Ahmed Cevdet Paşa Tarih-İ Cevdet Cilt1
Yüklə 3,27 Mb.
|
|
lunup her dürlü töhmetleri veyahud devlet-i aliyyemin umuruna muhalif hareket eylediklerine isnad ve muzanna olunan cümle-i a'malleri ilel-ebed feramuş olunup evvelki maddenin mazmunu üzere mansab ve payeleri ve emlâk-ı şahikaları muceddeten halleri tekmil olunup işbu muha- rebeden mukaddem malik oldukları emlâkler yine iade olunalar. (Saniyen) keele-evvel hıristiyan diyaneti vü- cuhla serbesiyet olup icrasına bir türlü mümanaat olun- mayup kinisaların muceddeten binasına ve atiklerinin ta- mirine mümanaat olunmaya (Salisen) ez kadim manas-* tırlarma ve sair şahsa mütaallik olup ba'dehu bigayr-i hak kendulerden ahzolunup Ibrail ve Hotin ve sair yer- lerin dairesinde mevcud bulunan arazi ve emlâk ki el'an reaya ismiyle tesmiye olunur mersumuna istirdat oluna- lar (Rabian) Rahibin zümresine münasib olan imtiyaz Ue itibar oluna (Hamisen) terk-i vatan edip ahar mahallere varmak rağbetinde olan hanedanlar eşyalariyle naklet- meğe serbestiyet üzere mezun olalar ve işbu hanedanlara kendi mesalihinin tanzimiyçün vakt-i kâfileri olmak için serbestiyet üzere vatanlarından nakleylemelerine bir se- ne müddet imhal olunup işbu müddet-i mühlet tasrikna- me-i mübareke'nin mübadelesi tarihinden ma'dut ve mah- sub oluna (Sadisen) atik muhasebeler için her ne güna ise gerek nukud akça ve gerek sair tarik ile bir nesne tahsil olununmaya (Sabian) işbu muharebenin tamamen müddeti için bir dürlü teklif veyahud ahar bir dürlü ta- lep olununmayıp maharebe imtidadmda pazde oldukları mazarrat ve tahribat-ı müteaddidelerine nazaran mer- sununa bundan sonra dahi iki senelik mühlet verilip işbu 500 AHMED CEVDET PAŞA mühlet mübadele-i tasdikname-i hümayun tarihinden addoiuna (saminen) işbu mühlet mürur ettikden sonra devlet-i aliyyemiz taahhüd eder ki cizyelerinin akçasını tayine mürüvvet-i külliye üe muamele ve hayz-ı imkâı rütbesinde sahavet-i celilesinin haraset ede iki senede bir kere meb'uslarının vesatetiyle cizyeleri eda oluna ve ta- yin olunan işbu cizyelerinin tamamen edasından sonra asla bir paşa veyahud hakim ve her kim olursa o'^un mersumana asla bir vakitte taarruz etmeyip ahar bir dürlü verbi veyahud teklif her ne güna isim ve bahane ile kendilerinden talep olunmayıp ced-di emcedim Sultan Mehmed Han rabi' zaman-ı saadetlerinde mutemetti' ol- dukları imtiyazat ile kâmiyab olalar (asien) mülk umur- larım ruiyet eden kapu kethüdalarının yerinde işbu voyvo- dalıkların beylerine dahi ruhsat verileki devlet-i aliyye de her birinin tarafından Rum mezhebinde hıristiyan ol- mak üzere maslahat güzarlar tayin eyleyeler ki işbu memlekete mütevakkıf olan mesalihini ruiyet ederler. Devlet-i aliyyem canibinden dahi haklarına kemâl-i mü- rüvvet ile muamele olunup hal-i acizanelerinde kavaid-i milel istihkakına müstahak olup yani her dürlü taarruz- dan emin ve berî olmak üzere itibar olmalar (aşiren) dev- İet-i aliyye canibinden Rusya imparatorluğunun elçilerine ruhsat ve muvafakat verilir ki işbu iki voyvodalıkların ik- tizasına göre siyanet ve müsaade olunmalarına müzake- re edeler. Devleteyn'e lüyık olan itibar-ı dostane mukte- zasmca elçilerinin arz ettikleri kelimatlarına riayet ey- lemesine devlet-i aliyye taahhüd eder.
