Açik öĞrenme

Açıklama

Ehliyet, yetki belgesi olarak kullanılabilir. Birey ehliyet kazandığında, belirli standartları taşıdığı varsayılır. Standartlar, ehliyete ilişkin bilginin içinde açık ya da örtülü bir şekilde bu-lunur. Ehliyetin kendisi de bir standart olarak kabul edilebilir. “O, akademik bir dereceye sa-hip, öyleyse yeterli bir eğitim standardına ulaş-mış demektir.” cümlesi bu tür bir kullanıma ör-nek verilebilir.

Bazı ülkelerde belirli bir ehliyete ulaşmak, bireylerin birtakım iş alanlarında çalışabilmeleri ya da tıp gibi belirli meslekleri yapabilmeleri için aranan bir standart niteliğindedir.

Belirtelim ki, terime 3. tanımda yüklenen anlamı vermek üzere, giriş koşulları, iş koşul-ları ya da mesleki ehliyet terimlerinin kulla-nılması daha açıklayıcı olabilir.

Eşdeğer terimler

İNG : qualification standards

ALM : Berufsstandards,

Qualifikationatandards

FR : référerentiels professionnelles

İlgili terimler

Ehliyet

Ehliyet koşulu

Erişim

Giriş (kayıt)

GENEL KAVRAMLAR

EHLİYET YAPISI



Karşılıklı olarak birbirleriyle bağlantılı eh-liyetlerin (belirli bir düzeydeki bilgi ve niteliklerin) örgütlenmesiyle oluşan yapıdır


Açıklama

Mesleki eğitim ve öğretimde ehliyet yapı-sı, meslek eğitimi ya da kursu sonunda öğren-ciye, mesleki eğitim konusunda gereksinimi olan bütün ehliyetlerin kazandırılmasıyla olu-şur.

Ehliyet sistemleri genellikle dört yapısal düzey öngörmektedir: (1) asistanlık düzeyi, (2) temel uzmanlık düzeyi, (3) uzmanlık düzeyi, (4) orta kademe yöneticilik, danışmanlık, üst uzmanlık düzeyi.

Eşdeğer terimler

İNG : qualifications structure

ALM : Qualifikationsstruktur

FR : structure de qualifications

İlgili terimler

Anahtar beceriler / ehliyetler

Ehliyet

Ehliyet düzeyi

EĞİTİM PİYASASI

EHLİYETİN DENKLİĞİ

bkz. Ehliyetin tanınması

EHLİYETİN ŞEFFAFLIĞI


Ehliyetin sektörel, bölgesel, ulusal ve ulus-lararası düzeyde, tanımlanması ve değeri-nin karşılaştırılması için gerekli olan görü-nürlük derecesidir.


Açıklama

Çalışanların Avrupa Birliğinde serbest do-laşımı, Avrupa Birliği politikasının ana ilkele-rinden birisidir. Ancak, anılan çerçevede iş gü-cünün hareketliliği hâlâ yavaş ve sınırlıdır. Çünkü, çalışanların serbest dolaşımının önünde-ki engeller henüz tam anlamıyla kaldırılama-mıştır (“Are vocational qualifications becoming more transparent,” CEDEFOP: Info about Vocational Training in the European Union. 2/2001.)

Yapılan çalışmalar sonucunda, ehliyetlerin üye ülkelerde tanınmasını sağlamak üzere üç araç geliştirilmiştir.

1. 
   Diploma(sertifika) eki: Kişinin sahip olduğu mesleki eğitimin ayrıntılı bir tanımıdır. Ki-şinin becerilerinin ve ehliyetlerinin işverene tanıtılmasına yarar. Bir sertifika ekinde aşa-ğıdaki bilgiler yer alır:
   

• 
  kazanılan beceriler ve ehliyetler,
  
• 
  yapılabilen meslekler,
  
• 
  diplomayı onaylayan, akredite eden kurum,
  
• 
  diploma derecesi,
  
• 
  diplomaya ulaşmanın farklı yolları,
  
• 
  daha üst eğitime hak kazanma ve giriş ola-nakları.
  

2. 
   Yeknesak özgeçmiş: Bireylerin eğitimleri ve iş deneyimlerinin aynı ölçüde görülebilmesi için özgeçmiş yazılımının belirli bir stan-darda bağlanmasıdır.
   
