1nsan yerleş1mler1 1st anbul deklarasyonu

229. Nairobi, Kenya'da bulunan Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşmeleri Merkezinin (Habitat) birincil işlevi

lnsan Yerleşmeleri Komisyonuna ve herkese yeterli konut ve insan yerleşmelerinin sürdürülebilir gelişmesi ile ilgili diğer hükümetler arası organlara maddi hizmetler sağlamaktır. Habitat Gündeminin uygulanmasında odak noktası olduğu söylenebilir.

Yukarıda 224. maddede belirtildiği gibi, lnsan Yerleşmeleri Komisyonu'nun yetki ve görevinin gözden geçirilmesinin ışığında, Birleşmiş Milletler lnsan Yerleşmeleri Merkezi'nin (Habitat) işlevlerinin de değerlendirilerek tekrar canlandırılması gerekecektir. Genel Sekreterin, başka şeylerin yanısıra, Birleşmiş Milletlerin olağan bütçesi dahilinde yeterli insan kaynaklarını ve finansal kaynakları temin ederek, Merkezin daha etkin işleyişini sağlaması istenmektedir .

230. Ekonomik ve Sosyal Konseyin Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu, Sosyal Gelişme Komisyonu, Kadınların Statüsüne Dair Komisyon, lnsan Hakları Komisyonu ve Nüfus ve Kalkınma Komisyonu gibi alt organları, Habitat Gündeminde belirtilen şekliyle insan yerleşmesi konularına yetkileri dahilinde gereken önemi vermelidirler.

231. Genel Sekreter, Birleşmiş Milletler sisteminin tüm faaliyetlerinde Habitat Gündeminin uygulanması ve insan yerleşmelerinin gereksinimlerinin yeterince gözetilmesinde etkin eşgüdüm sağlamaya çağırılmaktadır. ldari Eşgüdüm Komitesi, Habitat Gündeminin uygulanmasında sistem çapında eşgüdümü ve birimlerinin tam katılımını sağlamak üzere ajanslararası düzeyde prosedürlerini gözden geçirmelidir. Bu birimler, Habitat Gündeminin eşgüdümlü uygulamasına en iyi biçimde nasıl katkıda bulunabileceklerini belirlemek üzere programlarını incelemelidirler. Genel Sekreterden, Habitat Gündeminin bütünsel ve eşgüdümlü olarak uygulanmasını kolaylaşhrmak üzere, Habitat Gündeminin uygulanmasını ldari Koordinasyon Komitesinin mevcut ajanslararası çalışma ekiplerinin yetki alanlarına dahil etmesi istenmektedir.

232. Genel Sekreter, Birleşmiş Milletler lnsan Yerleşmeleri Merkezi'nin (Habitat) görevini tam olarak yerine getirebilmesini sağlamak üzere, onun etkin işleyişini sağlamayı sürdürmeye çağırılmaktadır.

233. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi'nin, Habitat Gündeminde Devlet tarafların Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesine uyması ile bağlantılı olan yönlerin izlenmesindeki önemli rolü vurgulanmalıdır .

234. Birleşmiş Milletler sisteminin uzmanlaşmış ajanslarının ve diğer örgütlerinin, ulusal düzeydeki eylemlere desteklerini güçlendirmek ve Birleşmiş Milletler tarafından yapılacak bütünsel ve eşgüdümlü bir izlemeye katkılarını zenginleştirmek üzere, Habitat Gündeminde belirlenen önceliklere uymak için üstlenecekleri somut eylemleri düşünmeleri ve tanımlamaları ısrarla istenmelidir.

235. Birleşmiş Milletler kuruluşlarının ulusal düzeyde herkese yeterli konut sağlanması ve sürdürülebilir insan yerleşmelerinin geliştirilmesi çabalarına destek sağlanmasındaki etkinlik ve yeterliklerini iyileştirmek ve Habitat lI'nin amaçlarını gerçekleştirme kapasitelerini arttırmak üzere, Birleşmiş Milletler sisteminin değişik bölümlerinin, özellikle de operasyonel faaliyetlerinin yenilenmesi, yenidendüzenlenmesi ve yeniden canlandırılmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler sisteminin tüm ilgili uzmanlaşmış ajansları ve diğer ilgili örgütleri, yetkileri dahilinde, Habitat lI'nin izlenmesini özellikle alan çalışmaları düzeyinde dikkate alarak, yerine göre faaliyet, program ve orta dönem stratejilerini güçlendirmeye ve uyarlamaya çağrılmaktadırlar. İlgili yönetim organları buna ilişkin politika, program, bütçe ve faaliyetlerini incelemelidirler .