da bulunan Akdeniz adalarını Rusya Devlet-i devleti aliy- yemize istirdad eder. Devlet-i aliyyem dahi taahhüd eder- ki evvelki maddesinde musarrah olan her dürlü kabahat- lann ve devlet aliyyemin umuruna muhalif olmak muzan- TARÎH-İ CEVDET 501 nasiyle icra olunan amme-i efa'lin nisyen mimsiye af-fı külli ile mahv ve af olunmak maddesini Cezayir-i mezku- renin ahalisi hakkında dahi kemâl-i istikamet ile riayet eder (saniyen) hıristiyan diyanetine asla edna bir tarruz ile isal-i tazyik olunmayıp kiliselerin tamir ve tecdidine vueuhla mümanaat olununmaya mazezzikr kiliselerine hizmet eden eşhas asla bir takrip ile taarruz ve müdaha^ le olununmaya (salisen) işbu muharebe sebebiyle kendi- lerine iras olunan tekdifat ve tahribat sebebi ile Rusya devletinin zir-i hükümetinde bulundukları tarihden ve bun- dan sonra iki sene müddetine deği işbu Cezairi merkume- in devleti aliyyeme istirdadı tarihinden ad olunmak ge- rekdir. Devleti aliyyem canibinden Cezair-i mezkure aha^ lisinden asla bir dürlü resmi senevi tahsil olunmayan (ra- bian) terki vatan edip ahar mahallere varmak rağbetin- de olanlar tamamen mal ve eşyalariyle nakletmek dev- let-i aliyyem canibinden merkumuna ruhsat verilip ve tanzimi mesalihleriyle vakt-i kâfi olmak için işbu tasdik- name-i mubarekenin mubade olunacak tarihinden bir se- ne mühlet müddeti kendilerine imhâl oluna (hamisen); Rusya donanmasının avd ve rica'tindeki işaallahu taala işbu tasdikamei mubarekenin mübadelesinden sonra üç ay müddetinde vaki olmak gerekdir. Bu nesneye ihtiyacı vaki olur ise devlet-i aliyyem canibinden vus'u imkân mertebesinde müzaheret oluna.
hisari mehr-i mezburun sol tarafı sahilinde kifayet edecek arazi ile ve aksu ile özü suyu beyninde vaki sahray-ı ha- liyemin ve muarazadan eri mustakilen aleddevaın Rusya Devletinin taht-ı tasarrufunda kala. 19 uncu Madde — Kırım ceziresinde vaki Yeni kale kalesi ve kerç limanları derunlarmda mevcud bulunan arazileriyle bahr-i siyahdan başlayıp tulen kerç'in atik 502 AHMED CEVDET PAŞA hududlarına vararak Buhace nam-i mahalle varınca ve Buhace mahallinden hat-tı müstakim ile balâdan azak denizine varınca muarazdan arî mustakilen aleddevam Rusya Devletinin taht-ı tasarrufunda kala. 20 nci Madde — Müâd-i îsamn 1700 senesi yani ta- rih-i hicret-i nebevinin 1003 senesi Tolstoy nam hâkimi ile Aco muhafızı Hasan Paşa beyninde akdi temhid olu- nan senedaı mefhumunda beyan olunduğu üzere azak ka- lesi evvelki hududu üe ilelebed Rusya devletine tahsis oluna.
ve küçük kabarta tartar taifesiyle vaki civariyetlerinden naşi Kırım hanlariyle taallukleri olmağla Rusya devleti- ne tahsis olunmaları maddesi Kırım hanlarının ve meşve- retinin ve Tatar başlarının iradesine ihale oluna. 22 nci Madde — İki Devlet beyninde inikadı vuku- bulan cümle uhudname ve şerait-i sabikayı ve Belgrad ka- lesinde vaki' ahidnameyi ve ondan sonra vücuda gelen amme-i şeraiti mahv ve izale ve ilel'ebed feramuş etmek iki devlet meyanesinde bilittifak karar verilip şöyleki mersum uhudatin hakkına finabaad bir dürlü daiye ma- kulesini bina etmeyeler ve lâkin hazret-i îsanın 1700 se- nesinde Tolstoy nam-ı hâkimi ile Aco kalesinin Hasan Pa- şa nam muhafızı ülkesi hududu ve Koban sınırının tayin ve tahdidine dair vaki' şerait işbu istisnadan biri olup keel evvel bilâ tağyir kala. 23 üncü Madde — Gürcü ve Mekril havalisinde vaki Bağdatcık ve Kütanis ve Şehriban kaleleri ki Rusya as- keri tarafından zabt olunmuşlardır. Kadimden beru mü- taallik oldukları asıl sahiplerine mütevakkıf olmak üze- re Rusya devleti tarafından kabul olunup şöyleki eğer tahkikat-ı kadimden beru yahud müddet-i medideden mu- kaddem devlet-i aliyyem kıla-i mezkureye mâlik olmuş TARİH-Î CEVDET 503
ise de devlet-i aliyyeme raci olmak üzere kabul olunup işbu tasdikname-i mubarekenin mübadelesinden sonra vakt-i ma'hudda Rusya askeri kala'-i mezkureyi tahliye eyleye devlet-i aliyyem dahi kendi tarafından taahhüd ederki evvelki maddenin mazmunu muktezasınca hava- li-i mezburede işbu muharebe intidadında Devlet-i aliy- yemin aleyhine her ne menval üzere hareket etmiş olan- ları nisyn münsiyen af eyleye ve vechi mamul-ü bih üzere ve üel ebed oğlan ve kız vergisinden ve her güna cizye-i saire talebinden eba ve kefiyed eder. Öteden beri mütaal- likleri olanlardan ma'da tavaif-i mezkur arasında kendi reayası olmak üzere ferd-i vahidin hakkına daiye etme- meğe devlet-i aliyye mtaahhüd eder. Ve Gürcü ve mekril- ler tarafından ötedenberi zabtolunan arazi ve sair müs- tahkem yerleri tekrar mersumunun hükümet ve muhafa- za-i mutlakalarına terkeyleye ve diyanet-i manastır ve kinisaları hakkına bir türlü taarruz ve tazyik etmeyip atik olanların tamirine ve cedidlerin binasına mümanaat olunmata ve Çıldır paşası ve sair sergerde ve zabitan ta- rafından oir dürlü daiyye tahtında emvallerini izaat ile taarruz olunmalarını devlet-i aliyyem men eyleye ve ta- vaif-i mezbure devlet-i aliyyemin reayasından olmağla Rusya devleti asla mersumuna müdahale etmeyip taarruz eylemeye. 24 ncü Madde — Ba'del - imza ve tasdik-ül mevad derakab nehr-i Tunanın sağ tarafında mevcud bulunan cümle Rusya askeri avdet ve ric'ate müteveccih olup im- za-i tarihden bir ay zarfında Tunanın sol kıyısına mürur edeler ve asker-i mezbur tamamen Tunanın sol kıyısına geçdikden sonra Hırsova hisarı boşaldırıp asker-i İslâm'a teslim oluna ve ba'dehu Eflâk ve Bucak memleketlerinin tahliyesine birden ve ân-ı vahidde mübaderet olunup iş- bu tahliye maddesine iki ay mühlet tayin olunur ve cüm-
