2018 yili programi

Kaynak: AVM Yatırımcıları Demeği

(1) Ocak-Eylüi dönemi verileridir.

Ticaret alanındaki küçük girişimciler önemli bir istihdam kaynağı oluşturmaktadır. Ancak, bu kesimde organize bir tedarik ve dağıtım zinciri oluştu allamadığından rekabet imkânları daralmaktadır. Bunun yanında kurumsal markalar; kafe, restoran, pastanecilik alanlarında şubeler açarak büyümektedirler. 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde, toptan ve perakende ticaret hizmetlerinde kurulan ve kapanan gerçek kişi ticari işletmelerinin toplam içindeki payı sırasıyla yüzde 33,9 ve yüzde 44,8 olmuştur. 2016 yılının aynı döneminde bu paylar sırasıyla yüzde 32,2 ve yüzde 46,1 olarak gerçekleşmiştir.

TABLO II: 59- Toptan ve Perakende Ticarette Kurulan-Kapanan Şirket Sayılan			2014	2015	2016	2016 (2)	2017 (2)
Toptan ve Perakende Ticaret (1)	Kurulan Kapanan	Tüzel Kişi Gerçek Kişi Tüze! Kişi Gerçek Kişi	16 807 32 981 5 319 11311	18 564 16 084 4 556 8 904	18 656 13 824 3 616 8 808	12 716 8 982 2 329 5689	14 288 10 789 2 771 5 706
Toptan ve Perakende	Kurulan	Tüzel Kişi	28,6	27,5	29,3	28,3	29,3
Ticaretin		Gerçek Kişi	48,6	34,2	32,9	32,2	33,9
Genel Toplam İçindeki Payı	Kapanan	Tüzel Kişi	33,6	33,3	32,8	32,1	30,8
(Yüzde)		Gerçek Kişi	48,7	46,7	44,9	46,1	44,8

Kaynak: TOBB, Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri

1. 
   Motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onanını dâhildir.
   
2. 
   Ocak-Ağustos dönemi
   

Ticaret hizmetlerinde genel olarak rekabetçi bir piyasa yapısı bulunmaktadır, 2015 yılına ait sanayi ve hizmet sektörlerinde yoğunlaşma verilerine göre, toptan ve perakende ticaret sektöründeki sınıfların yüzde 65,9'unda düşük, yüzde 20,9'unda orta derece yoğunlaşma olduğu tespit edilmiştir.

İletişimde teknolojik yeniliklerin ve sektörde kurumsal firmaların öne çıkması ile birlikte e-ticaret hacminde son yıllarda giderek artan bir eğilim görülmektedir. Ülkemizde gerçekleşen elektronik ticaret hacmi son yıllarda önemli ölçüde artış göstermiştir. İnternetten gerçekleşen kartlı ödemeler tutarı 2011 yılında 18,7 milyar TL iken, 2016 yılında

4. 
   milyar TL'ye ulaşmıştır. 2017 yılı Ocak-Haziran döneminde söz konusu tutar 44,4 milyar TL seviyesindedir. 2011 yılında yüzde 8,4 olan ülkemizde internetten alışveriş yapanların oranının 2017 yılında yüzde 24,9'a ulaşması beklenmektedir.
   

TABLO II: 60- İnternette Yapılan Kartlı Ödeme İşlemleri Yerli ve Yabana Kartların Yurt İçi Kullanımı (1)	2011	2012	2013	2014	2015	2016
İş!em Adedi (milyon)	102,3	133	168,1	190,5	227,2	264
İşiem Tutarı (milyar TL)	18,7	25,2	34,6	41,9	55,4	68,4

Kaynak: Bankalararass Kart Merkezi

(i) Bilet ve poliçe ödemeleri gibi internetten kartla yapılan tüm ödemeler dâhildir.

Tüketici hakem heyetlerine yapılan başvuru sayısı; yıllar itibarıyla artış göstermiş,

2014. 
      yılında 5,4 milyona kadar yükselmiştir. 2016 yılında ise başvuru sayısı 1,4 milyona gerilemiştir.
      

TABLO II: 61- Tüketici Hakem Heyetlerine Yapılan Başvuru Sayısı	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Toplam Başvuru Sayısı	165 218	446 054	833 854	5 445 308	3 118 842	1 408 204

Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Tasarım, markalaşma ve kurumsallaşma, bilgi ve teknoloji ticaret hizmetlerinde rekabet gücünü artıran temel faktörler olarak öne çıkmaktadır. Uluslararası gelişmiş pazarlara açılmada; ulaştırma, gümrükleme, depolama, etiketleme, ödeme sistemleri, tüketici hakları gibi temel konularda uluslararası uygulamaların takip edilerek iç pazara da uyarlanması önem arz etmektedir.