236. Uluslararası finans kurumları, Habitat Gündeminin uygulanması için kaynak seferberliğine katkıda bulunmalıdırlar. Bu amaçla, ilgili kurumlar aşağıdaki önlemleri almaya çağrılmaktadırlar:

(a) Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu, bölgesel ve alt-bölgesel kalkınma bankaları ve tüm diğer uluslararası finans kuruluşları, herkese yeterli konut ve insan yerleşmelerinin sürdürülebilir gelişmesi hedeflerini politika, program ve faaliyetleri ile (örneğin bu hedeflere yeri geldiğinde ikraz programlarında daha yüksek öncelik tanıyarak) bütünleştirmelidirler.

(b) Bretton Woods kurumları ve Birleşmiş Milletler sisteminin diğer kuruluş ve organları, yoksullara ve diğer korunmaslZ gruplara özel önem vererek, ilgili ülkeler, özellikle de gelişmekte olan ülkeler ile birlikte, herkese yeterli konut ve sürdürülebilir insan yerleşmeleri geliştirilmesinin yapısal değişim programları tarafından özendirilmesini sağlamak üzere politika diyaloglarını iyileştirmeli ve yeni girişimler geliştirmelidirler .

(c) Birleşmiş Milletler sistemi, Bretton Woods kurumları ve diğer uzmanlaşmış Birleşmiş Milletler ajansları, çabaların birbirini tamamlayıcı olmasını ve mümkün durumlarda herkese yeterli konut ve sürdürülebilir insan yerleşmelerinin gelişmesi için Habitat II'nin amaçları çevresinde geliştirilen ortak girişimlerde kaynakların birleştirilmesini sağlamak üzere herkese yeterli konut ve insan yerleşmelerinin sürdürülebilir gelişmesi alanında işbirliklerini genişletmeli ve iyileştirmelidirler.

4. Özel sektör dahil, yerel yönetimlerin ve sivil toplumun katılımı
237. Habitat Gündeminin etkin uygulanması, yerel yönetimler, semt kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının eğitim, sağlık, yoksulluk, insan hakları, sosyal bütünleşme, altyapı, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, yardım ve rehabilitasyon alanlarında güçlendirilmesini ve politikaların üretilmesine ve uygulanmasına yapıcı bir biçimde katılabilir kılınmasını gerektirmektedir. Bu amaçla;

(a) Kuruluşları insan yerleşmeleri strateji ve programlarının tasarım, uygulama ve değerlendirmesine katmak için yasaı ve düzenleyici çerçeveler, kurumsal düzenlemeler ve danışma mekanizmalarının oluşturulması;

(b) Bu tür kuruluşların katılımcı planlama, program tasarım, uygulama ve değerlendirmesi, ekonomik ve finansal analiz, kredi yönetimi, araştırma, bilgi ve hak savunma gibi kritik alanlardaki kapasite oluşturma programlarının desteklenmesi;

(c) Semt/mahalle ve topluluk düzeyinde başlatılan ve yönetilen girişimlere hibe programları, teknik ve sair idari destekler gibi önlemler yoluyla kaynak sağlanmasını; ve

(d) Bu tür kuruluşlar arasında uzmanlık ve deneyim alışverişinin ve ağlarının güçlendirilmesi gerekmektedir .

238. Yerel yönetimlerin ve özel sektör dahil olmak üzere sivil toplumun gelişmeye katkısı:

(a) İnsan yerleşmelerinin gelişmesinde hükümetler ile sivil toplum arasında ortaklık ve işbirliğini kolaylaştıracak planlama ve politika üretme prosedürleri geliştirerek;

(b) Özellikle iş olanakları yaratma, temel hizmetler, üretken kaynaklara erişim ve altyapı yapımı ile ilgili olarak insan yerleşmelerinin gelişmesine katkı yapan, ticari olmayan faaliyetler dahil olmak üzere yatırım ve başka politikaları izlemek üzere ticari kuruluşları teşvik ederek;

(c) İşçi sendikalarını adil koşullar altında iş olanakları yaratılmasına, eğitim, sağlık ve diğer temel hizmetlerin sağlanmasına ve herkese yeterli konut ve insan yerleşmelerinin sürdürülebilir gelişmesinin gerçekleştirilmesini kolaylaştıracak bir ekonomik ortamın geliştirilmesine katkıda bulunabilir kılarak ve teşvik ederek;