3. 
   Ulusal referans noktası: İlgili ülkelerde ulu-sal mesleki ve teknik eğitim sistemi hak-kında bilgi vermek, gerekli bilgi erişimini sağlamak üzere belirlenen kurum ya da ku-ruluşlardır. Ulusal referans noktası olarak belirlenen kurumlar uluslararası bir iletişim ağına bağlanır. Bireyin sahip olduğu ehliyet hakkında duyulan kuşkular, ulusal referans noktası olarak kabul edilen kuruma başvu-rularak giderilir.
   

Eşdeğer terimler

İNG : tranparency of qualifications

ALM : transparenz der qualifikationen

FR : transparence des qualifications

İlgili terimler

Ehliyet

Ehliyet koşulu

Erişim

Giriş (kayıt)

EĞİTİM PİYASASI

EHLİYETLERİN (KARŞILIKLI OLARAK) TANINMASI

1. 
   Ulusal sınırlar içinde ya da üstünde yer alan bir sistemde, ehliyete resmî statü ka-zandıran süreçtir.
   
2. 
   Bir ya da daha çok ülkede verilen ehli-yetlerin (diplomaların, sertifikaların), bir ya da daha çok diğer ülke tarafından ta-nınmasıdır.
   

Açıklama

1. Ehliyet tanındığında, ilgili bireyin belirli bir mesleki bilgi ve beceriye sahip olduğu kabul edilmiş ve ehliyeti güvence altına alınmış olur.

İşverenler bireysel düzeyde belirli ehliyet-leri “tanıyabilir”. Ancak terim daha çok, ehli-yete ulusal mesleki eğitim ve öğretim sistemi içinde belirli bir statü verilmesi sürecini ta-nımlamak üzere kullanılır. Pek çok ülkede bi-reyler, yasal olarak, tanınmış ehliyete sahip ol-madıkları sürece, belirli mesleklere giremez ya da o mesleklerde çalışamaz.

Terim ayrıca, bir ülkede kazanılan ehliyetin başka bir ülkede eşdeğer sayılıp kabul görmesi sürecini ifade etmek için de kullanılır.

Tanıma, genellikle yasayla öngörülen, ehli-yeti veren kurumdan bağımsız, ulusal bir kuru-luş tarafından gerçekleştirilir.

2. Ehliyetlerin ülkeler arasında değerlendiril-mesi ve karşılıklı olarak tanınması Avrupa Bir-liğinin üzerinde önemle durduğu bir konudur. Avrupa Konseyi bu konuda üç yasal düzenleme öngörmüştür:

1. 
   En Az Üç Yıllık Mesleki Yüksek Öğrenim Diplomalarının Üye Ülkelerce Tanınması Koşulları hakkında 1988 tarihli, 89/48/EEC sayılı Yönerge,
   
2. 
   Mesleki Eğitim ve Öğretimin Tanınması Hakkında 1992 tarihli, 92/51/EEC sayılı Yönerge,
   
3. 
   Mesleki Faaliyetlerle İlgili Ehliyetlerin Ta-nınmasını Sağlamak Amacıyla Bir Sistemin Oluşturulması ve Ehliyetlerin Tanınmasına İlişkin Genel Sistemlerin Desteklenmesi Hakkında 1999 tarihli, 99/42/ EEC sayılı Yönerge.
   

Özetle belirtmek gerekirse, AB mevzuatına göre üye ülkelerde verilen diploma veya serti-fikalar kural olarak diğer üye ülkelerde kabul edilir. Ancak, bazı durumlarda, ev sahibi üye devlette, sağlanabildiği ölçüde ek bir eğitim eş-liğinde, ehliyetli bir meslek adamının sorum-luluğu ve denetimi altında bir mesleğe uyum süresinin geçirilmesi istenebilir. Ayrıca gerek-tiğinde, ev sahibi üye devletin yetkili kurum-larınca ilgili kişinin mesleki bilgileriyle sınırlı bir yetenek sınavı yapılabilir.

Eşdeğer terimler

İNG : (mutual) recognition of qualifications

ALM : (gegenseitige) Anerkennung von

Qualifikationen

FR : reconnaissance (mutuelle) des

qualifications

İlgili terimler

Akreditasyon

Değerlendirme ve belgelendirme

Eğitim ve öğretim sistemi

Ehliyet

Ehliyetin onaylanması

Ehliyetin tanınması

Eşdeğerlik

Yeterlilik

EĞİTİM PİYASASI

EKONOMİ POLİTİKASI



Temel olarak, ekonomik kaynakların kulla-nılmasını, üretimi ve ekonomik üretimin dağıtımını yönlendirmeyi amaçlayan devlet politikalarıdır.


