II.Şəxsiyyətlərarası münasibətlərin diaqnostikasının təhlili.
Sosiometrikölçü metodu sosiometriya. “Sosiometriya” ifadəsi qrupda
şəxsiyyətlərarası münasibətlərin ölçülməsi mahiyyəti daşıyır. Onun banisi
Amerika psixiatrı və sosial psixoloqu Con Morenoya görə,qrupdaxili
münasibətlərin uyğunluğu onun yalnız bütöv xarakteristikası ilə
deyil, həmçinin,qrupda təmsil olunanların ruhi – mənəvi vəziyyəti ilə müəyyən
olunur.Tədqiqaçılardan E.S.Kuzmina,A.V.Petrovski, Y.L.Kolominski,
V.A.Yadova, İ.P.Volkova və b. sosiometriyadan geniş
Istifadə etmişlər. Azərbaycanda Ə.S.Bayramov və Ə.Ə.Əlizadə ilk dəfə olaraq
“Sosial psixologiya” dərsliyində sosiometrik tədqiqatların nəzəriyyəsi və
praktikasının metodoloji əsasları haqqında məlumatlar vermiş, tətbiqi yollarını göstərmişlər.
Sosiometrik texnika şəxsiyyətlərarası və qruplararası münasibətləri, onların dəyişdirilməsi,yaxşılaşdırılması və təkmilləşdirilməsi məqsədilə tətbiq edilir. Sosiometriyanın köməkliyi ilə aşağıdakı məsələləri müəyyənləşdirmək mümkündür:
qrupda təmsil olunan fərdlərin sosial xüsusiyyətlərini
fərdi – psixoloji xüsusiyyətlərin davranış səviyyəsində təzahür edən xüsusiyyətlərinin sosial qiymətləndirilməsini
fərdiyyətin xassə və keyfiyyətlərini, imkan və qabiliyyətlərini
qrup üzvlərinin qarşılıqlı qavrama və anlamasını, şəxsi və sosial maraqlarını, dəyərlərini
qrup üzvlərinin qarşılıqlı təsir: idarəetmə, liderlik imkanlarını
qrup üzvlərinin qarşılıqlı simpatiya və antipatiyasını
qarşılıqlı kömək, yardım, öz maraqlarını qrup maraqlarına tabe etmək istəyini və d. məsələləri.
Sosiometriyanın riyazi təhlil əsasında əldə olunmuş nəticələri qrupdaxili münasibətlərin məntiqi xarakterini ifadə edir. Bu nəticələr statistik yollarla: cədvəl, sxem, qrafik və sosiometrik şəkillərlə təsvir olunur.
Dostları ilə paylaş: |