A 'Kitabı-Mukaddes'i doğru okuyalım!'
Yüklə 0,59 Mb.
|
|
Bu sözlüğü nasıl kullanmak lazım? Bu sözlük, Kitabı-Mukaddes'i ciddi olarak okumak isteyen imanlılar için hazırlanmıştır. Bu sözlüğün 5 ayrı parçası var: A) 'Kitabı-Mukaddes'i doğru okuyalım!' Bu parçada anlatıyoruz, Kitabı-Mukaddes'i okurken, hangi en önemli taraflara lazım dikkat edelim. B) Türkçe Sözlük: Kitabı-Mukaddes'te sık sık eski türkçe ya da İstanbul türkçesi sözleri rastlıyoruz. Onları alfabetik olarak dizdik ve açıklamasını verdik. Sözler şu kitaplardan alınmıştır: Eski Ahit'in eski tercümesi, 'Tekvin' ('Yaradılış') kitabının yeni tercümesi, Yeni Ahid'in eski tercümesi, Yeni Ahid'in 'Müjde' tercümesi ve Yeni Ahid'in 'Kitabı-Mukaddes Şirketinin' tercümesi. (a) Bazı kere bir sözün iki farklı anlamı var; bu farklı anlamları göreceksiniz (1) ve (2) gibi, parantez içinde numaralarla. mesela: burç - (1) kule (2) bir yıldız grubu (b) Bazı sözleri doğrudan bulgarcaya çevirdik. Onu çift tırnak işareti ile ("...") gösterdik. mesela: çağlayan - "водопад" (c) Bazı sözler başka söze ek koymakla türemiştir. O eki parantezler içinde gösterdik. mesela: cani(lik) - katil(lik) bu demek ki: cani - sözü "katil" demektir ve canilik - "katillik" demektir (ç) Eğer tırnaklar içindeki ekin önünde bir tire gelirse, önceki sözcüğün son ekini çıkarıp, parantez içindeki ekini koymak lazım. mesela: denetim (-lemek) - kontrol (etmek) yani: denetim - "kontrol" demektir ve denetlemek - "kontrol etmek" demektir. (d) "Bknz.:" bakınız demektir. Yani bu sözün açıklamasını başka bir sözün altında bulabilirsin. mesela: behane - bknz.: bahane (yani, 'behane' ve 'bahane' aynı anlamdadırlar.) (e) Her sayfanın dibinde Türkçe alfabesini (азбука) olduğu gibi yazdık. Böylelikle sözcüklerini daha çabuk bulabilirsin.
Sözlüğün bu parçasında Yeni Ahit'te geçen kişilerin adlarını bulabilirsin. Her addan sonra şu kategorileri yazdık: dişi/erkek - ne zaman yaşadı - ne görevi vardı - başka adı (ya da adları) - hayatı için bilgiler - hangi ayetlerde geçiyor. Dikkat: ~ 'aşağı yukarı' demektir. Bir not: İ.Ö. seneleri geri sayılıyor, mesela: İ.Ö. 550 senesi, 549 senesinden ÖNCE geliyor. D) Yer adları Burada yeni Ahit'te geçen kasabalar, balkanlar, ırmaklar, sancaklar ve devletlerin adlarını bu açıkladık. Her addan sonra şu kategorileri yazdık: ne tür yer (mesela: kasaba mı, ırmak mı, sancak mı) - eski adı - nerede bulunuyor - bugünkü adı / hangi devlette bulunuyor - hangi ayette geçiyor. E) Ekler Son olarak, Kitabı-Mukaddes'te bazı karışık konular için açıkla-malar koyduk: (1) Bütün Eski Ahit'in tarihini gösteren bir çizgi, (2) Yeni Ahit'te kral Hirodes'in hanesini gösteren bir sayfa (3) İsa Mesih'in apostolların adlarını açıklayan bir sayfa (4) İsa Mesih'in 123 adını gösteren bir yazı (tabii ki, daha fazla adları var, biz sade birkaç tane seçtik) ve (5) İsa Mesih'in son haftada ne yaptığını gösteren bir karta. Lütfen, bize yardım edin. Bu sözlük daha faydalı olsun diye bize mektup yazın. Ne zaman bilmediğiniz ve burada açıklanması olma-yan bir sözcüğü rastlarsanız, bize bildirin. Rabbin Sevgisi ile: СEВДА ООД, П.К.32, 4006 Пловдив Kitabı-Mukaddes'i doğru okuyalım !