Açıklama

Geleneksel olarak ekonomik politikanın çe-kirdeğini; faiz oranları, mevcut sermayeyle ilgi-li para politikası, her çeşit vergilendirmeyle il-gili maliye politikası ve sanayi politikasıyla re-kabet gibi daha özel politikalar oluşturur. Diğer politikalar sanayinin ve piyasaların işleyişini düzenler. Ancak kuşkusuz, söz konusu diğer politikalar da geniş anlamda ekonomik politika-nın parçasıdır.

Eşdeğer terimler

İNG : economic policy

ALM : wirtschaftspolitik

FR : politique économique

İlgili terimler

Piyasa ekonomisi

Politika

GENEL KAVRAMLAR

EKONOMİK BAKIMDAN AKTİF NÜFUS ORANI



Ekonomik bakımdan aktif nüfus oranı, be-lirli bir alanda ekonomik faaliyetlere katı-lan ya da katılmaya çaba gösteren nüfus oranıdır.


Açıklama

Örnek vermek gerekirse, bir bölgede 15-59 yaşlar arasında bulunan kadınların ekonomik bakımdan aktif nüfus oranı, anılan konumdaki kadınlar içinde, istihdamda olan, bağımsız çalışan ya da işveren konumunda bulunan veya aktif olarak iş arayanların toplam oranını ifade eder. Son grupta yer alanlar istatistiklerde kendilerini işsiz olarak kaydettirenler biçi-minde gösterilir.

Eşdeğer terimler

İNG : activity rates

ALM : Activitätsrate

FR : taux d’activité

İlgili terimler

Bağımsız çalışma

İstihdam

İşgücü

İşsizlik

İşverenler

İZLEME(K) / DEĞERLENDİRME(K) /

GÖSTERME(K) / RAPOR ETME(K)


EKONOMİK BÜYÜME

Ekonomik büyüme, bir ekonominin tama-mında ya da bir kısmında görülen işlem hacmi artışıdır.

Açıklama

Ekonomik büyüme genellikle, GSYH’da meydana gelen artışla ya da GSYH’da kişi ba-şına düşen artışla ölçülür. Ekonomik büyüme gerçek (reel) anlamda, işlem hacmindeki artış ya da itibari (nominal) anlamda, işlemdeki para değerinde meydana gelen artışla ölçülür.

Eşdeğer terimler

İNG : Economic growth

ALM : wirtschaftswachstum

FR : croissance économique

İlgili terimler

Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)

Gelir/Gider/Ürün

GSYH’yı ölçme yöntemi

Ulusal gelir

Üretim

Ürün

EKONOMİ

EKONOMİK KALKINMA



Üretimin yapısında veya miktarında ya da üretim biçiminde değişiklik olduğunda, ekonomik refah artmışsa, ekonomik kal-kınmadan söz edilir.


Açıklama

Ekonomik kalkınma, daha önce neredeyse ekonomik büyüme ile eş anlamlı düşünülmek-teydi. Bugün ise, ekonomik kalkınmanın geniş kapsamlı sosyal ve ekonomik altyapı değişik-liklerini gerektirdiği ve artık gayrı safi yurtiçi hasılada (GSYH) artış saptanmasının mutlaka zorunlu olmadığı kabul edilmektedir.

Ekonomik kalkınmanın aynı zamanda, ka-pitalist ekonomiye doğru bir geçişin de gös-tergesi olduğu kabul edilmektedir. Ancak belirt-mek gerekir ki, bu yönde mutlak bir mantıksal ilinti söz konusu değildir. Ayrıca, kapitalizmin çok çeşitli sosyal ve kurumsal türleri bulun-maktadır.

Eşdeğer terimler

İNG : economic development

ALM : wirtschaftsentwicklung

FR : développement économique

İlgili terimler

Ekonomik büyüme

Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)

Kurum

Sosyal, ekonomik değişim

Ürün

GENEL KAVRAMLAR

EKONOMİK REKABET EDEBİLİRLİK

Rekabet edebilirlik, piyasada rekabet yete-neğine sahip olmaktır. Bir piyasa ekonomi-sinde, mal ve hizmetler kısmen ya da tama-men yerlerine ikame edilebilecek diğer mal ve hizmetlerle rekabet eder. Rakiplerine tercih edilen bir ürün “rekabet edebilir” olarak nitelenir. Buna göre, piyasada tercih edilme eğilimi olan mal ve hizmetler üre-ten bir sektörün ya da ülkenin ekonomik olarak rekabet edebilir olduğundan söz edi-lir.

