İİealıİttırmanınnedemekolduğunu ve iİlettme için önemini ifade ettmek.
İİe alıİtırma (oryantasyon) iİletmelerin iİe yeni baİlayan çalıİanlarına yönelik uyguladığı, iİlet- meye büyük yarar sağlayan ve çalıİanların iİlet- meye uyumunu kolaylaİtıran süreçtir. İİe alıİtır- ma programı sadece iİe yeni baİlayan çalıİanla- ra değil iİletmedeki terİ eden çalıİanlara yönelik de yapılabilmektedir. İİe alıİtırma programının, iİletme açısından en temel amacı iİletmenin za- manının, parasının ve emeğinin boİa gitmesini önlemektir. İİe alınan çalıİanın, iİletmeye uyum göstermemesi ve iİten ayrılması, iİletme kaynak- larının boİa gitmesine neden olmaktadır. Baİarı- lı bir iİe alıİtırma sonucunda verimlilik ve karlı- lık artmakta, iİletme kaynakları etkin İekilde kul- lanılmıİ olmaktadır.
A M A Ç
2
Eğittimvegeliİttirmeyiaçıklamakveeğittimsüreci- nin aİamalarını sıralamak.
Eğitim en kapsayıcı ve üst kavramdır. Geliİtirme, yetiİtirmeden daha geniİ bir kavramdır. Ancak her ikisi de genel anlamda ele alındığında bir eğitim faaliyetidir. Eğitim, yetiİtirme ve geliİtir- meyi de içine alan daha geniİ kapsamlı, çatı bir kavramdır. Bir eğitim ve geliİtirme programı sü- reci ihtiyacın analizi, eğitim içeriğinin tasarlan- ması, eğitimin yapılması ve sonuçların değerlen- dirilmesi aİamalarından oluİmaktadır.
Geleneksel eğittim yönttemlerini ttanımlamak.
A M A Ç
3
E-öğrenme dıİında kalan eğitim yöntemlerine “geleneksel eğitim yöntemleri” adı verilmektedir. “İİbaİında Eğitim” ve “İİdıİında Eğitim” olmak üzere iki ana grupta ele alınabilir. İİ hayatındaki eğitimin büyük bir kısmı iİbaİında eğitim yönte- miyle verilir. Çünkü hem bu yöntemin uygulan- ması kolaydır, hem de ucuzdur. Bazı öğrenme becerileri, o beceriyi iİ üzerinde öğrenemeyecek kadar kompleks ve karıİıktır. Bu durumlarda iİ- dıİı öğrenme yöntemlerine baİvurulur.
A M A Ç
4
e-Öğrenmeyittanımlamak ve üsttünlüklerini açıklamak.
E-öğrenme geleneksel eğitim yöntemlerinden dı- İında, öğretmen ve öğrencinin farklı ortamlarda bulunduğu, İnternet aracılığıyla bağlantının ku- rulduğu modern bir eğitim yöntemidir. E-öğren- menin sahip olduğu üstün yönleri arasında eği- tim alan kiİilere zaman ve mekân esnekliği sun- ması, daha ekonomik olması ve kiİiye özel bazı öğrenme unsurları içermesi sayılabilir.
Kendimizi Sınayalım
İİletmelerin iİe yeni baİlayan çalıİanlarına yönelik uyguladığı ve çalıİanların iİletmeye uyumunu kolaylaİ- tırma amacının güdüldüğü eğitime ne ad verilir?
Simülasyon
İİe alıİtırma
Eİbenzetim
Durumsallık
Eİgüdümleme
Yöneticinin “doğru iİler yapması” için değiİtirilmesi yönünde eğitilmesine ne ad verilir?
Geliİtirme
Yetiİtirme
Odaklanma
Süreçleme
Kurumsallaİma
Karar verme yetkisinin devredilmesi yoluyla yürütü- len eğitime ne ad verilir?
Sistematik eğitim
Dinamik eğitim
Yetki göçerimi yoluyla eğitim
İİ rotasyonu
Simülasyon
Çalıİanları organizasyonlarda farklı pozisyonlarda çalıİtırarak onların yeteneklerini, birikimlerini ve bece- rilerini arttırma eğitimine ne ad verilir?
Sanal olarak birbirleri ile yarıİan iİletmeleri yöneten beİ-altı kiİinin verdikleri kararların sonuçlarını görerek gerçek hayatta tecrübe kazanmasını sağlayan eğitim yöntemine ne ad verilir?
İİ üzerinde eğitim çok tehlikeli ya da çok pahalı ol- duğu durumlarda hengi eğitim yöntemi kullanılır?