le Rusya askeri memleketeyn-i mezbureteynden çekildik- lerinden sonra bir tarafdan Yergöğü kalesini ve badehu İbrail'i ve taraf-i diğerden îsmail kasabasını ve Kili ve Akkerman kaleleriyle Rusya askeri terkedip asakir-i sai- relerine mülhak olmağa müteveccih oldukdan sonra asa- kir-i İslâmiyeye kılaı mezkureyi terk edeler. İşbu iki memleketin tamamen tahliyesine üç ay müddet tevkit olunur balâ da zikrolunan keyfiyetten sonra Rusya as- keri Buğdan memleketini terk edip nehr-i turtanın sol ta- rafına mürur edecekdir bu takrib üe marez - zikr mevazi' ve memalikin tahliyesi iki devletin müsalemet ve müsala- ha-i müebbedelerinin imzasından sonra beş ay zarfında vaki' olup cümle Rusya askeri nehr-i Turtanın sol kıyısına mürur eyledikde ol zaman Hotin ve Bender kaleleri asa- kir-i İslâmiyeye teslim olunur. Ancak mücerred bu şurut ile ki yene vakt-i mezburda Kılburun hisarı tasrih olu- nan arazisi musalaha-i müebbedenin 18 inci maddesinde izah olunduğu üzere Aksu üe Özi suyu beyninde vaki' sah- ra-yı haliyenin zaviyesiyle üel'ebed muarazadan beri Rusya devletine teslim oluna ve Akdeniz adalarına dair Rusya donanmasının mesalihi ve tanzünat-ı deruniyele- rine kabil olduğu sur'atle Cezair'i mezkûre ol havalide bulunan Rusya askeri tarafından keel evvel muarazadan beri Devlet-i aüyyenin zabtma red olunalar çünkü Buud mesafe sebebi üe kabü değildir ki tevkit-i vakt oluna ve devlet-i aliyyem taahhüd eder ki dost bir devlet olduğu cihetle donanmayı mezkûrenin isticâl-i azimeti mülaha- zasiyîe devlet-i aliyyem ifayı levazımına ianet edip vus'ü imkân mertebede iktiza eden nesneleri verilip olbabda dvleti aliyyeme reddolunan memleketlerde mademki Rus- ya askri mevcud bulunur ise işbu memleketlerin hükü- meti ve nizamı Rusyalının zabmda bulunduğu üzere ka> lıp cümle Rusya askerinin külliyen huruçları vaktine de- TARİH-İ CEVDET 505
ğin devlet-i aliyyem canibinden memalik-i mezkûrenin hükümetine müdahale olunmaya ve bu memleketlerde bu- lunan Rusya askerinin iktitaf-ı me'külât ve tedarik-i le- vazım-ı sairesine el'an amel olunduğu üzere kezalik ta mamen huruçlarına kadar amel oluna ve Rusya askerinin baş seraskeri bu babda mahsusen tayin olunan devleti aliyyemin memurlarına memalik-i mezburenin her biri tahliye olunduğunu haber etmedikçe devlet-i aliyyenin red olunan işbu kalelere ayak bacmayıp binnefis devlet-i aliyyem dahi red olunan işbu memleketlerinde kendi hü- kümetini idhal etmeye kıla' ve kasabat da mevcud olan Rusyalının zahire ve mühimmatı muradları üzere Rusya askeri tarafından tahliye olunup devlet-i aliyyeme red- olunan kalelerde mücerred bu esnada mevcud bulunan devlet-i aliyyem toplarmı terk edeler ve devlet-i aliyye- me reddolunan amme-i vilâyetlerin ahâlisi her ne cins ve hal keyfiyetten iseler ki Rusya devletinin hizmetinde müstahdem olmuşlardır. Akd olunan mühleti seneviyede ehl-ü ayal ve amvalleri birle Rusya askeri ile maan çeki- lip nakletmek rağbetinde olanlar men'olununmayıp sü- rutu mezkure muktezasmca gerek o zaman ve gerek ta- mamen bir sene müddetinde vücuhla men'olunmasma devlet-i aliyyem taahhüd eder. 25 inci Madde — Gerek inas ve gerek zükur cinsin- den olan bilcümle usera-yı