Açıklama

Bir ürün, diğer ürünlerle hem fiyatı hem de kalitesiyle rekabet eder. Kalite kavramının dayanıklılık, güvenilirlik, kullanma kolaylığı, müşterilerin eğitimi, satış sonrası hizmetler vb. çok çeşitli boyutları söz konusudur. Müşteriler giderek artan şekilde belirli türde ürünler ara-sından seçim yapmaya alıştıklarından, kalite, her geçen gün rekabetin daha çok önem kaza-nan bir boyutu haline gelmiştir.

Eşdeğer terimler

İNG : economic competitiveness

ALM : wirtschaftliche Konkurrenzfähigkeit

FR : compétitivité économique

İlgili terimler

Hizmetler

Mallar

Piyasa

Sektör

Ürün

EKONOMİ

EKONOMİNİN DEĞİŞEN İHTİYAÇLARINI İZLEME



Zaman içinde ekonominin ihtiyaçlarını iz-lemek ve izleme dönemine ilişkin ihtiyaç değişikliklerini belirlemektir.


Açıklama

Bir şeyi izlemek onun seyrini, akışını, yö-nünü takip etmek anlamını taşır. Bir hayvanı bulmak için, ayak izleri ya da bıraktığı diğer izler takip edilir.

Ekonominin değişen ihtiyaçları izlenirken, ekonomide ne olduğuna, ihtiyaçlarda ne gibi değişiklikler meydana geldiğine bakılır. Bu da, zaman içinde bilgi toplanıp değerlendirilebil-mesi için bir düzeneğin kurulmasını gerektirir.

Eşdeğer terimler

İNG : tracking (the changing needs of

the economy)

ALM : beobachten (den Bedarfswandel der

Wirtschaft)

FR : suivi

İlgili terimler

Değerlendirme(k)

Gösterme(k)/gösterge

İZLEME(K) / DEĞERLENDİRME(K) /

GÖSTERME(K) / RAPOR ETME(K)

EKONOMİNİN DEĞİŞEN İHTİYAÇLARINI ÖNGÖRME



Öngörme modelleri ve öngörme verileri, ekonominin nasıl tepki vereceğine ilişkin tahminlerde kullanılabilir. Bu tahminler iş-gücüne ve işgücünde aranan vasıflara iliş-kin taleplerin nasıl olacağını da içerir.


Açıklama

“Öngörme” bazen daha geniş anlamda, ge-leceğe ilişkin sonuçların tahminiyle eş anlamlı olarak kullanılır. Fakat dar anlamda düşünül-düğünde aynı sonuca varmak mümkün değildir.

Eşdeğer terimler

İNG : Forecasting the changing needs of

the economy

ALM : Prognosen über die sich wandelnden

Bedürfnisse der Wirtschaft

FR : prévision des besoins de l’économie

İlgili terimler

Model

Öngörme verisi

Öngörü

Tahmin

İZLEME(K) / DEĞERLENDİRME(K) /

GÖSTERME(K) / RAPOR ETME(K)

ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ

İşgücü piyasasının kurumsal yapısı ve bu yapı içinde kuralların belirlenmesine ilişkin süreci ifade eder.


Açıklama

Endüstri ilişkileri, işverenler ve işçi sendi-kaları arasındaki toplu pazarlık süreciyle işye-rinde, işverenler ve işçiler arasındaki sözleşme ilişkilerini kapsar.

Endüstri ilişkileri öğretisinin konuları ara-sında, iş hukuku ile birlikte, resmi ya da gayrı resmi ücret pazarlığı süreci, eğitim ve iş koşul-ları, örgütlü ve örgütsüz işçiler arasındaki iliş-kiler, işgücü piyasasının bölümleri, istihdam ile ücret politikası, eğitim, becerilerin artması ve işsizlik arasındaki ilişkiler yer alır.

Endüstri ilişkileri kavramı, iş ilişkileri ile eş anlamlıdır.