Genel ekonomik istikrar, sağlıklı ve güvenilir bir tüketim yapısı açısından, ticaret hizmetleri sektöründe verimlilik, hijyen ve kalite konularında iyileşmeler beklenmektedir.

Tüketicilerin, ürünlerin fiyat ve kalitesi hakkında kolay bilgiye ulaşabilmesi, tedarik zincirinin daha sağlıklı ve verimli işlemesi, çalışma ortamının iyileştirilmesi, yenilikçi uygulamaların artması ile daha rekabetçi ve sürdürülebilir bir ticari ortam sağlanabilecektir.

Ticaret potansiyelinin tam olarak kullanılabilmesi için lojistik, bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısı dâhil fiziki altyapının iyileştirilmesi önem arz etmektedir. Lojistik merkezlerin kamu yerine özel işletmeciler tarafından modern işletmecilik prensipleri çerçevesinde yönetilmesiyle ticaret hızlandırılacaktır.

Dağıtım sisteminin küresel değer zincirindeki gelişmelere uyum sağlaması gerekmektedir. Dijital altyapının gelişmesi ve kolaylıkla kullanılabilmesi ticarette önemli bir dönüşüm baskısı yaratmaktadır. Bu konudaki gelişmeleri destekleyen ve tüketicinin korunmasına yönelik ulusal ve uluslararası düzenlemeler öne çıkmaktadır.

Şehirleşmeye bağlı olarak toplu yemek organizasyonları ve ev dışı tüketim alanlarında önemli gelişme potansiyeli ortaya çıkmaktadır. Ancak, ülkemizde bu alanlarda pazar henüz yeterince olgunlaşmamıştır. Büyük firmaların pazara girmesi, standartların yüksek tutulması, markalaşma, hijyen ve kaliteye önem verilmesiyle önümüzdeki yıllarda gelişmenin hızlanarak kapasitenin artması beklenmektedir. İlave olarak tarımsal üretimin de bu kesimi desteklemesi önemli bîr husus olarak öne çıkmaktadır.

27/12/2016 tarihli ve 2016/9666 sayılı Kararnameyle esnaf ve sanatkarların finansman ihtiyaçlarının uygun koşullarda karşılanması amacıyla banka kredilerinde faiz indirimleri sağlanmıştır.

27/12/2016 tarihli mükerrer Resmi Gazetede Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği yayımlanmıştır. Daha sonra bununla ilgili kılavuz çıkarılmıştır. Bu düzenlemeler, gıdaların etiketinde, tanıtımında, sunumunda ve reklâmında kullanılan terimler ve ifadeler ile ilgili olarak; tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve yanıltıimasmı önlemek, gıdaların etiketlenmesi, sunumu, tanıtımı ve reklamında yer alan yazılı ve görsel bilgilerin, kullanılan terimlerin ve ifadelerin kullanım koşulları konusunda gıda işletmecilerine yardımcı olmak ve resmi kontroller sırasında yapılacak değerlendirmelerde uygulama birlikteliği sağlamak amacıyla çıkarılmıştır.

27/12/2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2016/30 sayılı Başbakanlık Genelgesinde yeniden yapılandırılan Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesinin, fiyat istikrarını desteklemek ve enflasyonda öngörülebilirliği artırmak için piyasaya arz edilen gıda ve tarımsal ürünlerin üretiminden tüketimine kadarki piyasa faaliyetlerini izleyip değerlendirerek bu konuda tedbir ve politikalar önereceği düzenlenmektedir.

31/12/2016 tarihli mükerrer Resmi Gazetede, Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik ile Ticari İşlemlerde Taşınır Varlıkların Değer Tespiti Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır.

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu 10/01/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kanunda marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin başvurular, tescil ve tescil sonrası işlemleri ve bu hakların ihlaline dair hukuki ve cezai yaptırımlar düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme pazarda taklit ürünler yerine gerçek marka ve tasarımların dolaşması, tüketici güveninin sağlanması bakımından önem arz etmektedir.

31/01/2017 tarihli ve 2017/9759 sayılı Kararnameyle mobilya, beyaz eşya, hafif deniz araçları ve konut satışlarında, ticaretin canlandırılması için süreli vergi indirimlerine gidilmiştir.

Türkiye'de elektronik ticaretin düzenlenmesi ve denetlenmesine yönelik 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 05/11/2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak 01/05/2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun çerçevesinde hazırlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ile Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik de Resmi Gazetede yayımlanarak 2015 yılı içerisinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun ve Yönetmelikler kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Elektronik Ticarette Güven Damgası Hakkında Tebliğ 06/06/2017 tarihli Resmi Gazetede, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi ve Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ ise 11/08/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu tebliğlerin yürürlüğe girmesinin ardından, e- ticarette güven damgası sistemi ile izleme ve değerlendirme sisteminin uygulanmasına yönelik diğer idari ve teknik tedbirlerin hayata geçirilmesi planlanmaktadır.