muharebe ve sair esirler her ne paye ve rütbeden iseler iki devletin arazilerinde bulun- dukça Rusya devletinde kendu iradetleriyle tanassur eden müslimîn ve devlet-i aliyyemde hüsn-ü iradetleriyle din-î muhammedîyi kabul eden hıristiyanlardan mada bilcüm- le işbu ahidnamei mübarekenin tasdiknameleri mübade- lesinden sonra derakab ve asla bir dürlü bahane ile tara- feynden bilâ ivaz ve bigayrı sümün azad ve istirdat ve teslim olunalar kezalik giriftar-ı bend-i istirkak olan bil-
AHMED CEVDET PAŞA cümle hıristiyanlar yani Lehlu ve Bugdanlu ve Eflaklu ve Moralu ve ahali-i Cezair ve Gürcüler ve sair bücümle ve bilaistisna bilâ sümün ve bayr-i ivaz azad olunalar. Kezalik işbu müsalaha-i mübarekenin inikadindan sonra bir takrib üe giriftar-ı bend-i istirkak olan Rusya reaya- ları devleti aliyyemde bulundukç ared ve teslim olunalar ve kezaük devlet-i aliyyemin reayaları hakkında biay- nihi bu muamele-i müteşabihe üzere hareket etmeğe Rus- ya taahhüd eder. 26 nci Madde — işbu maddeler imza olunduğu ha- beri Kırım'a ve öziye reside olduğu gibi derakab Kırım- da olan Rusya ser askeri özi muhafızı ile muhabere edip iş bu imza-yı tarihden iki ay zarfında mutemed adam- lar gönderilerek Kuburun hisarını mazer-zikr onsekizin- ci madde de tasrih olunan sahralar ile teslim ve tesellüm kabul ederler. Ve işbu mutemed adamları mülakatları gününden iki ay zarfında mazer-zikr maddeyi tekmil edeler. Şöyleki bi eyyi hal işbu ahidname imza olunduğu günden dört ay müddette ve kabilse müddet-i ekal-li ka- lilde madde-i meşruh hitam pezir olup külliyen icra olu- na ve memuriyetleri tekmil olunduğunu sadra'zam cani- bine ve feld mareşal tarafına bilâ te'hir ihbar edeler. 27 nci Madde — Bu musalaha-i mubarakeye ve me- valât ve musafatı beynedduveleteyn ziyade te'kid ile tem- hid ve takviye zunnunda tarafeyn rızasiyle tevkit oluna- cak miykatda işbu musalaha-yı hayriyeyi tasdiken tas- diknameler ile fevkal'âde büyük elçiler baas ve tesyir ve iki elçiler rees-i hududda muamele-i müteşabihe ile mu- kabele olunup devlet-i aliyyemin indinde ziyade mutaber olan Avrupa devletinin elçileri haklarında daayet olunan resmi mûtade üzer mumaliyhima dahi mer'i kılınıp delâ- let-i saffet-i canibeyn olmak üzere elçiyan-ı mumaileyhı- ma vesatetiyle şanı devletlerine lâyık hedaya irsal oluna. TARİH-I CEVDET 507 28 nci Madde — Devlet-i aliyyem murahhasları mu- maileyhuna tevkii resmî ahmed ve Reis-ül Küttap ibra- him münip dame mecdühüma ve devlet-i Rusyanın Legon- ta Cenerali Prenç Ribnin Hatmet avakibe bilhayr taraf- larından işbu müsalaha-i müebbedenin maddeleri unza olundukdan sonra sadrazam ve Rusya devletinin feld ma- reşalinin tenbihatı isaliyleberren ve bahren kulliyetlu ve- sair yerlerde vaki' asakir-i canibeyn meyanelerinde her dürlü muamele-i hasmana men olunmak lâzım gelmeğle •derakeb sadr-ı azam ve ceneral feld mareşal caniblerin- den Akdeniz ve Karadeniz, Kırım karşısında vaki donan- maya ve mevazi-i saire-i muharebeye ulaklar gönderilir ki baad-i inikad-ül musalâha her yerde meadet ve meka- telât def oluna. Ve bir güna ulaklar sadrı azamın ve ce- neral feld mareşalin tenbihnameleriyle masum ve me'- mun olalar ki Rusya ulağı Rusya askeri tarafına tesabuk eder ise işbu Rusya ser askerinin vesatetiyle sadr-ı aza- mın tenbihnamesini devlet-i aliyyem ser askerine tesyin eyleye ve sadrazamın ulağı tebadür ve tekaddim eder ise ser asker-i Devlet-i aliyye vesatetiyle feld mareşaün ten- bihnamesini Rusya ser askerine baas ve tesyir eyleye ve akdolunan müsâlaha-i mübarekenin ukûd ve uhûd-u tem- hidi gerek taraf-ı hümayûn-u hüsrevanemden ve gerek Rusya padişahı müşarinleyha tarafından sadrazam ve devlet-i Rusya feld mareşali Petro Konte Romançof tef- viz ve ihale olunmağla ahidnamede mestur olan müsalâ- ha-i müebbedenin cümle maddeleri ikisinin huzur ve mu- vacehelerinde akdolunmuş gibi sadf-ı azam ve feld ma- reşal caniblerinden devleteyn taraflarından kendulere ve- rilen ruhsat-ı kâmile muktezasmca mevad-ı mezkûre'yi imza ve hatemleriyle tasdik edûp iş bu mevad mefhumun- da akd ve temhid ve vaadolunan maddeler kaviyen ve bila tağyir mer'i ve dikkatle icra olunup hilâfına asla bir 508 AHMED CEVDET PAŞA nesne amel olunmayıp ferd-i vahide dahi ettirilmeye ve bi aynihi mutabık-ül ma'na suretleri imza ve hatemleriy- le takrir ve tasdik olunup sadrazamın senedi Türkî ve İtalyan lisaniyle feld mareşalin senedi Rusya ve İtalyan lisaniyle devleteyn caniblerinden kedulere verile ruhsat- ameler dahi murahaslar taraflarından ve devlet-i ahyyem canibinden olmak üzere feld mareşale isal ve mevaddm imzasından sonra beş gün veyahud kabil olursa müddet-i ekâlde dahi mübadele olunup sadr-ı azamın senedatım teslim ettikleri anda feld mareşal konte Romançof'un se- nedlerini ahz edeler. HATEMEHU
İndi fimabaad meveddi merkûne üzere tecdid ve temhid olunan sulh-u salâh refı-ül harb vel kefah mukar- rer ve muteber tutulup şiyme-i kerimei şehriyaranı sa- dakat mütad ve kaide-i meriyye-i tacidaran vefa itiyad üzere ahdü-misak ve tamamen tasdik ederiz ki gerek zikr olunan yirmi sekiz mevaddin şurut ve kuduna ve sulh-ü salâhin mevasik ve übuduna ve gerek diğer iki kıt'a ita olunan nişan-ı hümayunumda muharer ve mastur ma- deteynin suratlarına kemal-i riayet olunup madem ki olcanibden dahi murahhaslar tarafından teyid ve tasdik olunan mevadi hilâfına vaz'u hareket sadır olmaya ta- raf -ı hümayun-u padişahanemizden ve ahlâf-ı nisfat itti- safımızdan vükelâyı âli makam ve mirmiran-ı sahib-ül ihtişam ve ümera-i zevil-ihtiram ve umumen aşakir-î nusret irtisamimiz ve bücümle ubudiyetimiz ile şerefyab olan tavaif-i huddamdan bir ferd hilâfına mütallik vaz' ve hareket eylemeye.
Hatime-i ahidnamede mezkur iki maddeden birisi mesarif-i harbiye tazminidir ki Devlet-i aliyye üç taksit TARİH-1 CEVDET 509 ile beher sene beşer bin kese akçe vermek üzere üç se- ne zarfında Rusyalıya on beşbin kese akçe te'diye etmeği taahhüd etmişdi. İkincisi Akdeniz adalarının sür'at-i tah- liyesidir ki zikrolunan ahidnamenin on yedinci maddesin- de Akdenizde bulunan Rusya donanmasının üç ay müd- detde çekilmesi meşrut ise de mümkün mertebe bir an akdem hareket etmesini Rusya devleti taahhüd eylemiş- di.