Kitabı-Mukaddes'in asıl sözlerine metin (ya da tekst) diyoruz. Eski Ahit'in metni İbranice olarak, Yeni Ahit'in metni gene Grekçe olarak yazıldı. Elimizdeki kitap sade bir tercüme (çeviri)dir. Kitabı-Mukaddes'in metni böldüler, okunması daha kolay olsun diye. En büyük parçalara kitap diyoruz. Kitabı-Mukaddes'te 66 tane kitap bulunuyor (39 tane Eski Ahit'te, 27 tane Yeni Ahit'te). Yeni Ahit'teki kitaplar çoğu zaman, ya yazarın adını, ya da alıcının adını taşıyor. Kitapların daha küçük parçalarına 'bölüm' (ya da Eski Ahit'te 'bap' (eski türkçe)) diyoruz. Bölümler de 'ayet' dediğimiz parçalara bölünüyor. Böylelikle değişik çevirilerde aynı sözü bulmak daha kolay oluyor. Bu üçü, yani 'kitap', 'bölüm' ve 'ayet' arka arkaya yazılıyor. Mesela şöyle: 'Yuhanna 11:35' 'İsa ağladı'. Yani, 'Yuhanna' kitabı, 11inci bölüm, 35inci ayet. Bazıları buna 'ayetin adresi' dyorlar. Çoğu zaman da kitabın adını kısaltırıyoruz; yani şöyle: 'Yuh' = Yuhanna. Çeviri yapanlar, bize kolaylık olsun diye, metnin içinde daha birçok bölmeler yaptılar: Dikkat edersen, satırların ("редица") hepsi aynı uzunlukta degil. Bazıları daha içeride başlıyor. Burada yeni bir paragraf başlıyor. Bir paragraf birkaç cümleyi ("изречение") içine topluyor. Bu cümleler tek bir meseleyi anlatıyor. Kimi paragrafların yukarısında daha kalın harflerle yazılmış sözler var, onlara 'başlık' diyoruz. Bunlar asıl metinde bulunmuyor. Başlıklar bir ya da birkaç paragrafın konusunu (tema) ya da özetini gösteriyor. Konu, ya da tema, mesele demektir. Bu olup bitmiş bir şey olabilir, ya da bir kişinin bir şey hakkındaki fikirleri olabilir. Paragrafları çok dikkatla araştımak lazım. Kimi sözlerin üstünde küçük harfler ("букви") bulunuyor. Bunları rastladın mı, hemen sayfanın aşağısına bakacan. Buna 'dipnot' diyoruz, çünkü sayfanın dibinde bulunuyor. Orada aynı harfın yanında bir açıklama görecen. Kimi defa bir sözün Türkçe karşılığı tam olarak bulunmuyor. O zaman çevirenler bunu belli etmişler. Başka bir çeşit dipnot sayfanın en aşağısında bulunuyor. Bunların yeri ayetlerde harflerle gösterilmiyor! Onların başında kalın harflerle ayet numarası yazılıyor. Onun arkasında başka bir ayet numarası görecen. Ona 'yan ayet' diyoruz. Yan ayetler gösteriyor, aynı söz nerede geçiyor, ya da aynı konu nerede anlatılıyor. Ayetlerde sık sık tırnaklar ( »....