16-Maruza. Issiqlik sigʹimi. Fazaviy oʹtish issiqligi


γ Gazlar γ



Yüklə 0,88 Mb.
səhifə10/10
tarix23.04.2023
ölçüsü0,88 Mb.
#125779
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
0e55666a4ad822e0e34299df3591d979

γ



Gazlar



γ

He
Ar
Ne
Xe

1,630
1,667
1,642
1,666

02
N2
SN4
N20



1,410
1,408
1,32
1,33



Tajriba natijalariga binoan bir atomli gazlar uchun γ ning qiymati 1,6 ga, ikki atomli gazlar uchun- 1,4 ga va ayrim ko‘p atomli gazlar uchun -1,3 ga yaqin. Bu farqning sababini molekulyar-kinetik nazariya tushuntiradi.
GAZ ARALASHMALARI ISSIQLIK SIG‘IMI
Gaz aralashmalari issiqlik sig‘imi uning komponentalari issiqlik sig‘imlari yig‘indisi bilan aniqlanadi. Agar aralashma komponentalari soni Z, ular massalari m1, m2, ……, mz, komponentalar solishtirma issiqlik sig‘mlari mos holda C1, C2, . . . , Cz bo‘lsa, u holda sistema issiqlik sig‘imi:
(33)
yig‘indi bilan aniqlanadi.
(34)
bo‘yicha gaz aralashmasi effektiv solishtirma issiqlik sig‘imi :
(35)
ga teng. (34) va (35) dan ko‘rinib turibdiki, solishtirma effektiv issiqlik sig‘imini, issiqlik xossalari bo‘yicha gaz aralashmalari xossalariga ekvivalent bo‘lgan ayrim bir jinsli gazlar solishtirma issiqlik sig‘imi kabi qarash mumkin.
Aynan shunday holda effektiv molyar issiqlik sig‘imi tushunchasini kiritish mumkin. Agar komponentalar massasi m1, m2, . . ., mz, ularning molyar massalari µ1, µ2,…., µz va ular molyar issiqlik sig‘imlari qiymatlari C1, C2, . . . , Cz bo‘lsa, u holda sistemaning issiqlik sig‘imi:
(36)
yig‘indi bilan aniqlanadi.
(37)
ga muvofiq molyar issiqlik sig‘imi :
(38)
ga teng bo‘ladi.
Shunday qilib, effektiv molyar issiqlik sig‘imi, issiqlik xossalari bo‘yicha gaz aralashmalari xossalariga ekvivalent bo‘lgan ayrim bir jinsli gazlar molyar issiqlik sig‘imidir.
Effektiv molyar massa tyshunchasi qo‘llanilganda (36) munosabatni quyidagicha yozish mumkin:
(39)
Suyuq aralashmalar uchun gazlar singari effektiv molyar massani kiritish mumkin, biroq ular uchun aralashma komponentalari issiqlik sig‘imlari additivligidan kelib chiqib, effektiv issiqlik sig‘imini aniqlash mumkin emas. Bunday aralashmalarda kuchli molekulalararo o‘zaro ta’sir tufayli bir komponenta molekulalari harakatini boshqa komponenta molekulalari harakatiga bog‘liq emas deb bo‘lmaydi.

Glosariy


Heat

Issiqlik

Bu temperaturalar farqi tufayli bir jismdan ikkinchisiga o’tadigan energiya

Internal Energy

Ichki energiya

Jismga tegishli bo’lgan barcha molekulalarning barcha turdagi energiyalarining to’liq yig’indisi

Specific heat

Issiqlik sig’im

Jism temperaturasini bir gradusga oshirish uchun kerak bo’lgan issiqlik miqdori

Closed system

YOpiq sistema

Atrof muhit bilan xech qanday enregiya almasha olmaydigan sistema

Open system

Ochiq sistema

Atrof muhit bilan energiya almashinuvi yuz beradigan sistema

Thermal equilibrium

Issiqlik muvozanati

Butun jism bo’ylab bir xil temperaturaga erishish

Calorimetry

Kalorimetriya

Issiqlik almashinuvini miqdoriy o’lchashdan iborat usul

Calorimeter

Kalorimetr

Issiqlik almashinuvini miqdoriy o’lchashlarini o’tkazadigan asbob

Heat of fusion

Solishtirma erish issiqligi

1 kg massali kristall jismnisuyuq xolatga o’tkazish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdorini ko’rsatuvchi fizik kattalik

Heat of vaporization

Solishtirma bug’lanish issiqligi

1 kg suyuqlikni temperaturasini o’zgartirmasdan bug’ga aylantirish uchun kerak bo’lgan issiqlik miqdorini ko’rsatuvchi kattalik

Evaporation

Bug’lanish

Moddaning suyuq xolatdan gaz xolatga o’tishi



Yüklə 0,88 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin