A research on the application of participatory rural appraisal approach

Davranışların ve Tutumların Değişmesi Sorunu

Katılımcı yaklaşımların kurumsallaşma süreci bu süreçle ilgili bireylerin davranış ve tutumlarının değişmesini araştırma ile ilgilidir. KKD’nin hızlı yayılmasında kişisel ve etik boyutlar çok önemlidir. Tekniklerin öğrenilmesi çok kolay olabilmekte, ancak bunların gerçek bir etki yapması isteniyorsa gerekli olan davranışsal ve tutumsal değişimlerle baş etmek çok daha zor olmaktadır.

On yıllar boyunca kalkınma bir yapı problemi olarak ele alındı, kaynak transferi ve/veya teknoloji geliştirme, sermaye birikimi ve bilginin yayılması şeklinde düşünüldü. Bu kavramların ve çözümlerin makro dünyasında bireyin rolüne yeterince önem verilmedi. Kalkınmada; kişi ve kurumların (eylemde bulunan bireylerin yetenek ve arzuları olarak) yapılara karşı (yasalar, adetler, ekonomik güçler, çevresel faktörler ve diğerleri, örneğin bireyin eylemini kısıtlayan koşullar) önceliği konusundaki tartışma yükselmektedir. Fakat şu ana kadar bu gibi bir tartışma ile bireyin davranış ve tutumları arasında çok az bağ kurulabilmiştir. Kalkınmada insan faktörünü anlayabilmek, insanı herhangi bir müdahalenin merkezine koymak ve özellikle katılımcı kalkınma çalışmalarında bireysel davranış ve tutumları bu olayın temel bir bileşeni olarak araştırmak gerekir.

Feminist teori ve toplumsal cinsiyet çalışmaları birey ile politika arasındaki açığı kapatmada büyük katkılarda bulundular. Katılımla ilgilenenler ile toplumsal cinsiyetle ilgilenenlerin büyük ölçüde benzer yönleri vardır. Kalkınmakta olan ülkelerde milyonlarca kadının karşılaştığı sömürü, daha katılımcı projeleri uygulamak veya geliştirmek isteyenlerin özel ilgi alanına girmelidir. Kadınlar, eşit iş ortakları olarak işe dahil edildiğinde kalkınma çabaları daha sürdürülebilir olmaktadır.

Katılımcılık patlaması kendi kendimiz hakkında daha çok düşünmemiz gerektiğini ve eğer kendimizden başlamaz isek dışımızdaki kalkınmanın ekonomik ve sosyal boyutlarında gerçek bir değişim yapmamız mümkün olamayacağını ortaya koymuştur. Sistem teorisi uzun süredir insanların birbirine bağlı olduğunu ortaya koymuştur. Eylem biçimimiz, özellikle gösterdiğimiz davranış ve sahip olduğumuz tutumlar diğerleri üzerinde çok açık şekilde etki yapar. Bir değişim ajanı olmak için atılması gerken birinci adım bu açık gerçeğin kabul edilmesidir.

Katılımın anlamını kavrayabilmek bu durumda; davranış biçimimiz ve sergilediğimiz tutumlarımızın bizimle birlikte çalışanlar üzerinde, örneğin yoksul köylüler, iş arkadaşlarımız veya bizim çalışmalarımızı destekleyen, finanse edenler üzerinde bir etkisi olduğunu kabul etmek demektir. Anlamlı iletişim ancak ortak bir zemin oluştuğunda, bazı şeyler paylaşıldığında ve katılındığında başlayabilir. Bütün bunlardan sonra katılım kelimesi kelimesine “bir parçası” olabilmektir. Yaklaşımın ilkelerinde altı çizilen KKD’nin etik boyutları bu bakımdan açıktır: bireylerin katılımı için en iyi yol başkalarına nutuk çekmek ve bir şeyler empoze etmek değil, alçak gönüllü olmak, dinlemek, başkalarının bilgilerine, algılamalarına ve duygularına açık olmak ve saygı göstermektir. Ancak, kendi davranışımızı değiştirmek yerine başkalarına bunu tavsiye etmek çok kolaydır. KKD ile önerilen kişisel değişim için diğerleri ile açık diyaloğa girmek ve olayın bir parçası haline gelmek üzere çaba gösterenleri ödüllendirmek için teşvik edici unsurlar içeren bir sistem gerekmektedir. Retorik ile katılım için gerekli olan günlük pratik arasındaki açık hala çok büyüktür. Katılım biz, yani güce sahip olanlar, diğerlerine kararları almak, kaynakları yönetmek ve kontrol etmek için bir yer vermedikçe, anlamsızdır. Güvenilen insanlar bağımsızlık kazanırlar.

Kaynak: James Blackburn, Jeremy Holland, 1998, s:1-8.