10. Sinif dil ve anlatim ders notlari I. ÜNİte sunum-tartişma-panel
“Çok güzel bir gün daha sona erdi.” cümlesinde
Yüklə 2,29 Mb.
|
4. “Çok güzel bir gün daha sona erdi.” cümlesinde “çok” sözcüğünün görevini aynen üstlenen sözcük aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Şampanyalar içilirken ne güzel seslendi konuklarına. B) Roma’nın en lüks otellerinden birinde kalıyordum. C) Öğretmenler kurulunda alınan kararları hemen açıkladı. D) Sorunların altından kalkabilmek pek kolay olmayacak. E) Tüm yaşamını hiç görmediği insanlar için harcadı. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön anlamlı bir sözcük görevce diğerlerinden farklıdır? A) Oğluma dışarı çıkıp oyun oynayalım, diye ısrar ediyorlardı. B) Marketi geçtikten sonra az ileride aradığınız büroyu göreceksiniz. C) Kalabalık olan otobüste şoför, lütfen biraz daha öte gidin, diyordu. D) İçeri girerken mülakat iyi geçsin diye içimden dualar mırıldanıyordum. E) Sorunun yanıtını bilen öğrenci cevap vermeyip geri geçildi. 6. I. Güz bir hastalık gibi ilerliyordu. Bir denizin üzgün kıyısında II. Kimi insan derbeder, Ömrünü heba edip gider III. Çekik, mavi mavi gözlerin var ya Önce gözlerindi en güzel ışık IV. Şu yalan dünyaya geldim geleli Tas tas içitim ağuları sağ iken V. Yükseklerden uçan kara kara bulutlar Serpiyor göklerden kucak kucak kar Numaralandırılmış dizelerin hangisinde belirteç kullanılmamıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V 7. I. Sınıftaki herkes de böyle mi düşünüyor? II. Aldığın bu kitaplara kaç lira verdin? III. Mademki sevmiyorum artık, onu düşünmek neden? IV. Bugünkü konuyu kim özetlemek ister? V. Bu yılki sınava kaç kişi girmiş?
A) I. )B II. )C III. D) IV. )E V. 8. Sarsarak köprüleri I II
Devler geçti bu yollardan III IV V
Yukarıda numaralanmış sözcüklerden hangisi zarftır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 9. “Çocukluğumuzda her şey ne kadar da basitti.” cümlesindeki“çocukluğumuzda” sözcüğü ile aşağıdaki altı çizili sözlerin hangisi görevce özdeş değildir? A) Seni sözleştiğimiz yerde nerdeyse iki saat bekledim. B) Doğanın akciğerleri, her gün acımasızca kesiliyor. C) Bahar gelince ağaçlar bir gelin gibi donanır. D) İstanbul’u gece uçaktan hiç seyrettiniz mi? E) Bebek daha uyanmadı, lütfen sessiz olun. 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ölçü bildiren bir zarf kullanılmıştır? A) Mademki siz öyle istiyorsunuz, diyecek sözüm yok. B) Köpek, taş kadar sert ekmeği ısırmaya çalıyordu. C) Ben balığı severim, arkadaşım ise hiç sevmez. D) Düzenli çalıştıktan sonra mutlaka başarırsın. E) Çocuğun zekâsı ve tavrı etrafındakileri şaşırttı. 11. I. Ahmet Bey’i geçenlerde bir arkadaşıyla parkta görmüştüm. II. Günleri saymaktan artık vazgeçiyorum canım çocuklarım! III. Son günlerde onun düşüncesiz davrandığını görüyorum. IV. Bu konuda epeyce geniş bir bilgisi olduğunu sanıyorum. V. Şurada biraz dinlensek hepimiz için iyi olacaktır.
