılıksız yararlanma olabilir.

Malın niteliği hırsızlık oluşumunda önemli değildir; katı, sıvı veya gaz biçiminde olabilir. Fakat her halde “mal” dan söz edebilmek için, onun maddi bir varlığının bulunması gerekir³

b- Taşınabilir (taşınır) olma

ETCK m. 491’de malın taşınabilir, YTCK 141.md.de taşınır olmasından söz edilmektedir. Ancak, ‘taşınır’ deyiminin özellikle seçilmesinden, yasa koyucunun, taşınmazın eklentisi ve bütünleyici parçalarının bundan böyle hırsızlık suçuna konu olmasını istemediği biçiminde bir sonuç çıkarılması mümkün değildir⁴.

Gemiler,yüzenevler çalınabilir, bunlar ceza hukukunda menkul sayılır. Hususi hukukun tahsisleri dolayısıyla gayrimenkul saydığı şeyler, ceza kanunu bakımından taşınabilir maldır. Taşınabilir hale getirilen gayrimenkuller hırsızlık konusuna girer, mesela bir tarla çalınamaz, fakat toprakları çalınabilir.⁵

c- Başkasına ait olma

Hırsızlık suçuna konu olan mal, fail dışında bir başka kişiye ait olmalıdır. Kişinin, Medeni Hukuk anlamında çalınan şeyin maliki olma sıfatını yitirdiği andan itibaren hırsızlık söz konusudur. Örneğin taksitli satış yapan satıcı ödenmeme halinde sattığı şeyi, alanın rızası dışında geri alırsa, hırsızlık suçu yinede oluşacaktır.Çünkü mülkiyet teslimle birlikte alıcıya geçmiştir.

Paydaş veya elbirliği ile mülkiyete konu olan bir mal da, fail bakımından başkasına ait olan bir maldır.

Mülkiyeti muhafaza kaydı ile satılan mal,ı satıcının bulunduğu yerden (alıcı zilyedin rızası dışında) alması halinde hırsızlık suçunun oluşmayacağı sonucuna varmak gerekir⁶

3-. Fail

Suçun faili herhangi bir gerçek kişi olabilir. Hırsızlık suçu ile lehine menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur (YTCK m. 169).

4. Maddi Unsur (Hareket))

a)Rızası olmaksızın alma

ETCK, hırsızlık suçu açısından malın alınmasının “sahibinin”; YTCK ise “zilyedinin rızası “dışında olması gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle önceki düzenlemeye göre mal, sahibinin rızasıyla, fakat zilyedinin rızası dışında alınmışsa hırsızlık suçundan söz edilemezdi. Yeni Ceza Kanunu’na göre alındığı sırada o mal üzerinde egemenlik yetkisi kullanan kişinin rızası dışında alınmış olması yeterli sayılmaktadır.⁷

Kural olarak ,malın fail tarafından bizzat alındığı durumlarda, hırsızlık suçunun oluştuğu tartışmasızdır. Ancak konuşmak üzere verilen cep telefonunun fail tarafından kaçırılması örneğinde olduğu gibi, bazı durumlarda zilyed de kendi eliyle malın zilyedliğini faile aktarmış olabilir.Burada zilyetliğin devrinde (mülkiyetin devri amaçlanmadığından) hırsızlık suçunun oluştuğu kabul edilmelidir⁸

Rıza açıklaması bakımından ehil olmayan küçükler ve akıl hastalarından ” bilinçsiz teslim” yoluyla elde edilen mallar bakımından da hırsızlık suçunun oluştuğu değerlendirilmelidir

b- Bulunduğu Yerden Alma

Hırsızlık suçunun maddi unsurunu oluşturan hareket, malın bulunduğu yerden alınmasıdır. Bundan anlaşılması gereken ise, mal üzerinde başkasına ait fiili egemenliğin ortadan kaldırılması ve yeni bir egemenlik kurulmasıdır⁹

Suçun tamamlanabilmesi için malın bulunduğu yerden alınması yeterli değildir. Malın failin veya üçüncü bir kişinin egemenlik alanına sokulması gerekir.¹⁰-¹¹ Başka bir ifadeyle zilyedin suç konusu mal üzerinde tasarruf imkanı ortadan kalkmış olması gerekir.¹²

5-Suçun manevi unsuru

Suç konusu malın zilyedinin rızası dışında bulunduğu yerden yararlanmak amacıyla alınmasıdır. Genel kast yanında ”yararlanmak amacı” olarak belirlenen özel kasıt gereklidir.¹³- ¹⁴

Kasıt başkasının elinde ve kontrolünde bulunan malı zilyet olmak bilinç ve amacıyla almaktır.¹⁵ Eğer eylemde failin yararlanmak kastı bulunmaz ise eylem hırsızlık suçunun oluşturmaz. Yararlanmaktan kasıt suç konusu malın sahibine veya zilyedine sağladığı haklardır.¹⁶

Fail, maldan bizzat yararlanma maksadıyla hareket etmiş olabileceği gibi, üçüncü bir kişiyi yararlandırma maksadıyla da hareket etmiş olabilir. Üçüncü kişi ile fail arasında iştirak iradesinin bulunması durumunda, bu kişi de hırsızlık suçuna iştirakten dolayı cezalandırılabilir. Failin, yararlanma amacıyla hareketi yeterli olup, fiilen maldan yararlanma olanağı bulmuş olup olmaması, suçun oluşması bakımından önem taşımaz.