« - ya da - "...." - ya da - '....'). görebilirsin. Burada bir 'konuşma' var. Onlar gösteriyor, bir kişinin konuşması nerede başlıyor, nerede bitiyor. Bu çoğu zaman bir kişinin konuşmasıdır, ama kimi kere de Eski Ahit'ten bir ayet tekrar-lanıyor. O zaman buna 'aktarma' diyoruz. Bu Eski Ahit ayetinin adresini de dipnota bakarak bulabilirsin. Yeni tercümelerde kimi sözlerin arkasında bir yıldız (*) bulunuyor. Bunu gördün mü, bu söz için kitabın en arkasında bir açıklama bulabilirsin. Mesela: Müjde'de Mat. 3:7'de şöyle yazıyor "...Sadukilerden* birçok kişinin vaftiz olmak için..." Kitabın en arkasında 'Sözlük' adında bir parça var. Orada yıldızlı bütün sözlerin alfabetik dizisini yapmışlar. Yeni tercümelerde her bir kitabın önünde 'giriş' denilen açıkla-malar var. Orada kitap için ve onun yazarı için önemli bilgiler bula-can. Ayrıca, kitabın 'ana hatları' da yazıyor. Orada kitabı ayet ayet bölmüşler ve her parça için en önemli olan konuları çıkarmışlar. Orada ayetlerin özeti, yani özünü bulabilirsin. Kitabı-Mukaddes'i okurken şunlara da dikkat etmeliyiz: (1) Hiç bir zaman sade bir söz, ya da sade bir ayet üzerinde durmayalım. Her zaman hem önceki, hem de sonraki ayetlere dikkat ediyoruz. Araştırdığımız ayetin etrafını da araştırıyoruz. Buna 'kontekst' (yeni türkçe: 'bağlam') denilir. (2) Kendi kendine sor: "Kim kime yazıyor? Ne amaçla yazıyor? Ne zaman ve nereden yazdı? Sembolik mi, düz yazı mı?" (3) Ayetin sözleri o zamanki kişiler için ne demek olurdu? An-cak onu anladıktan sonra kendi kendine sorabilirsin: "Madem öyle, ondan bugünkü zaman için ne öğrenebilirim?" Bu şeyleri öğrendiğin zaman, Kitabı-Mukaddes'te Allahın seni ne kadar sevdiğini anlayacan.
("Mersedes güvenlik açısından iyi, ama fiyat açısından uygun olmayan bir arabadır.") ada - "остров" adale - kas, "мускул" adalet - doğruluk, hakikat adamak - tam vermek, başkasına teslım edip unutmak ('adak') adanmışlık - kendini tam olarak Rabbe vermek adavet - düşmanlık, kin adetâ - az kalsın, neredeyse adil - doğrulukla karar veren adlandırmak - ad koymak afsun(cu) - büyü(cü) ağ - serpme, "мрежа" ağarmak - beyaz ya da sarı olmak ağıl - kırda hayvanlara bakmak için sarılmış bir yer ağıt (yakmak) - üzüntülü bir türkü (söylemek) ah - inlemek sesi ahali - eyhale ahdetmek - kesin anlaşma yapmak, ahit yapmak ahenk - uyum, hoşluk (müzik için) ahiret, ahret - dünyanın sonu ahit (ahdi) - kesin anlaşma ahit kesmek - kesin anlaşma yapmak ahlak(iyet) - güzel terbiye ahmak - akılsız kişi aile - hane ait - bağlı ("Çalgıcıları ben ödeyeceğim, ama öbür düğün masrafları sana ait.") akasya ağacı - çama benzer bir ağaç akbaba - leş yiyen kartal gibi büyük bir kuş, "лешояд" akçe - küçük bir para akıbet(e uğramak) - sonuç (bir duruma gelmek) akın etmek - kalabalıkça bir yere toplanmak, saldırmak akıncı - saldırıcı beygirli asker akik - kıymetli bir taş aklamak - haklı çıkarmak; suçsuz olduğunu söylemek aklanmak - haklı çıkmak, davalamadan serbest bırakılmak akrep - "скорпион" aksırmak - hapşırmak aksi (halde) - ters, (yoksa, öbür türlü) aktarmak - başka duruma getirmek, değiştirmek al - kırmızı âlâ - yüce, yüksek, güzel alâmet - işaret, nişan alay - (1) yürüyüş, (2) eğlenti âlem - (1) dünya, (2) toplantı alet - instrument aleyh(inde) - karşı alfa - Grekçe alfabesinin (азбука) birinci harfı (буква) alıkoymak - engel olmak âlim - bilen bir kişi alnı ak - utanmaya sebep yok âmade - hazırlanmış amel - yapılan iş âmil olmak - etkilemek, "преструвам се на..." anane - gelenek, adet and - ant, yemin andırmak - hatırlatmak angarya(cı) - zorunlu iş, kölelik (o işi yaptıran) anı - hatıra anımsa(t)mak - hatırla(t)mak anıt - heykel, "паметник" anız - saman ufağı ant, and (içmek) - yemin (etmek) antlaşma - iki kişi birbirlerine kesin söz veriyorlar araç - alet, instrument aracı(lığıyla) - yardımı(yla) armağan - bahşiş argaç - örülmüş giysi arış - dokuma giysisi (dokumadan) arıtmak - paklamak ark - kanal, sulama deresi arş etmek - marş etmek arşın - bir uzunluk örçüsü (yarım metre) arzetmek - daha büyük bir kişiye vermek asa - baston, gege asır, asrı - yüzyıl, "век" âsi - otoriteye karşı giden, başkaldırıcı asil - efendi, terbiyeli, saygın asilzade - soylu, bey oğlu asude - sessiz, sakin asüman - gökteki, göksel aşılamak - daha çok meyva versin diye, güzel bir ağaç-tan bir çubuğu alıp daha zayıf bir ağaca takmak aşırmak - azar azar çalmak aşikâr - belli, açık, meydanda aşiret - birkaç hane, cins, boy aşkın - daha büyük ('aşmak'-tan geliyor; değil: aşık) aşmak - geçmek, daha fazla olmak ata - baba, dede, büyükler atamak - görev vermek ("Emperator Klavdius, Pilatus'u Yahudiye valisi olarak atadı.") atım - bir uzunluk ölçüsü (mesela: ok atımı) atışmak - kavga etmek atiye - hediye, bahşiş atkı - şal, omuzlara sarılan süs giysisi atmaca - yırtıcı bir kuş, "ястреб" attar - hoş kokuları yapan usta, parfümcü avare - amaçsız ve boş gezen avdet (etmek) - dönüş (dönmek) ayaklan(dır)mak - hükümete karşı gitmek, (kişileri onu yapsınlar diye kandırmak) ayakyolu - tualet, kenef ayartmak - kötü yola götürmek ayaz - çok soğuk hava, don aygır - erkek beygir ayırt etmek - fark etmek ayin - din toplantısı, "тържество" aykırı - ters ayrıcalık - spesyal bir hak ayrım - fark ayrıntı - bütün meselenin küçük bir parçası, detayl ayyaş - içkici aza - parça, aylat, organ, "член" âzade - serbest, bağımsız azamet - büyüklük, şan azap - çeki azat(lı) - serbest (olan bir kişi) azgın(-mak) - kudurmuş (olmak) azık - yemek, yiyenti aziz - kutsal, mukaddes Bac (baç) - ödenen vergi, "данък" badana(lı) - boya(lı) bağbozumu - üzüm toplama zamanı bağımlı(-sız) - tabii, seslemek zorunda (zorunda değil) ("Kadınlar Mesih'e bağımlı olduğu kadar kocalarına da bağımlı olsunlar.") ("Makedonya şimdi bağımsız bir devlet oldu.")