A) I. )B II. C) III. )D IV. )E V. 12. “Bana nasıl oluyor da inanmıyor? Ona hiçbir zaman yalan söylemedim. Beni hiç dinlemedi bile. Bu olaydan en çok o pişman olacak. İşin sonu iyi görünmüyor.” Bu parçada aşağıdaki zarf çeşitlerinden hangisi yoktur? A) Ölçü zarfı B) Zaman zarfı C) Soru zarfı D) Yer-yön zarfı E) Durum zarfı
A) Çocuklardan kaçan yavru kedi, gecenin karanlığında kayboldu. B) Film ödüllerinin verileceği geceye politikacılar da ilgi gösterdi. C) Bu hareketli kıyı kenti, gece derin bir sessizliğe gömülürdü. D) Gece, tüm çirkinlikleri siyah bir örtüyle görünmez kılar. E) Gecenin en önemli sürprizi, başkanın emekliye ayrılmasıydı. 2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ikileme zarf görevinde kullanılmıştır? A) Dolaşarak ilklim iklim Doğru yolu soran bendim B) Mevsimler duman duman Mevsimler dört vagonlu bir tren C) Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yarim kara topraktır D) Yüce yüce yaylaların var Yalan dünya uçtan uca E) Serin serin Kapalıçarşı Cıvıl cıvıl Mahmutpaşa
I
II Yapraklar ağaçlarda; Uzaklarda, çok uzaklarda, III IV
Sucuların hiç durmayan çıngırakları V
ötekilerden farklıdır? A) I. )B II. C) III. )D IV. )E V. 4. I. Sanırım bu olay onun üzerinde derin bir etki bırakmış. II. Tekrar bir araya gelip kitabın son şeklini vereceğiz. III. Tüm şartlarımı zorlayıp onunla mutlaka konuşacağım. IV. Sizden bir yanıt almak için üç yıl boş yere bekledim. Numaralı cümlelerde aşağıdaki zarf türlerinden hangisinin örneği yoktur? A) Kesinlik zarfı B) Olasılık zarfı C) Yineleme zarfı D) Miktar zarfı E) Zaman zarfı
A) I. )B II. C) III. )D IV. )E V. 6.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön zarfı kullanılmıştır? A) Yukarı kattakilerle geçen haftaki toplantıda tanışma fırsatı buldum. B) Küçük çocuk, aşağı bakarken az kalsın tepetaklak düşüyordu. C) Kitabın arka yüzünde roman hakkındaki eleştiriler yer alıyor. D) Fazla zamanın yok, içeriye bir göz atıp hemen gitmeliyim. E) Sen başlangıcı yaptın, artık işin gerisini bana bırak. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfatı derecelendiren bir zarfa yer verilmiştir? A) Ben daha çok, kırda açan hercai çiçekleri sevdim. B) Yaşı ufak olmasına rağmen gayet mantıklı konuşuyor. C) İlaç işe yaramış olmalı ki daha sağlıklı görünüyor. D) Adam son günlerde oldukça tuhaf tavırlar sergiliyor. E) Tatili bizimle geçirmesi için dün ona epey dil döktüm. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ca, -ce” ekiyle türetilen sözcük ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır? A) İyice düşünmeden bir karara varman doğru olmaz. B) Çocuk, sesini çıkarmadan koltukta güzelce oturuyor. C) Defalarca tartışmamıza rağmen bir sonuca ulaşamadık. D) Zavallı kadın, orada oturanlara çaresizce bakıyordu. E) Adam, uzunca bir süre soğukkanlılığını korudu. 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zarfı yoktur? A) Bu soğukta onca yolu yürüyerek buraya nasıl gelmişti? B) Adamın bu küstahlığı ve cesareti nereden geliyordu? C) Zor durumda kaldığında neden bizden yardım istemedin? D) Bu çileli ve sancılı hayata daha ne kadar katlanacaktı? E) Bu işte bir bit yeniği olduğunu ne zaman anladın? 10. I. İki buçuğa doğru Sami’nin ayakta duracak hali kalmamıştı. II. Uykusunun açılması için muslukta yüzünü defalarca yıkadı. III. Gözleri ağır ağır kapanmaya başlamıştı ki sendeledi. IV. Az kalsın, koca makinenin içine yuvarlanıyordu. V. Artık dikkatini toplamanın yolunu bulmalıydı.