Beklenen sorunlar eğitimi
Durumsal analizler eğitimi
Eİbenzetim eğitimi
Süreli eİgüdümleme eğitimi
Döngüsel eİgüdümleme eğitimi
Öğretmen ve öğrencinin farklı ortamlarda bulundu-
ğu, İnternet aracılığıyla bağlantının kurulduğu modern eğitim yöntemine ne ad verilir?
Simülasyon eğitimi
e-öğrenme
Özümseme eğitimi
Süreç eğitimi
Sistematik eğitim
“
Yaİamın İçinden
Vehbi Koç’un Eğitime Verdiği Önemi Gösteren Oğluna Yazdığı Mektupları
Oğlum Rahmi’ye,
Bir insanın hayattaki baİarısı, kendine miras kalan ser- vetle veya yüksek rütbeli görevlerle ölçülemez, iyi bir eğitim ve dürüst davranıİla ölçülür. Zamanımızda ne servet ne de yüksek rütbelerin bir kıymeti var...
Kendi gençliğime dönüp baktığımda görüyorum ki, ai- lemin durumu ve iİ hayatına atılmaktaki büyük heve- sim nedeniyle yeterli bir eğitim alamamıİım. Fakat se- nin koİulların farklı, eğitimini tamamlamak için her tür- lü olanağa sahipsin, bu yüzden bunu kaçırmamalısın. Biliyorsun ki benim iİ saham geniİ bir alana yayılıyor, bu yüzden bir gün servetimi kaybedebilirim. Hatta Rus- lar Türkiye’yi iİgal edebilir veya baİka talihsiz ihtimal- ler gerçekleİebilir. Bu tür ihtimalleri göz önünde bu- lundurarak eğitimini ciddiye almalı ve düzgün karakter- li bir insan olmaya çalıİmalısın. Ancak o zaman toplu- mun saygın bir ferdi olabilir ve ailenin ekmeğini kazan- masına yardım edebilirsin. Aksi halde ümitsiz bir vaka olursun. (Vehbi Koç oğluna anne ve babasının nasihat- lerini dinleyerek iyi bir eğitim alan ve almayan çocuk- ların İimdiki durumlarını gösteren örnekler veriyor).
Genç erkekler, babaları sağken toplumun saygı ve iti- barını kazanmalı. Ben kendim hayata 16 gibi genç bir yaİta atıldım ve babamı 27 yaİındayken kaybettim. İüp- hesiz ölümü bize çok acı verdi, fakat ailenin hiçbir fer- di benim sayemde maddi sıkıntı çekmedi. Bu yazdığımı annene ve babaannene sorarak kendin de araİtırabilir- sin. (27.6.1950 tarihli mektup)
Vehbi Koç, oğlu Rahmi Koç’a yazdığı bir diğer mektu- bunda (24.9.1950 tarihli mektup) yine eğitimin önemi- ne değinmektedir:
Oğlum Rahmi Koç’a,
Her vakit söylediğim gibi bugünkü dünyada bilgiden baİka hiçbir İey güvenme. Yanımızdan ayrılırken bir baba nasihati olarak İu aİağıdaki sözleri yazıyorum: Doğru ol (Bilhassa İngilizler ilk yalanda mektepten ko- varlarmıİ). Bütün hayatınca doğruluktan zarar görmez- sin. Derslerine çalıİ. Mektepte iyi çocuklarla arkadaİ ol. Mektep disiplininden ayrılma. Daima tasarrufa riayet et. Bize her hafta mektup yazmayı unutma. Muvaffak ve iyi adam olman duası ile mektubuma son verirken göz- lerinden öperim,
Vehbi Koç oğlu Rahmi Koç’a yazdığı bir baİka mektup- ta bu defa hem eğitime hem de yabancı dil öğrenmenin önemine değinmektedir. Oğlundan İngilizcesi kadar kuvvetli olmasa da Almanca ve Fransızca konuİmasının ne kadar önemli olduğunu, tercümanlarla iİ yapmanın ne kadar zor olduğunu vurgulayarak anlatmaktadır (26.6.1963 tarihli mektup)
Kaynaklar:
Dündar, Can (2007). Özel Arİivinden Belgeler ve Anı- larıyla Vehbi Koç, 5.B. Doğan Kitap, İstanbul, s.269-271.
Dündar, Can (2008). Özel Arİivinden Belgeler ve Anı- larıyla Vehbi Koç 2.Cilt 1961-1976, 2.B. Yapı Kre- di Yayıncılık, İstanbul, s.193.