("Zaten gitmek istemedim, kendime bir bahane uydur-dum. Dedim ki, benzin param yokmuş.") baharat - "подправка" bahis (bahsetmek) - laf (söz etmek) bahsedici - tartışmacı, karşılıklı konuşmalarda hep üstün çıkan bir kişi bahtiyar(ca) - mutlu bakımdan - ona göre, onun için ("İbranice sağdan sola yazılıyor. O bakımdan bizim için zor bir dildir.") baki - kalıcı, bozulmayan bakire - delikanlı kız bakiye - geri kalan şey bâlâ - yüksek, uzun boylu balçık - kil, çömlek yapmak için çamur baldır - kalçanın arka tarafı barbar - Grek olmayan, kültürsüz bir kişi barınmak (-nak) - saklanmak (saklanmak için bir yer) barışçıl - barışı, anlaşmayı seven basiret(li) - anlayış(lı), dikkat(li) basit - süsü olmayan, "прост" baskı - zorluk, kötülük ("Arap devletlerde Hristiyan-lara baskı yapılıyor.") baskın - polisin birdenbire suçluları yakalaması başak - buğdayın üst parçası, "клас" başarı(lı olmak) - önceden düşündüğünü yapabilmek başbuğu - askerlerin güdücüsü, subay başkan - prezident, güdücü başlık - (1) kafanın üstüne takılan süs (2) bir paragrafın en önemli fikrini gösteren yazı bat - şarap ve zeytinyağı gibi şeyler ölçmek için kullanılan ölçü (= 37 litre) (İbr.) batıl - boş, geçersiz, yalancı bayağı - aşağılık, iğrenç baykuş - kukumal, "кукумяфка" bazirgan - tüccar, satıcı bazu - kol, kuvvet bedel - fiyat beden - ten bedevi - yerden yere göçen ve çadırda yaşayan kişiler bedv - kırlık, kurak ve boş yer beğeni - razılık, hoşnutluk behane - bknz.: bahane behemot - su aygırı, "морско конче" (İbr.) bekçi - koruyucu, "пазач" belirle(n)mek - seçip belli etmek (edilmek) ("Uğrayacağımız kasabaları henüz belirlemedik.") belirli (-siz) - seçilen, belli olan (seçilmeyen, belli olmayan) ("Katolikler belirli günlerde et yemiyorlar.") belirmek - ortaya çıkmak ("Birdenbire suyun üstünde yürüyen bir kişi belirdi.") belirti - (1) gösterici bir şey, işaret, nişan (2) mucizat ("Ateş birçok hastalıkların belirtisidir.") belirtmek - göstermek bencil(lik) - hep kendi işini düşünen (düşünmek) benimsemek - kabul etmek, seçmek benlik - tabiat, karakter beraat - suçsuzluk beri - serbest, suçsuz beril - kıymetli bir taş berrak - renksiz, cam gibi besin - yiyenti besiye çekmek - bobaçlattırmak beşaret - müjde, iyi bir haberi yaymak beşer - yeryüzünde yaşayan bütün insanlar beyan - açıkça söylemek, bildirmek beyhude - boşuna beyzade - bey oğlu, soylu kişi bezdirmek - bıktırmak, usandırmak bezenmek - süslemek bıldırcın - "пътпъдяк" bid'at - yenilik, doğru öğretiş-ten sapan yeni öğretişler biçare - çaresiz, çalımı olmayan bildiri - haber bilge(ce) - doğru karar verebilen, "мъдър" bilgelik - "мъдрост" bilgi - bilinen şeyler bilgiç - çok okumuş olduğunu göstermekle gururlanan kişi bilgin - çok okumuş bir kişi bilim - "наука" ("Meteoroloji hava bilimidir.") bilinç - farkında olma ("Ağzına giren, insanı kirletmez. Ama herkes bunun bilincinde değildir.") billur - kristal cam bina - ev, yapı bina etmek - (1) ev kaldırmak (2) kişiye destek vermek
(2) tarlada sulama kanalı cefa - kötülük, acımasızlık, kötü etki, acılık cehdetmek - savaşmak, muharebe etmek, uğraşmak celal - görkem, haşmet, şan, yücelik celil - büyük, tanınmış, önemli cellat - ölüm cezalarını yerine getiren kişi, "палач" cemaat - kalabalık cemal - güzellik cemiyet - topluluk cemiz ağacı - yabani incir ağacı Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|