A) I.de edat öbeği zarf görevinde kullanılmıştır. B) "Defalarca" türemiş yapılı bir zarftır. C) III.de ikileme, durum zarfı görevi üstlenmiştir. D) IV.de yaklaşıklık anlamı veren zarf öbeği vardır. E) “Artık” basit yapılı bir zaman zarfıdır. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin anlamını durum yönünden etkileyen bir sözcük kullanılmıştır? A) Bebeği, eski bir battaniyeyle sımsıkı sardı. B) O olaydan sonra, aramızda bir soğukluk oldu. C) Bu, hayal ettiğinden de güzel bir evdi. D) İhtiyaç duyduğumuzda bize yardım edecekti. E) Hepimiz toz içindeydik ve müthiş yorgunduk. 12. I. Yüzünde hâlâ o kötü günlerin yarattığı şaşkınlık vardı. (Zaman zarfı) II. Burada çiçekler bile daha güzel, daha alımlı. (Miktar zarfı) III. Dışarısı karanlık olduğu için onu göremedim. (Yer-yön zf.) IV. Bunca söze, hakarete rağmen nasıl sabrettin? (Soru zf.) V. Elindeki çakıl taşlarını yavaşça yere bıraktı. (Durum zf.) Yukarıda numaralı cümlelerin hangisinde ayraç içindeki zarfı örnekleyen bir kullanım yoktur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. ŞİMDİ TEST ZAMANI EDAT-BAĞLAÇ T38 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile” bağlaç olarak kullanılmıştır? A) Konuşmalar daha önceden edinilmiş bilgi ve gözlemler ile desteklenir. B) Konu ile ilgili düşüncelerinizi destekleyen bilgi ve bulguları belirtiniz. C) Olayların toplumdaki yeri, önemi ve etkileri kesin bir dil ile vurgulanır. D) Dilin zengin anlatımından yararlanarak insanlara hoşgörü ile yaklaşılmalıdır. E) Beden dilini oluşturan mimikler ile jestler hareketlerimizi kontrol altına alır. 2. “Trafik yoğun oldu mu derse geç kalıyorum.” Cümlesinde “mi” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu cümledeki görevi ve anlamıyla kullanılmıştır? A) Geçmişin seyrini mi değiştirmek istiyorsun günümüzde? B) Çok gezen mi bilir çok okuyan mı, demiş atalarımız. C) Güzel mi güzel bir otelde çalışıyormuş on yıldan beri. D) Heyecanlandı mı yerinde duramıyor bizim ufaklık. E) Sulh istersem haksız olduğumu kabul etmiş olmaz mıyım? 3. Aşağıdakilerin hangisinde “için” ilgeci cümleye “amacıyla” anlamı katmamıştır? A) Seni görmediğim için çok üzüldüm geçen gün. B) Bir malın çok satılması için o malın tanıtımı yapılmalı. C) Ödülünü almak için Antalya’ya gitti ve bizi gururlandırdı. D) Türkçe eğitimi vermek için gerekli alt yapı oluşturuldu. E) Staj ve burs koşullarını öğrenmek için sizi aramıştım. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem edat hem bağlaç kullanılmıştır? A) Folklor gerçeğin bilimidir, onun bize aşılayacağı düşünce de niteliğine uygun olacaktır. B) Uçağa, zifiri karanlığı bir bıçak gibi kesen o taşıta, ilk kez bindiğimde şaşkınlığımı gizleyemedim. C) Anıların, anlarla harmanlaştığı yaşamda, paylaşım, hayatın tüm biçimlerinde geçerliyse değerlidir. D) Elden düşme bir arabayla, hem de hiçbirimiz korkmadan, dünyayı gezmeyi düşünüyorduk. E) Bozgun duygusunu kötü bir durumdan kurtulmak için motivasyon kaynağı olarak kullanın. 5. I. Elim sanata düşer usta, yürek acıya Ölüm hep bana mı, bana mı düşer ustam? II. Şanlı yurdum, her bucağım şanla dolsun; Yurdum seni yüceltmeye antlar olsun. III. Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor. IV. Aşk geldi kan gibi Damarlarıma, derime doldu. V. Ayrılık diye bir şey yok Bu bizim yalanımız Numaralandırılmış dizelerin hangisinde edat kullanılmamıştır? A) I. B)II. C) III. D) IV. E) V. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de” bağlacı cümleye “neden-sonuç” ilgisi katmıştır? A) Anahtarını evde unutmuş da çilingirin gelmesini bekliyor. B) Bu transfer fikri bize hoş gelse de bu şartlar altında zor. C) Bu dünyada her şey para da para değil, yeter artık! D) Yok arkadaşlarıyla ders çalışacakmış da… Hep aynı bahane. E) Arkadaşının konuşmasını ben de pek beğenmedim. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanılmamıştır? A) Öyle yanlış kitaplar okuyoruz ki boşu boşuna zamanımızı ziyan ediyoruz. B) Zihni olgunluk ölçülebilirse de hissi olgunluğu ölçmek imkânsızdır. C) Halbuki şiir, edebiyatın estetik ağırlığı en fazla olan alanıdır. D) Emek ve sabırla yoğrulmuş bir geleneğin adı olmuş dondurma. E) Her çocuk kendi davranış tarzlarını geliştirmeye önce aileden başlar. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki” bağlacı özneyi vurgulamak için kullanılmıştır? A) Bildiklerini söyle ki için rahat etsin, kendini sıkma. B) Öyle ki hasretimsin, umutlara yazdıracağım adını. C) Sen ki annemin dediklerini bile doğru dürüst dinlemedin. D) Baktı ki yıllardır sürdürülen düzen ha bitti ha bitecek. E) Gül ki gözlerin sakın solmasın, dedi ve gitti. 9. (I) Hacer, toprağı karıştırdığı parmağını eteğine silerek önce bana sonra ileriye baktı. (II) Ben gözlerimi onun soluk görünen yüzüne dikmiştim. (III) Bakışının hâlâ etkisi altındaydım. (IV) İnsan ruhlarının ince ve derin kıvrımlarını bütün karmaşıklığı ile anlayan bu genç yörük kızı sanki birdenbire büyüyüvermişti. (V) Gözlerini çevirmiş; aşağıya, yemyeşil ağaçları, taze ekinleri, koyu yaprak zeytinleri ile pırıl pırıl yanan ovaya bakıyordu. Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde edat ve bağlaç bir arada kullanılmıştır? A) I. B)II. C) III. D) IV. E) V. 10. I. Onun gibilere buralarda pek rastlanmaz, yiğitliği dillere destandır. II. Gerçekçi betimlemeleri, o kenti gözümde bir tablo gibi canlandırmıştı. III. Sanırım evde işler yolunda gitmemiş, bugün biraz üzgün gibiydi. IV. Kız, kömür gibi gözlerini üzerimize dikerek adeta meydan okuyordu. V. Kitapta en çok da peri, ejderha, cadı gibi varlıklar ilgisini çekiyordu.
A) I. B)II. C) III. D) IV. E) V. 11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bağlaç türünde bir sözcüğe yer verilmemiştir? A) Niksar’daki evimizdeyken Küçük bir serçe kadar hürdüm B) Kamyonlar kavun taşır ve ben Boyuna onu düşünürdüm C) Dağ karanlık, dere zindan Ne nefes var ne ses var D) O büyük kuşlar ki susarlar Dalıp sükut denen derine E) Şimdi bir rüzgâr geçti buradan Koştum ama yetişemedim
II. Yaptıklarını babana söylerim ha! III. Tüh! Ben onlarla niye gitmedim? IV. Ooo! Bu ne güzel gömlekmiş. Aşağıdakilerden hangisi, altı çizili ünlemlerin bu cümlelere kattığı anlamlardan biri değildir? A) Uyarı B) Pişmanlık C) Beğeni D) Usanç E) Özlem 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde duygu ünlemi kullanılmamıştır? A) Ah, senin için ne üzüldüm bir bilsen! B) Ha şimdi anladım neden böyle davrandığını! C) Oh be, aradığımız çözüm sonunda bulundu! D) Tüh be, bu fırsatı da elimizden kaçırdık! E) Allah aşkına, onun söylediklerine nasıl inanıyorsun? 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ünlem, ad göreviyle kullanılmıştır? A) Baş nereye giderse ayak da oraya gider. B) Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır. C) Alma mazlumun ahını çıkar aheste aheste. D) Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz. E) Al malın iyisini çekme kaygısını. 4. I. Vah vah, yazık oldu gencecik adama! (Acıma) II. Ah, ben ne aptalım, size dinlemedim. (Pişmanlık) III. Üf! Adamın altındaki arabaya bak. (Beğenme) IV. Hadi! Sizin istediğiniz gibi olsun. (Onaylama) V. Oh! Ben de başına bir iş geldi sanmıştım. (Korku)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 5. Ne duruyorsun be, at kendini denize Geride bekleyenin varmış, aldırma Görmüyor musun, her yanda hürriyet Yelken ol, kürek ol, dümen ol, balık ol, su ol Git gidebildiğin yere...