lü savaş ve düşmanlıklar ortadan kaldırılıp gerek harp araçları ve gerek başka yollardan iki tarafın yürüteceği ve yapacağı zarar ve düşmanlıklar tamamen unutulup ört bas olunup bu açıdan yüze çıkıp hiç bir zaman inti- kam olunmuya. Düşmanlık erine karada ve denizde sü- resiz ve kuvvetli değişmekden uzak anlaşmaya uyup uy- gulama yapıla. Gerek benden önce gelen büyüklerin ta- rafından ve yine Rusya imparatoriçesi ve ondan önce ge- len büyükleri arasında yapılan ittifak ile bozulmadan süresiz ve değişmekden uzak dostluk muhafaza ve koru- nup bu maddeler büyük dikkat ve önemle yürütülüp yü- rürlükde tutula. Ve iki devlet toprakları ve memleketleri ve reayası ve iki taraf halkı arasında bu dostluk mad- desine öyle uyula ki bundan sonra iki tarafdan birinin aleyhine gizliden ve açıkça hiç bir davranış düşmanlık ve zarar yapılmıya. Yenüenen dostluk ve samimiyet ge- reğince ayrıntısız iki tarafa ne şekilde olursa olsun suç- layan reayaların iki tarafda geçmişi unudarak suçlan ta- mamen affolunup çekdiri veya başka hapishanelerde bu- lunanları azad ve boşaltılıp yola koymak ve sürgün ve bir yerde oturmağa mecbur edilen kimselere dönüş izni çıkarılıp önceleri yaşantıları ne ise her türlü rütbe ve
AHMED CEVDET PAŞA malları sulh anlaşmasından sonra geri verilip kötülük- lere ve cezalara uğramışlar. Varsa onların da haklarına hiçbir neden ve bahane ile taarruz ve zarar ve ziyan ve- rilip cezalandırılmayalar. Başkaları tarafından bunlara hiç bir şekilde taarruz ve zarar, ziyan verilmesine göz yummamak ve zarar verip taarruz edenlerin de cezalan- dırılması. Bu gibilerden her biri kanunla korunarak hi- maye edilmeli ve vilâyetlerinin geleneği gereğince başka, vilâyetlerdeki gibi davranılmalıdır. 2 nci Madde — Bu mübarek karşılıklı anlaşmanın yapılışı ve karşılıklı onaylanmasından sonra iki devletin reayasından bazıları başka bir suçlama veya baş kaldır- ma yahut hainlik edip iki devletten birine gizlenecek ve- ya sığınacak olsa Osmanlı Devletinde din-i İslâmı kabul ve Rusya Devletinde hıristiyan olanlardan başka asla bir bahane ile kayırılmayıp hemen geri çevirip yahut hiç ol- mazsa sığındıkları devletin topraklarından kovulsunlarki bu gibi yaramazların nedeni ile iki devlet arasına soğuk- luk girmesin ve yahud gereksiz bir davranış ortaya çık- masın yine iki taraf reayasından olup gerek îslâm ge- rek Hıristiyan toplumundan bir kimse kusurlarını düşü- nüp bir devletten bir devlete sığınmak isteseler bu gibi istekler gecikmeden geri çevrilir. 3 üncü Madde — Kırım, Bucak, Koban, Yedisan, Canboyluk, yedicgül kabileleri ve Tatarların hepsi ayrın- tısız iki devlet tarafından hür ve bağımsız hiç bir büyük devlete uydu olmamak üzere karşılanıp kabul edilecekler. Tatarlar birleşip topluca re'y verip Cengiz Han soyundan seçilip başlarına getirdikleri şekilde hükümet etmeleri ve başka hiç bir devletin iç işlerine karışmamasına ve hiç bir devlete yaptığının hesabını vermemeğe ve eski kanun ve gelenekleri üzere gerek han seçiminde gerek nasbında gerek özel iç işlerinde ve kendi devlet işlerinde hiç bir TARİH-I CEVDET 511 suretle ne Osmanlı devleti ne de Rusya devleti karışma- yacak onlar iç ve dış işlerinde başka bağımsız devletler Yüklə 3,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|