Eşdeğer terimler

İNG : industrial relations

ALM : Beziehungen zwischen Arbeitgebern

und Arbeitnehmern

FR : relations de travail

İlgili terimler

Endüstri ilişkileri sistemi

İŞGÜCÜ PİYASASI

ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ SİSTEMİ

Endüstri ilişkileri sistemi bir dizi kurum-dan oluşur. Bu kurumlar arasındaki ilişki, işgücü piyasasının işleyişinin tabi olduğu kuralların kararlaştırılıp oluşturulmasını içerir.


Açıklama

Sosyal taraflar ve endüstri ilişkileri sistemi kapsamında yer alan “ilişkiler" konusunda, ‘en-düstri ilişkileri’ kavramının giriş kısmında be-lirtilenlere bakınız.

Eşdeğer terimler

İNG : industrial relations system

ALM : Beziehungen zwischen Arbeitgebern

und Arbeitnehmern

FR : relations industrielles

İlgili terimler

Grup, takım, seri

Endüstri ilişkileri sistemi

Paydaş-çıkar grubu

İŞGÜCÜ PİYASASI

ENDÜSTRİ SINIFLANDIRMASI

bkz. Endüstri yapısı

ENDÜSTRİ YAPISI

Bir ekonomide, faaliyetlerin farklı endüstri sektörleri/kolları arasında bölünme şeklini ifade eder.

Açıklama

Uluslararası Standart Endüstri Sınıflandır-ması (USES), farklı endüstrileri büyük ölçüde tanımlayan yöntemi açıklamaktadır.

Eşdeğer terimler

İNG : industrial structure

ALM : Industriestruktur

FR : structure des activités économiques

İlgili terimler

Endüstri sektörü

Yapı

EKONOMİ

ENFLASYON

Fiyatların genel seviyesindeki sürekli artış eğilimidir.

Açıklama

Fiyatların genel seviyesindeki değişiklikler çoğunlukla, örnek malların ve hizmetlerin be-lirli bir dönemdeki fiyatları, benzer örneklerin başka bir gündeki fiyatlarıyla ilişkilendirilerek ölçülür. Bu tür bir oranlama fiyat indeksi ola-rak adlandırılır. Tüketici fiyatlarına (bireyler tarafından satın alınan mal ve hizmetlerin ge-neline); perakende fiyatlarına (genel olarak mal ve hizmetlerin bireyler tarafından perakende mağazalarından satın alınmasına); toptan satın alma fiyatlarına (toptancıların depoladıkları malları satın alma fiyatlarına), hammadde fi-yatlarına; ithalat fiyatlarına ilişkin vb. çeşitli in-deksler söz konusudur. Enflasyon, bu genel fi-yat indekslerinden herhangi birindeki sürekli ar-tışlarla belirlenebilir.

Eşdeğer terimler

İNG : inflation

ALM : Inflation

FR : inflation

İlgili terimler

Enflasyon düzeyi ve eğilimleri

Fiyatlar

EKONOMİ

ENFLASYON DÜZEYİ VE EĞİLİMLERİ

Fiyatların genel düzeyi, ulusal üretimin ta-mamı ya da belirli bir bölümü üzerinden her zaman bir indeksle ölçülür. Belirli bir ay, çeyrek (üç aylık dönem) ya da tam yıl için indeks sayısı daima, baz alınan ve in-deks değeri 100 olan belirli bir yıl ile iliş-kilendirilerek belirtilir. Enflasyon eğilimle-ri, fiyat hareketlerindeki eğilimlerdir. Bun-lar, uygun bir fiyat indeksindeki eğilimler ile ölçülür. Enflasyon oranı, uygun fiyat indeksinin yukarı doğru hareket oranıdır.


Açıklama

Enflasyon her zaman fiyatların bir düzey-den diğerine değişimi olarak ölçüldüğü için, enflasyon düzeyinden çok enflasyon oranından söz etmek daha doğrudur.

Eşdeğer terimler

İNG : inflation levels and trends

ALM : Inflationsniveau und -trends

FR : niveau d’inflation et tendences

İlgili terimler

Eğilim

Enflasyon

Fiyatlar

Gösterge

İZLEME(K) / DEĞERLENDİRME(K) /

GÖSTERME(K) / RAPOR ETME(K)

E-ÖĞRENME (ELEKTRONİK ÖĞRENME)

Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) tara-fından desteklenen öğrenmedir.