A) Sıfat B) Ünlem C) Bağlaç D) Zamir E) Zarf 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem türünde olmamasına karşın ünlem görevi üstlenen bir sözcük kullanılmıştır? A) Yaşasın, edebiyat sınavımız haftaya ertelenmiş! B) Aferin, bu görevi de hakkıyla yerine getirdin! C) Yazık! Sana yıllarımı boş yere harcamışım. D) Ya! Benim hakkımda sana bunları mı anlattı? E) Aman! O konuyu yeniden gündeme getirmeyin. 7. Gece yarısı kaldırımların üstünde esen, hürriyet rüzgârıdır. Ah, biz o rüzgârı severiz. Bin bir ihtiyaçla yüzleri yanan kaldırım çocukları, o rüzgârlarla hırslarımızı soğuturuz. Bu parçadaki sözcüklerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Belirtili ve belirtisiz ad tamlaması kullanılmıştır. B) Birden çok sıfata yer verilmiştir. C) Zaman zarfı söz öbeğinden oluşmuştur. D) Ünlem, cümleye üzülme anlamı katmıştır. E) Eylemler haber kipleriyle çekimlenmiştir. 8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlem türünde bir sözcüğe yer verilmiştir? A) Her şey ne sıcaktı, her şey ne iyi Hatta o karanlık, aysız geceler… B) Ey şimal rüzgârı, hasret dolu tren Bari o günlerin kokusunu getir C) Erkenden çağırır ya deniz ya bahçe Her yerde tükenmez kahkaha eğlence D) Düşen bir öpüştür yanaklarından Gözlerin gönlümde açan nergisler E) Geldim işte mevsim gibi kapına Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ
A) Üzerine kalın giysiler giymeden sokağa çıkayım deme ha! B) Hah, biz de tam hazırlamış olduğundan projeden bahsediyorduk! C) Bravo, doğrusu bu gece bize harika bir gösteri hazırlamışsınız! D) Başaracağından şüphem yok, haydi bakalım, göster kendini! E) Yaa! Beğenmediğiniz çocuk bu yıl sınavda ilk yüze girdi. 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem öbeği kullanılmıştır? A) Ah canım kızım, yanımda olmanı ne çok isterdim! B) Yine mi aynı filmi izlettireceksin bize be ! C) Arkadaş, neden ısrarla bu konuyu anlatıyorsun? D) Sen şunu bunu bırak da ne yapacağız onu söyle! E) Eh ne diyelim, hayırlısı neyse o olsun ! 11. I. Aman efendim bana öyle şeyler söyledi ki donakaldım! II. Sessiz olun, aman çocuğu sakın uyandırayım demeyin! III. Aman dileyen bir insana eziyet edilir mi evladım! IV. Aman onun adını duymak bile beni çileden çıkarıyor! V. Aman otobüs kaçmadan ben durağa koşayım hemen!
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 12. Terke mecburuz heyhat gamlı hayatımızı En doyumsuz aşklara ederek bir gün veda Yukarıda altı çizili sözcüklerin türü sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Zamir – sıfat – sıfat – isim B) Edat – sıfat – zamir – zarf C) Ünlem – zarf – sıfat - isim D) Bağlaç – zarf – ünlem - sıfat E) Ünlem – sıfat – zarf - isim [] Yüklə 2,29 Mb. Dostları ilə paylaş:
|