(d) Akademik kurumların ve araştırma kurumlarının, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, insan yerleşmelerini geliştirme programlarına katkıda bulunmalarını destekleyerek; özellikle herkese yeterli konut ve insan yerleşmelerinin sürdürülebilir gelişmesi hakkında bilgi ve düşüncelerin derlenmesi, analizi ve yayılması aracılığıyla, insan yerleşmelerindeki ilerlemelerin bağımsız, tarafsız ve nesnel biçimde izlenmesini sağlayacak mekanizmaları kolaylaştırarak; ve
(e) Eğitim kurumlarını, medyayı ve diğer halka açık bilgi ve görüş kaynaklarını insan yerleşmelerinin gelişmesinde üstesinden gelinecek zorluklara özellikle dikkat çekmeye teşvik ederek ve politikalar hakkında toplum içinde yaygın ve iyi bilgilendirilmiş tartışmaları kolaylaştırarak arttırılabilir.

5. Başarı değerlendirmesi, göstergeler ve en iyi uygulamalar

239. Politika, strateji ve eylemlerin yeterli konut sağlanması ve insan yerleşmelerinin sürdürülebilir gelişmesinin gerçekleştirilmesi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi son derece önemlidir .Bu değerlendirmelerin sonuçları, lnsan Yerleşmeleri Komisyonu dahil olmak üzere, Birleşmiş Milletlerin ilgili organ ve yapıları tarafından gözden geçirilecektir. Birleşmiş Milletler lnsan Yerleşmeleri Merkezi (Habitat), ilgili diğer kuruluşlar ile birlikte, kentleşmede belli başlı eğilimlerin ve kentsel politikaların etkilerinin analizine ve izlenmesine uygun bir sürecin oluşturulmasından sorumlu olacaktır. Özellikle çocuklar dahil, korunmasız ve muhtaç gruplar üzerinde kentleşmenin etkilerine ilişkin yaşa ve cinsiyete göre ayrıştırılmış bilgilerin, bu alandaki başka ilgili çalışmalar da dikkate alınarak, toplanması gerekmektedir .

240. Yerel yönetimler, özel sektör ve topluluklar dahil olmak üzere Habitat Gündeminin tüm ortakları, Habitat Gündeminin uygulanmasında kendi başarılarını, karşılaştırılabilir insan yerleşmeleri ve konut göstergelerinden ve belgelenmiş en iyi uygulamalardan yararlanarak, düzenli olarak izlemeli ve değerlendirmelidirler. Merkezin sorumlulukları arasında, kent ve konut göstergeleri kullanarak Habitat Gündeminin uygulanmasının ulusal ve yerel düzeylerde izlenmesi ve değerlendirilmesi için rehber ilkeler getirilmesine yardımcı olmak da bulunmaktadır. Tüm bu ortakların veri toplama ve analiz yetenekleri, gereken her düzeyde, özellikle de yerel düzeyde güçlendirilmeli ve desteklenmelidir.

241. Her düzeyde Hükümetler, yerel yönetimler dahil, mevcut konut ve yerleşmelerle ilgiliveri toplama ve analiz yeteneklerini güçlendirme taahhütlerinin bir parçası olarak, en iyi uygulamaların saptanmasını ve yayınlanmasını sürdürmeli, çocukların hak ve refahını yansıtanlar dahil olmak üzere konut ve kent gelişme göstergelerini geliştirmeli ve uygulamalıdırlar. Farklı bölgelere özgü politikalarla yönlendirilen ulusal ve alt- ulusal düzeydeki göstergeler ve yerine göre başka ilgili bilgiler ile takviye edilen temel göstergeler, Hükümetler tarafından Habitat Gündeminin ulusal uygulamasının değerlendirilmesinde kullanılacaktır. Göstergeler konut, sağlık, ulaşım, enerji, su sunumu, kanalizasyon ve istihdam gibi Habitat Gündeminin temel alanlarını ve kentsel sürdürülebilirliğin diğer yönlerini, yetkili kılma, katılım ve yerel sorumluluğu kapsamalı ve mümkün olan yerlerde cinsiyete göre ayrıştırılmalıdır. Herkesin kullanabilmesi ve erişebilmesi gereken bu tür bilgiler, ekonomik, sosyal ve çevresel alanlarda değişik raporlama prosedürlerini ve raporlama prosedürlerinin bölgesel, ulusal, alt-ulusal ve özellikle yerel karakteristikler ve önceliklerde çeşit1iliği yansıtması gereği dikkate alınarak, Birleşmiş Milletlere verilecektir.