Perakende ticaret ve elektronik ticaret ile ilgili ikincil mevzuat çalışmaları 2018 yılında da sürdürülecektir.

Amaç ve Hedefler

Ticaret faaliyetlerinde yüksek katma değerli hizmet üretiminin ve verimlilik artışının sağlanması, teknoloji kullanımı ve yeniliğin özendirilerek hizmet kalitesinin artırılması, rekabetin ve tüketicinin korunması ile sektör içi kesimler arasında dengeli gelişmeyi sağlayan, etkin ve kesintisiz bir ticari ortamın tesis edilmesi temel amaçtır.

Tüketicilerin ürünlerin fiyat ve kalitesi hakkında kolay bilgiye ulaşabilmesi, tedarik zincirinin daha sağlıklı ve verimli işlemesi, çalışma ortamının iyileştirilmesi, yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi ile daha rekabetçi, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir bir ticari ortam hedeflenmektedir.

Büyümeyi destekleyen canlı bir iç ticaret ortamının sağlanmasının yanında,' kalite odaklı, yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla, ülkemizin ticaretin en kolay ve güvenli yapıldığı, dünyanın önemli ticaret merkezlerinden biri haline gelmesi hedeflenmektedir.

Alışveriş turizminde ülke potansiyeli değerlendirilecek, moda ve alışveriş merkezleri geliştirilecektir.

Ticari faaliyetlerin sağlık, hijyen, kaiite, verimlilik ve çevreye etkileri açısından piyasada tüketici güvenini sağlaması hedeflenmektedir. Ticareti kolaylaştırmaya ve güven ortamını tesis etmeye yönelik uygulamalar sürdürülecektir.

Ticaret hizmetleri alanında ihtiyaç halinde yeni düzenlemelere gidilmesi, piyasa gözetim ve denetiminin daha etkili ve koordineli bir biçimde planlanması ve uygulanması sağlanacaktır.

c) Politika ve Tedbirler Politika/Tedbir	Sorumlu / İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar	Süre	Yapılacak işlem ve Açıklama
Toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektörüne yönelik düzenlemelerde, sektörün girdi ve çıktı tarafı göz önüne alınarak, tarım ve imalat sanayii sektörleri ile tüketiciler üzerindeki etkileri çok yönlü olarak analiz edilecek ve piyasa işleyişinde ortaya çıkabilecek aksaklıklar giderilecektir. (Kalkınma Planı p.861)
Tedbir 334. 6585 sayıiı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun ikincil mevzuatı hazırlanacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, STKIar	Aralık Sonu	Taşınmaz Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik çalışmaları tamamlanacaktır.

Tedbir 335. Perakende Bilgi Sisteminin (PERBİS) yaalım işlemleri gerçekleştirilecek ve PERBİS Yönetmeliği hazırlanacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, STK’lar	Aralık Sonu	PERBİSIn uygulanmasına yönelik Yönetmelik çalışmaları tamamlanacaktır. PERBİS'in yazılım işlemlerini gerçekleştirmek ve entegrasyon çalışmalarını yürütmek üzere hizmet satın alınacaktır.
Ticaret hizmetlerinde markalanma ve kurumsallaşma kapasitesinin geliştirilmesi yoluyla işletmelerin özellikle yeni gelişen çevre ülke pazarlarına daha fazla açılması sağlanacaktır. Girişimcilerin yurt dışı pazarlara açılması amacıyla elektronik ticaret hizmetleri geliştirilecektir. (Kalkınma Planı p.863)
Tedbir 336. Elektonik ticaret yapan işletmelerin ulaşılabilir olması ve e- ticaret verilerinin sağlıklı bir şekilde takip edilmesine yönelik idari ve teknik tedbirler alınacaktır.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, STK'lar	Aralık Sonu	Gelir İdaresi Başkanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı arasında veri paylaşımına ilişkin protokol imzalanacaktır. Tebliğde yer alan bankalar, elektronik ticaret altyapı sağlayıcıları ve kargo işletmecileri gibi aktörlerle veri paylaşımı ve istatistiklerin oluşturulması için yöntem çalışmaları yürütülecektir. Elektronik Ticaret Bilgi Sisteminin (ETBİS) kurulması ile e-ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi sayısı ile elektronik ticaret hacmi gibi istatistikler Bakanlık internet adresinden yayımlanacaktır.
Tedbir 337. Elektronik ticarette Güven Damgası Sistemi hayata geçirilecektir.	Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (S), STK'lar	Aralık Sonu	6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda değişiklik yapılamasına yönelik çalışmalar yürütülecektir. GDS’nin yetkilendirilmesine yönelik protokol düzenlenecektir. GDS'nin tanıtılmasına yönelik faaliyetler yürütülecektir.